Құрастырушы: ИжАЖ кафедрасының аға оқытушысы Жақсылықов Ә.Е

ӘК төрағасы __________ Искакова А.Б. «____»_____________2012 ж.

Ақпараттық жүйелер магистрі, информатика және ақпараттық жүйелер кафедрасының аға оқытушысы

Информатика және ақпараттық жүйелер кафедрасы А1 корпуста (Ломов к-сі, 64) орналасқан, ауд. А1-102, тел. 67-36-87 (ішкі 11-25)
2 Пән туралы мәліметтер

Курс 3 кредитті пән. Пән бойынша 9сағ. дәрістік сабақтар, 6сағ. тәжірибелік және 3сағ. зертханалық сабақтар жоспарланған. Пәннің тақырыптық жоспарына кірмейтін тақырыптарды өз бетімен оқып-үйренуі үшін студенттердің 117сағ. студенттердің өздік жұмысы қарастырылған. Бақылау түрі - емтихан.

Сабақтардың, межелік бақылаулардың және емтихан сессиясының кестелерін оқу үрдісін бақылау бөлімі құрастырады. Сабақтар бекітілген сабақ кестесіне сәйкес жүргізіледі.
3 Пәннің жұмыс көлемі

1. 
   Пәнді оқыту мақсаттары:
   

2. 
   Пәннің міндеттері:
   

- деректер моделінің жобалау принциптері;

- мәліметтер қорының басқару жүйесінде оларды қолдану.
1.3 Пәнді игеруде студенттер білуге тиісті:

- сипаттау тілінің құралдары және деректермен манипуляцияларды жасау;

- деректер моделінің жобалау принциптері;

- мәліметтер қорының басқару жүйесінде оларды қолдану.

1. информатика;

2. программалау тілдері және технологиялары;

3. объектілі-бағытталған программалау;

1. 
   Система управления БД и знаний: Справочное издание /А.Н.Наумов, А.М.Ведров, В.К.Иванов и др. —М.:Финансы и статистика, 2002. -348с.
   
2. 
   Базы данных: интеллектуальная обработка информации В.В.Корнеев, А.Ф.Гареев, С.В.Васютин. —М.:Нолидж, 2000. -352с.:ил.
   
3. 
   Фаронов В.В. Программирование баз данных в Delphi 6. Учебный курс. — СПб.:Питер, 2002.— 352с.: ил.
   
4. 
   Фаронов В.В. Шумаков П.В. Delphi 4. Руководство разработчика баз данных. – М.: “Нолидж”, 2005. –560с.: ил.
   
5. 
   Фаронов В.В. Шумаков П.В. Delphi 5. Руководство разработчика баз данных. – М.: “Нолидж”, 2000. –640с.: ил.
   
6. 
   Хендерсон К. Руководство разработчика баз данных в Delphi 2/Пер. с англ. – К.: «Диалектика», 2006. –544с.
   
7. 
   Когсвелл Д. Изучи сам программирование баз данных в Delphi 2.0…сегодня/Пер с англ. –Мн.: ООО “Попурри”, 2005. -448с.: ил.
   
8. 
   My SQL, 3-е издание.: Пер с англ.-М.: ООО «И.Д.Вильямс», 2007. – 1168 с.
   
9. 
   Основы реляционных баз данных/Пер, с англ. — М.: Издательско-торговый дом «Русская Редакция», 2001. — 384 с.: ил.
   

10. 
    Конопка Р. Создание оригинальных компонент в среде Delphi: Пер с англ./Рэй Конопка. –К.: НИПФ “ДиаСофт Лтд”, 2000. –512с.
    

Пәннің тақырыптық жоспары

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.2/10

Ақпарат және мәліметтер. Ақпараттық қатынастар және деректердің өзара байланыстары. Деректер базасының заттық салада ақпраттық модель ретінде көрсетілуі. Деректер банкі. Деректер сөздігі.

