қабілеттілігінің функциясы болып табылады. Алайда бұл шамані
горизонталь жэне көлбеу беттіктерге радиацияның атмосферада
тыс келіп түсулерінщ қатынасы аркылы анықгауға
Оңтүстікке карай бағытталған беттіктер үшін
Яь
(8.4) теңдеуі
арқылы табуға болады. Аз ғана қателігі бар /?б -ның бүл мәндерін,
абсолюттік мэні бойынша азимуты 15° аспайтын беттіктер үшін де
пайдалануға болады.
&
1-кесте
Күндізгі уақытта жер беті атмосферасының шектігінен тыс го-
ризонталды беттікке күн радиациясының орташа айлық келіп түсуі
(МДж/м2)
—
.
- ■ ■
■■■■
■■■
- ■
"
.
..
-
С
ол
тү
ст
ік
ен
д
ік
Қ
аң
та
р
X
<3
с
<
Н
ау
р
ы
з
С
әу
ір
М
ам
ы
р
М
ау
сы
м
Ш
іл
д
е
Т
ам
ы
з
к
!
>ч
а.
§
н
ве
в^
і
Қ
ар
аш
а
Ж
ел
то
қ
са
н
25 23,9 28,2 33,0 37,1 39,4 40,1 39,6 37,9 34,4 29,5 24,9 22,7
30 21,1 25,7 31,3 36,5 39,6 40,7 40,1 37,6 33,1 27,3 22,1 19,7
35
18,1 23,1 29,3 35,5 39,6 41,2 40,3 37,0 31,5 24,9 29,2 16,7
40
15,1 20,3 27,2 34,3 39,3 41,4 40,3 36,2 29,7 22,3 16,3 13,6
45
12,0 17,5 24,8 32,8 38,8 41,3 40,0 35,1 27,7 19,6 13,3 10,6
50 9,0
14,5 22,3 31,2 38,1 41,2 39,6 33,8 25,4 16,7 10,3 7,6
55 1[6,1
11,5 19,5 29,3 37,2 40,9 39,1 32,4 23,0 13,8 7,3 4,8
Оңтүстік бағыттан ауытқу \
Клейн тэсілін қолдануға болады:
ь
есептеу үшін
со${<р -
а^ со з^
8Іп
о)^
+
п
/1
80
а>[
5Іп(#>
- а)аіп
8
соз^соз^зіпй^ + я7180йЛ8Іп^8Іп 8
(8.4)
мүндағы,
(о5-
батып бара жатқан күннің горизонталь беттікке
сағаттык бүрышы;
со5
- батып бара жатқан күннің көлбеу беттікке
сағаттык бюышы.
формуламен анықталады
а>
агс
со
&(—і£(рі£8
) ,
(8.5)
мүндагы,
8
- күннің иілуі.
102
Куниін Иілуі
6 :
,
ш + п
3
= 23,45 зіп 360--------- |
(8.6)
V
365
мұндағы, п - жылдың ішіндегі күннің реттілік нөмірі.
8.1-мысал. Горизонтқа 58° бұрышпен орналасқан жэне
оңтүстікке қарай бағытталған беттікке күндізгі уақытта орташа
айлық келіп түсетін радиацияны анықтау керек.
Есептеу реттілігін 8.2-кесте бойынша қарап отырамыз.
8.2-кесте
Горизонталды беттікке күн радиациясының күндізгі уақытта
орташа аилық келіп түсуі
Ай
Я, 106
Дж/м2
тэулік
Кт
Н а ! Н
1
- Н л І Н
.
.
