Түпнұсқалық растама аяқталғаннан кейін және тіркелгі
идентификаторы алынғаннан кейін, пайдаланушы тіркелген және
серверге кіру рұқсаты ретінде қарастырылады. Пайдаланушы тіркелгісі
оған дерекқор нысандарымен жұмыс істеу құқығын бермейді. Рұқсаттар
GRANT командасымен орнатылады. Пайдаланушы GRANT
командасымен берілген құқық басқа пайдаланушыға өзімен иеленетін
немесе әлсіз құқықтар жиынтығын бере алады. Кестемен жұмыс істеу
немесе презентация жасау үшін пайдаланушы SELECT,INSERT,
UPDATE, DELETE
немесе REFERENCES командасын орындау
құқығына ие болуы керек. Барлық осы командаларға бір уақытта
артықшылықтар орнату үшін ALL артықшылықты пайдалануға болады.
Сақталған процедураны қолданбаға шақыру үшін пайдаланушы немесе
нысан EXECUTE пәрменін орындауға құқылы болуы керек.
Пайдаланушыға жаңа құқықтар тағайындалмас бұрын, оның ескі
адамдарын қабылдау қажет. Бұл REVOKE пәрменін жасауға мүмкіндік
береді.
Басқа пайдаланушылардың берілген пайдаланушысына берген
артықшылықтары REVOKE Операторына әсер етпейді. Сондықтан, егер
басқа пайдаланушы пайдаланушыға жойылатын артықшылықты берсе,
онда көрсетілген пайдаланушыға сәйкес кестеге кіру құқығы жалғасады.
Әдетте, шоттармен жұмыс істеу кезінде үлкенірек нысандар - рөлдер
қолданылады.
Рөл - кейбір құқықтар бар және пайдаланушы тіркелгілері бар
дерекқор нысаны. Рөлмен жұмыс жеке пайдаланушыларға қарағанда
әлдеқайда ыңғайлы. Әрбір есепке қарағанда бір ролдың құқықтарын
жеке-дара айқындаған жөн. Рөл сізге сол топтағы бірдей функцияларды
орындайтын пайдаланушыларды топтастыруға мүмкіндік береді. Рольді
құру үшін операторды пайдаланыңыз:
CREATE ROLE <
рөл атауы>
Бір тіркелгі бірден бірнеше рөлден тұруы мүмкін. Бірақ бір сессия
барысында клиент тек бір ролде жұмыс істей алады. Бұл жағдайға
байланысты бір пайдаланушы әр түрлі қатынас құқықтарына ие болған
жағдайларда ғана қолайлы болуы мүмкін. Роль құқықтарымен жұмыс
істейтін пайдаланушы өз құқықтарын мұра етеді.
Әрбір СУБД тиісті рұқсаты бар пайдаланушыларға дерекқорға
қатынаса алатындығын қамтамасыз ететін механизмді қолдауы керек.
SQL тілі қамтиды
299
GRANT және REVOKE операторлары деректер базасында кестелерді
қорғауды
ұйымдастырады.
Қорғау
механизмі
қолданушы
идентификаторларын, иелену құқығын және оларға берілген
артықшылықтарды пайдалануға негізделген.
13.5.
ДЕРЕКТЕРДІҢ САҚТЫҚ КӨШІРМЕСІ
Сақтық көшірме (backup copy) - деректердің көшірмесін жасау
немесе бүлінген жағдайда түпнұсқа немесе жаңа орынға деректерді
қалпына келтіруге арналған ортаны құру процесі.
Дерекқорға зиян келтірудің себептері көп, олардың ішінде:
■
серверлік компьютердің ақаулары мен ақаулары, әсіресе дискілер,
диск контроллері, RAID контроллерінің компьютерлік жады және
кэштері;
■
Бір немесе бірнеше тұтынушылардың пайдаланушылар дерекқорына
қате қосылу (пайдаланушылар);
■
файловое копирование или другой файловый доступ к базе данных
при запущенном сервере;
■
дерекқормен жұмыс істеу кезінде бос дискілік кеңістіктің болмауы.
Сақтық көшірме деректерді жоғалтудан қорғай алады және
бағдарламалық жасақтама мен аппараттық құралдың сәтсіздіктері,
зақымдану және т.б. нәтижесінде деректерді жоғалтудан қорғаудың ең
сенімді жолы болып табылады.
Сақтық көшірме - қалыпты файл көшірмесі емес. Дерекқорды
резервтік көшіру - клиенттің қолжетімділік режимінде арнайы
утилитамен орындалатын дерекқордан алынған ақпаратты оқу.
Сақтық көшірменің кейбір ерекшеліктері бар:
■
деректер қорын көшіру қалыпты тұтынушылар бағдарламалардың
жұмысымен бір мезгілде орындалуы мүмкін;
■
дерекқордың көшірмесі утилитаның резервтік көшірмесі басталған
кезде дерекқорда болған деректерді қамтиды. Клиенттік
бағдарламалар бойынша бір уақытта жасалған резервтік
көшірмелердің барлық өзгертулері сақтық көшірмеге қосылмайды;
■
сақтық көшірме жасау барысында, әрбір енгізу дерекқордағы барлық
кестелерден оқылады. Нақты емес жазбалардың немесе олардың
үзінділерінің
нұсқалары
жойылады.
Қалған
жазбалар
оңтайландырылған;
300
■
сақтық көшірме жасау кезінде индексті қайта құрастырады, бұл
осы индекстерді қолданатын операциялардың орындалуын
жақсартады.
Сақтық көшірме дерекқорды сақтық көшірме құралында
сақтайды. Мұнда тек қана резервтік көшірме жасау жеткіліксіз
екенін еске түсірген жөн, кейде дерекқордың қалпына келтірілуін
тексеру қажет, себебі қалыпты себептер бойынша дерекқор
қалпына келтірілмеген жағдайлар бар.
Деректерді сақтаудың максималды сенімділігін қамтамасыз ету
үшін, сіз сыртқы медиаға үнемі сақтық көшірмелеңіз.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
1.
Транзакция дегеніміз не?
2.
Бірнеше транзакциялардың бірлескен жұмысының мәселелерін
келтіріңіз.
3. Дерекқордың тұтастығы дегеніміз не?
4. «Жуыр» оқуы деген не?
5. Параллельді транзакциялардың келісілген орындалу тәртібі қаншалықты
қанағаттандырылады?
6. Мәмілені оқшаулау деңгейі қандай?
7. Мәмілелердің оқшаулануының әрбір деңгейін сипаттаңыз.
8. Транзакция журналына қандай ақпарат жазылады.
9. Мәмілелерді пайдалану қажеттілігін көрсететін мысал келтіріңіз.
10. Мәмілелер механизмін түсіндіріңіз.
11. Қисынды сәтсіздікке ұшыраған жағдайда не болады?
12. Физикалық сәтсіздік жағдайында не болады?
13. Мәмілелерді пайдалану мақсаттары қандай?
14. Дерекқорды қай кезде қалпына келтіру қажет?
Достарыңызбен бөлісу: |