ДББЖ немесе МҚБЖ деректер базасын құру және өңдеу құралы. Деректер банкінің қолданушылары. Деректер базасының әкімі және оның функциялары. Деректер банкінде сұрастарды өңдеу.Деректер базасында қолданылатын деректер қасиеті: тәуелсіздік, интеграция, қорғау, қосалқылау. Деректердің бүтіндігі. Схема және схема бөлшектері.

Деректер банкіде қолданылатын тілдер: суреттеу тілі, деректерді қимылдату тілі және сұраныс тілі. Дерекетрді ұсыну деңгейлері: сыртқы, концептуалды, ішкі.

Базадағы деректерге қолданылатын негізгі опреациялар: жүктеу, түзету, іздеу, сұрыптау, қайта құру, реструктуризация (құрылымды бұзу).

Тақырып 2. Деректер моделі

Деректердің абстракты түрі, құрылымы және оларға қолданатын негізгі операциялар. Деректер моделін таңдау.

Иерархиялық, тораптық және реляциялық моделдер, олардың құрылым түрлері. Қатынас, атрибут. Деректер базасындағы қатынастарды біріңғайлау. Реляциялық алгебра мен реляциялық есептеу. SQL тілінде деректерді өңдеудің негізгі операторлары. Реляциялық модельдің кемшіліктері мен артықшылықтары.

Тақырып 3. Қазіргі заманғы ДББЖ-да деректер базасын құру

ДББЖ –ның негізгі терезесі және онымен жұмыс Деректер базасын құру. Деректер базасымен жұмыс істейтін басқару элементтері, олардың қасиеттері мен әдістері.

ДББЖ –да деректерді өңдеудің негізгі операциялардың орындалуының программалық мысалдары: жазбаларды қосу және жою, түрлі критерийлер бойынша іздеу, деректер базасы бойынша жаңартулар. ДББЖ –да қосымшаларды өңдеу үлгілері.

Тақырып 4. Деректер базасын жобалау

Деректер базасының өмір деңгейінің ұзақтығы. Деректер базасын жобалаудың жалпы суреті. Талаптарды түрге келтіру және талдау. Концептуалды жобалау. Логикалық жобалау. Физикалық жобалау.

Деректер базасының теориясының даму теңденциялары. Деректер базасының ғылымда, техника мен бизнесте қолдануы.

4.2 Тәжірибелік жұмыстардың мазмұны
Тақырып 1. АЖ-дегі деректер базасы және ДББЖ.

1. Ақиқат- байланыс әдісін қолданумен жобалау;

2. Қазіргі заманғы деректер қорларын басқару жүйесін (ДҚБЖ) таңдау арқылы үйрену

Тақырып 2. Деректер моделі

1. SQL-да сұраныс жасау

2. Асcеss бағдарламасында жасалған деректер қорын Дельфи программалау ортасымен қосу.

Тақырып 3. Қазіргі заманғы ДББЖ-да деректер базасын құру

1. Database Desktop базасында жұмыс жасау.

2. Дельфидағы Table, Quire компоненттерін пайдаланып программа жасау.

3. Paradox-e қорында деректер қорын жасау.

1. Дельфидағы ADO компонентің пайдаланып программа жасау.

ДББЖ немесе МҚБЖ деректер базасын құру және өңдеу құралы. Деректер банкінің қолданушылары.

Иерархиялық, тораптық және реляциялық моделдер, олардың құрылым түрлері. Қатынас, атрибут.

ДББЖ –да деректерді өңдеудің негізгі операциялардың орындалуының программалық мысалдары: жазбаларды қосу және жою, түрлі критерийлер бойынша іздеу, деректер базасы бойынша жаңартулар.

Талаптарды түрге келтіру және талдау. Концептуалды жобалау. Логикалық жобалау. Физикалық жобалау.

«АЖ-дегі деректер қоры» курсы практикалық курс болып саналады. Сондықтан міндетті түрде ағымдағы бақылаудың негізгі түрін құрайтын барлық практикалық, өздік жұмыс тапсырмаларын орындау міндетті болып табылады.

