Оқулық Алматы, 2013 Əож кбж қ Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»


Егіншілікте пайдалану нəтижесінде топырақ құнарлығының өзгеруі жəне



жүктеу 3,79 Mb.
бет79/140
Дата09.12.2023
өлшемі3,79 Mb.
#44625
түріОқулық
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   140
kabysheva-topyraktanu

Егіншілікте пайдалану нəтижесінде топырақ құнарлығының өзгеруі жəне

оны қалпына келтіру жолдары


Егіншілік жүйесі бір аймаққа тікелей байланысты қалыптастырылады. Ғылымға негізделген егіншіліктің интенсивті жүйесін жүргізуге топырақтың пайда болуы мен топырақ құнарлылығының құралу заңдылығын игеріп, оны одан əрі пай- далану шешуші шарттардың бірі. Əрине, егіншіліктің жал- пы заңдылықтарынан туындайтын агротехникалық əдістерді нақтылы аймаққа қарай қолданған жөн. Өйткені біздің кең байтақ республикамыздың егістік алқаптары əртүрлі аймақтарда – орман- ды, далалық, шөл, шөлейт, таулы, суармалы жерлерде орналасқан, соған орай егіншілікті жүргізудің əдістері əрқилы.


Топырақ құрайтын табиғи процестің дамуымен топырақтың құнарлылығының басқа да көрсеткіштері – физикалық, суға жəне ауаға байланысты қасиеттері жақсарады.
Климаты, температурасы мен су тəртіптері қолайлы аймақтарда өсімдіктердің, жер қыртысының үстіңгі қабатында микрофлоралар мен жан жануарлар дүниесінің өркендеуіне қолайлы жағдай жа- салынатыны белгілі. Бұл əрине, топырақ құралуын жеделдетеді, топырақтың құнарлылығын арттыруға мүмкіндік туғызады. Мұндай
аймақтарда топырақтың өнімділігі мен биологиялық қуаты арта түседі.
Топырақ құралу процесін биологиялық процестер айқындайды. Биологиялық процестер неғұрлым жедел жүрсе, топырақ құнарлығының да соғұрлым қарқынды артатыны зерттеулер- ден белгілі. Сондықтан да егіншілік саласында топырақ қабатын тиімді биологиялық процестердің белсенділігін көтеруге болады. Мелиорациялық шаралардың ғылыми жүйесіне сүйене отырып, топырақты кез келген климат жағдайында мəдени дақылдарды өсіруге қажетті су жəне ауа режимімен қамтамасыз етуге толық мүмкіндік бар. Сондықтан табиғаттың өз күш қорын, оның даму жолдарының заңдарын меңгеріп, ақылмен пайдаланса, топырақтың құнарлылығы кемімей, қайта керісінше оның құнарлылығы да, құрылымы да жақсара түседі.


Өзін-өзі тексеру сұрақтары:


  1. Топырақ құнарлылығы дегеніміз не?

  2. Топырақтардың физикалық қасиеттеріне нелер жатады? 3.Топырақтардың химиялық қасиеттері.

  1. Топырақтың биологиялық қасиеттері.

  2. В. В. Докучаев «топырақ патшасы» деп нені айтады?

  3. Топырақ құнарлылығына əсер ететін жағдайларды атаңыз

  4. Қайта культивациялау деп нені айтады?

  5. Құнарлықтың элементтері жəне факторлары дегеніміз не?

  6. Топырақтың агрофизикалық жəне физикалық-химиялық қасиеттері қандай?
  1. ТАРАУ





жүктеу 3,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   140




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау