Оқулық Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011 2

Өсімдіктерді қажетті азотпен қамтамасыз ету шаралары

жүктеу 4,09 Mb.

Pdf просмотр

бет	101/216
Дата	13.02.2022
өлшемі	4,09 Mb.
	#35813
түрі	Оқулық

1 ... 97 98 99 100 101 102 103 104 ... 216

биотехнология кітап (2)

6. Өсімдіктерді қажетті азотпен қамтамасыз ету шаралары
Өсімдіктердің өсуі жəне олардан мол өнім алу үшін азотты элементтерінің аса
қажет екені белгілі. Ал ауа  құрамында 78% дейін  химиялық инертті  күйіндегі (N
2
)
азот  бар  жəне  оның  өсімдіктер  үшін  осы  күйінде  пайдасы  жоқ. Ауа  құрамындағы
осы  көп  мөлшердегі  азотты  өсімдіктер  сіңіре  алуы  үшін  оларды  нитрат  жəне
аммоний  күйіне  айналдыру  қажет  болады. Сондықтан  диқандар  ауылшаруашылық
дақылдарының  өнімділігін арттыру  үшін топырақ  құрамына  азот  тыңайтқыштарын
себеді. Жоғарыда  аталған  элементтің  тапшылығын  жоюдың  бір  биотехнологиялық
жолы  ретінде – ауа  құрамындағы  азотты  өздерінде  ұстай  алатын  бактерияларын

145
қолдануды  атауға  болады. Бұларға  бұршақ  тұқымдас  өсімдіктермен  симбиозда
тіршілік  ететін
Rhizobium
  туысына  жататын  түйнекті  бактериялар  немесе  жеке
тіршілік ететін
Azotobacter
түрлері жатады.
Ризосфераның  аталған  микроорганизмдермен  жылдамырақ  толықтырылуы
үшін, денесінде  осындай  азотты  ұстай  алатын  бактериялары  мол  тыңайтқыштар
дақыл  егілетін  жерге  араластырылуы  қажет. Ауылшаруашылығында  осындай
тыңайтқыштар ретінде көбінесе бұршақ тұқымдас өсімдіктерге симбиоздық қабілет
танытатын, құрамында  түйнекті  бактериялары  бар  тыңайтқыштар  себіледі. Гендік
инженерия əдісімен осындай түйнекті бактериялардың азотты өте жоғары деңгейде
өз  денесіне  сіңіре  алатын  мутанттары  шығарылған. Қазіргі  кезде  астық  тұқымдас
өсімдіктермен  бірлесе  тіршілік  ете  алатын  осындай  бактериялар  түрлерін  шығару
бағытындағы  ізденіс  жұмыстары  өз  жалғасын  табуда. Сонымен  бірге  өсімдіктерді
фосформен  қамтамасыз  етуге  жəрдемдесетін  бактериалды  дəрмектер (препараттар)
де қолданысқа ие болған.
МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ БИОТЕХНОЛОГИЯ ЖЕТІСТІКТЕРІНІҢ
ҚОЛДАНЫЛУЫ

жүктеу 4,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 97 98 99 100 101 102 103 104 ... 216