Егер Сіз барлық сабақтарға кешікпей қатысатын болсаңыз, барлық сабақтарға дайындықпен және белсенді қатысып отырсаңыз, барлық тапсырманы уақытында және сапалы орындап отыратын болсаңыз, онда бақылау шараларының күнтізбелік кестесінде көрсетілгендей жоғарғы ұпай жинайсыз.

Сабақтарға қатысу міндетті болып табылады. Себепті босатулар студентті зертханалық және өз бетімен жұмыстар кешенін орындамауынан босатпайды. Осындай жағдайда оқытушының кеңес беру уақытымен сәйкес студенттің жеке тапсырмалары бойынша қайта тапсыруына мүмкіндігі бар.

Дербес компьютермен жұмыстардан алынған практикалық дағдылар пән бойынша өз бетімен жұмысты орындау дұрыстылығымен бағаланады.

Студент сабаққа кешігетін болса, сабаққа кіргізілмейді және босатылған сабақты қайта тапсыруға мүмкіндігі болмайды.

Сабақтағы ережені бұзғаны үшін айып салынады – бір сабақтан 5 ұпай алынып тасталады.

Барлық аудиторлық уақыттар дәрістік сабақтарға, практикалық, зертханалық жұмыстарға және оқытушымен студенттің өздік жұмысы тапсырмалары бөлінеді. Әр сабаққа дайындық және барлық материалдарды оқу міндетті. Сіздің дайындықтарыңыз ауызша сұраулармен, бақылау жұмыстарымен және межелік бақылаулар тестілері мен тапсырмаларымен тексеріледі.

1 Семестрдің ортасы және аяғында 100 балдық шкаламен ағымды үлгерім анықталады (АҮ)

2 МБ бағасыда 100 балльной шкаламен анықталады.

3 АҮ және МБ қорытынды бағалары мен пәннің рейтингі анықталады (Р1 және Р2)

Р1(2) = ТУ 1(2)*0,7 + РК1(2)*0,3.

Егер студент МБ өте алмаса онда және 50 ден төмен балл алса, онда деканат МБ жеке тапсырудың уақытын тағайындайды.

4 Студенттің рейтингтен өту (РӨ) бағасын келесі түрде есептейді

РӨ = (Р1+Р2)/2.

Егер пәнен жұмыс жоспары бойынша курстық жұмыс және емтихан болса онда рейтингтан өтуі анықталу кезінде курстық жұмыстың бағасы ескеріледі.

РӨ = (Р1+Р2)* 0,7/2 + КР*0,3.

Сырттай оқитын студенттерге рейтингтен өту бағасы келесі түрде есептеледі

РӨ = Р1 немесе РӨ = Р1*0,7 + КР*0,3.

Қорытынды бақылауға келесі студенттер жіберіледі:

- жұмыс бағдарламасы бойынша барлық талаптарын: СӨЖ жұмыстарын, барлық зертқаналық және тәжірибелік тапсырмаларды жасап өткізген жағдайда

- курстық жұмыстан жақсы баға алса және соған орай рейтингі 50 –ден жоғары болу керек.

5 Студенттің әр пәннен оқу жетістіктерінің денгейін (соның ішінде қорытынды баға ретінде МЕ болса да) қорытынды бағамен анықталады (Қ), қорытынды баға РӨ және ҚБ (қорытынды бағалау – емтихан, диф. есеп, немесе курстық жұмыс)

И = РД*0,6 + ИК*0,4

7. 
   Қорытынды бағалауда алған бағаны жақсы бағаға көтеру үшін қайта тапсырылмайды.
   
8. 
   Егер академиялық қарыздар болса, онда студен сол пәнді ақылы түрде қайта оқиды.
   

Қорытынды бақылау екі тапсырмадан тұрады:

1. Тест (60 сұрақ)

2. Тәжірибелік тапсырма