Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж

жүктеу 1,31 Mb.

Pdf просмотр

бет	123/325
Дата	29.10.2022
өлшемі	1,31 Mb.
	#39897
түрі	Оқулық

1 ... 119 120 121 122 123 124 125 126 ... 325

dogalov-makroekonomika

Міндетті резервтер
– бұл коммерциялық банктердің Ұлттық
банкте пайызсыз салымдар түрінде сақтайтын депозиттерінің
бір бөлігі. Сонымен қатар, коммерциялық банктер өз қарамағын-
да артық резервтерді де ұстай алады.
Артық резервтер
– бұл
күтпеген жағдайлардан сақтану үшін жəне өтімділігі бар құ-
ралдарға қажеттіліктерін өсіру үшін сақтайтын міндетті резерв-
терден артылып қалған сомалар.
Есептік мөлшерлемені өзгерту
(қайта қаржыландыру став-
касы) – бұл Ұлттық банктің коммерциялық банктерге қарызға
беретін өз резервтеріне тағайындайтын пайыз мөлшерлемесін
өзгертуі. Ұлттық банк осы құралды пайдалану арқылы
дис конт-
тық саясатты
іске асырады. Жоғарыдағы сияқты, бұл құрал да
жоғарылату немесе төмендету нысанында жүзеге асырылады.
Есептік мөлшерлемені жоғарылату нəтижесінде пайыз мөл-
шерлемесі өседі, орталық банктен қарыз алу шектеледі, соның
салдарынан коммерциялық банктердің несиелерді ұсыну бойын-
ша белсенді операциялары қысқарады. Коммерциялық банктер
қымбат несиені ала отырып, несие бойынша өздерінің пайыздық
мөлшерлемелерін көтереді, соңында жалпы несие қымбаттайды.
Есептік мөлшерлемені төмендету керісінше, банктік несие-
ерді алуды жеңілдетеді, пайыздық қойылым төмендейді, несиелік
операциялар кеңейеді, ақша ұсынысы артады.
Есептік мөлшерлеме, ереже бойынша, банкаралық нарықтың
тағайындайтын пайыздық мөлшерлемелерінен төмен болып
келеді.
Ашық нарықтағы операциялар
– бұл Ұлттық банктің
мемлекеттік бағалы қағаздарды (облигацияларды) сатып алуы
мен сатуы. Ұлттық банк ашық нарықтағы операциялар арқылы
экономикадағы ақша массасының шамасын реттеп отырады.
Бағалы қағаздарды сатып ала отырып, коммерциялық банктер-
дің резервтерін арттырады, олардың несиелік мүмкіндіктерін

172
ұлғайтады, ақша ұсынысын кеңейтеді. Жəне керісінше, бағалы
қағаздарды сата отырып, Ұлттық банк коммерциялық банктер-
дің резервтері мен несиелік мүмкіндіктерін қысқартады, ақша
ұсынысын төмендетеді.
Ашық нарықтағы операциялар көп жағдайларда,

жүктеу 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 119 120 121 122 123 124 125 126 ... 325