Кь
К
Нт,
106
Дж/м2
тэулік
1
2
3
4
5
6
7
8
Қаңтар
6,41
0,49
0,38
0,62
2,77
2,06
13,20
Ақпан
9,22
0,50
0,37
0,63
2,03
1,61
14,84
Наурыз
13,99
0,54
0,34
0,66
1,41
1,24
17,35
Сәуір
16,53
0,49
0,38
0,62
0,95
0,93
15,37
Мамыр
19,82
0,51
0,37
0,63
0,70
0,77
15,26
Маусым
23,07
0,56
0,33
0,67
0,61
0,71
16,38
Шілде
23,24
0,58
0,31
0,69
0,62
0,72
16,73
Тамыз
19,76
0,56
0,33
0,67
0,84
0,86
16,99
Қыркүйек
16,40
0,58
0,31
0,69
1,20
1,12
1837
Қазан
11,28
0,55
0,34
0,66
1,82
1,51
17,03
Қараша
6,31
0,44
0,43
0,57
2,54
1,83
11,55
Желтоқсан 5,63
0,48
0,39
0,61
3,03
2,21
12,44
Н
мәндері (2-бағана) мен осыған сәйкесті
КТ
мэндерін
(3-бағана) метеоберілгендердің анықтамасынан аламыз.
Диффузиялық радиацияныңкеліп түсуінің косынды радиацияның
келіп түсуіне қатынасы
На IН
(4-бағана) эр ай үшін теңдеудің
көм_егімен анықталады. р - Я ^ / Я мэндері 5-бағанда келтірілген.
Кь
(6-бағана) көлбеу беттікке келіп түсетін жалпы радиацияның
тікелей, диффузиялық жэне жерден шағьшысқан сэулеге қатысты
сипатталатын үш қосылғыштың қосындысын көрсетеді. Тікелей
103
радиациясы (7-бағана) [і
- Н л І Н
мэні (5-бағана) мен
Яь
мэнінің
(
6
-бағана) көбейтіндісіне тең болады.
Радиацияның күндізғі уақытта көлбеу беттікке орташа
айлық келіп түсуі
Нт
(
8
-бағана)
Н
(2-бағана) және
Яь
(
6
-бағана)
шамаларының көбейтіндісі ретінде анықталады.
8.2 Күн қондырғысының негізгі көрсеткіштері
Күн коллекторының жұмыстық тэртібі күн радиациясының энер-
ғиясын паидалы энерғия мен шығынға жіктеитін энергетикалық
баланстың теңдеуімен өрнектеледі. Коллектордың энергетикалық
балансын түтастай былай көрсетуге болады:
А{[Н К(т а)]ь +[НК(та)\
„} =
+ & +
0 .
,
(8-7)
мүндағы, Н - ағымдағы бағдарланған беттің бірлік ауданына
келетін күн сәулесінің ағынының тьиыздығы;
К
- тік түскен не-
месе шашыраған сэуле ағынының тығыздығын коллектордың
бағдарлану жазықтығындағы сэуле ағынының тьныздығына ай-
налдыру коэффициенті;
(та)-
жабьшды жүйесінің тік түскен жэне
шашыраған сэулеге қатысты келтірілген жүту қабілеті;
Ас
— коллек-
тор ауданы;
0
ц - күн коллекторында жұмыстың сұйыққа берілген
жылу ағыны (пайдалы жылу); ^ - коллектордың қоршаған
ортадағы сэулеленуі жэне конвекция, сонымен қатар жұтатын
пластинаның тірегіштеріндегі жьшуөткізгіштік арқылы туындайтын
жылулық шығындары.
Жабындыдан шағылудың әсерінен туындайтын шығындар (г
а)
мүшесімен анықталады, Ш - коллектор өндіретін (аккумуляциялай-
тын) жылудың ағыны.
Коллектордың жетілдірілгендігінің өлшемі болып қандай да
бір уақыт аралығындағы пайдалы жылу мөлшерінің сол уақыт
аралығында коллекторға түскен күн сэулесінің энергиясына
қатынасымен анықталатын пайдалы әсер коэффициенті болып та-
былады [1, 19,25].
V
\ —
с іт і
\
н
К
сіт
(
8
.
8
)
*
А
.
:
104
Достарыңызбен бөлісу: |
