Оқулық Алматы 2005 ббк 28. 04 М 87 Оцуыцты жогары оцу орындары студенттеріне

4. Мутацияның түрлерін атаңыз.
5. Мутагендік факторларға нелер жатады?
6. Полиплоидия жэне анеуплодия дегеніміз не?
Олар мутацияның қай түріне жатады?
7. Тұқым қуалайтын өзгергіштіктің гомологиялық қатарлары заңы 
туралы түсінік беріңіз.
8. Модификациялық өзгергіштіктің мутациядан қандай 
айырмашылығы бар?
9. Модификациялық өзгергіштіктің реакция нормасы дегеніміз не?
IX ТАРАУ
АДАМ ГЕНЕТИКАСЫ
Адамда болатын тұқым қуалаушылық қасиетті зерттеумен 
генетиканың антропогенетика деп аталатын арнаулы бір саласы 
шұғылданады.
Тұқым 
қуалаушылығы 
жағынан 
адамның 
басқа 
жан- 
жануарлардан ешбір айтарлықтай өзгешелігі жоқ. Барлығында да 
тұқым 
қуалаушылық 
қасиет 
ұрпақтан 
ұрпаққа 
ядролық зат 
хромосомалар арқылы беріліп отырады.
Адамның жануарлардан айырмашылығы - олардың екінші 
сигналдық системасы бар. Соған байланысты оның сыртқы ортаға 
бейімделу мүмкіндігі де мол.
168

Кейбір 
философтар 
арасында 
адамның 
эволюциялық
дамуындағы 
әлеуметтік 
факторлардың 
ролін 
дэріптеп, 
оның 
биологиялық ерекшеліктерін мойындамаушылар болды.
Қоғамдық құрылыс адам өміріндегі биологиялық факторлардың 
мәнін төмендетпей, керісінше оны күрделілендіріп, түрлендіре түседі.
Адам генетикасын әлеуметтік тұрғыдан зерттеу социологтардың 
ісі болғандықтан біз оның тек биологиялық жағын қарастырамыз. 
Жалпы генетиканың дамуында эртүрлі зерттеу объектілерінің, атап 
айтқанда, 
өсімдіктерден 
-
бұршақ 
пен 
жүгерінің, 
ал
микроорганизмдерден - пішен таяқшасы мен 
нейроспораның зор 
маңызы болды.
Адамның 
генетикалық 
объект 
ретінде 
басқалардан 
еш 
артықшылығы 
жоқ. 
Керісінше 
оның 
генетикасын 
зерттеуді 
қиындататын көптеген қайшылықтар бар. Олар: жыныстық жағынан 
кеш пісіп-жетілетіндігі, әр отбасынан тарайтын ұрпақ санының 
аздығы, барлық үрпақтардың өмір сүру ортасын теңестірудің мүмкін 
еместігі, хромосома санының көп болатындығы және басты бір 
қайшылық - қоғамда адамның кейбір түқым қуалайтын қасиеттерінің 
іске асуына кедергі келтіретін әлеуметтік теңсіздік. Осы аталған 
қайшылықтарға 
қарамастан 
адамның 
түқым 
қуалаушылығын 
зерттеуге 
мүмкіндік 
беретін 
бірталай 
әдістер 
бар. 
Олар 
генеалогиялық, цитогенетикалық, егіздік, онтогенетикалық жэне 
популяциялық деп аталады.
169

жүктеу 8,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: