i
н
i
тиiм
келтр
К
Е
Ш
Ш
i
мұндағы Ш
келтрi
– i-шы нұсқаның келтірілген шығындары.
Егер жобаның нұсқалары инвестицияны салу мерзімі бойынша және жылдық
пайдалану шығындары сол мерзімдерде әртүрлі болатын болса, онда келтірілген
шығындар уақыт факторын есепке алып есептеледі
t
t
t
t
t
t
t
t
келтр
В
К
В
Ш
Ш
к
к
0
0
мұндағы Ш
t
– t-шы жылдағы ағымдағы пайдалану шығындары;
К
t
– -шы жылдағы капитал салымдары;
В
t
– дисконттау коэффициенті.
Бұл жағдайда да тиімді нұсқаны таңдау келтірілген дисконтталған
шығындардың ең азы бойынша жүзеге асады.
Шетел практикасында инвестициялық жоба нұсқаларының салыстырмалық
тиімділігін бағалауда негізгі критерий ретінде тиімділіктің абсолюттік көрсеткіштерін
қолданады - барлық нұсқалардың ішіндегі ең төменгі өтелу мерзімін немесе ең жоғарғы
таза дисконтталған құнды таңдайды.
Мысал 4
. Инвестициялық жобаны жүзеге асырудың үш нұсқасы бар делік. Бірінші
нұсқа бойынша жобаның құны К
1
= 1200 мың теңге, үш жылдың ішінде одан түсетін
қаржының сомасы 1530 мың теңге құрайды. Бірінші жылы П
1
= 400 мың теңге, екінші
жылы П
2
= 680 мың теңге, үшінші жылы П
3
= 450 мың теңге пайда түсті.
Екінші нұсқа бойынша жобаның құны К
1
= 1300 мың теңге, үш жылдың ішінде
одан түсетін қаржының сомасы 1700 мың теңге: бірінші жыл бойынша П
1
= 500 мың
теңге, екінші жылы П
2
= 700 мың теңге, үшінші жылы П
3
= 500 мың теңгені құрады.
Үшінші нұсқа бойынша жобаның құны К
1
= 1300 мың теңге, үш жылдың ішінде
одан түсетін қаржының сомасы 1700 мың теңге: бірінші жыл бойынша П
1
= 350 мың
теңге, екінші жылы П
2
= 350 мың теңге, үшінші жылы П
3
= 1000 мың теңгені құрады.
Осылардың ішінен таза дисконтталған құн шамасы бойынша тиімді нұсқаны
таңдап алу керек.
Мысалды кесте түрінде шешіп көрейік.
11 Кесте - Таза дисконтталған құнды есептеу, мың теңге
Жылдар
Таза ақша ағымы
Дисконттау
коэффициенті
Дисконтталған ақша ағымы
1
2
3
В
t
1
2
3
t
0
-1200
-1300
-1300
1
-1200
-1300
-1300
t
1
400
500
350
0,909
363,6
454,5
318,15
t
2
680
700
350
0,826
561,68
578,2
289,1
t
3
450
500
1000
0,751
337,95
375,5
751
Нәтиже
330
400
400
63,23
108,2
58,25
Нәтижелерден көріп отырғандай, қаржы салымы бірдей екінші және үшінші
нұсқаларды салыстыратын болсақ, капиталдан түсетін пайда 400 мың теңге, дегенмен таза
дисконтталған нәтижеге қарайтын болсақ екінші нұсқа ең тиімдірек болып шығады.
Салынған қаржы аз болса да бірінші нұсқа үшінші нұсқадан артық болып шығады.
Достарыңызбен бөлісу: |