Оқу-әдістемелік материалдар

Тірі организмдердегі энергияның түрленулері

жүктеу 7,56 Mb.

бет	4/65
Дата	05.01.2018
өлшемі	7,56 Mb.
	#7076

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 65

Өзін-өзі тексеру сұрақтары
Дәріс № 2 «Термодинамикалық тепе-теңдік күй» 1 Термодинамикалық стационар күй.

Тірі организмдердегі энергияның түрленулері

Түрленетін энергия түрлері	Осы түрленулер өтетін организм бөліктері
Химиялық энергия механикалық энергияға	Бұлшық еттерде
Химиялық энергия электр энергиясына	Барлық клеткаларда
Химиялық энергия жарық энергиясына	Балықтар мен жәндіктердің сәуле шығаратын еттері
Жарық энергиясы химиялық энергияға	Көз қарашығы фоторецепторлары, тері клеткалары, бактериялар, өсімдіктер жапырақтары
Акустикалық толқындардың механикалық энергиясының электр энергиясына	Ішкі құрақтағы Корти органында
Барлық энергия түрлерінің жылу энергиясына	Барлық клеткалар мен еттерде

Өзін-өзі тексеру сұрақтары.

Биофизика пәні, оның мақсаты?
Термодинамикалық жүйе дегеніміз не?
Термодинамиканың бірінші бастамасы?
Термодинамиканың екінші бастамасы?
Гесс заңы?
Айналмалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық пен үдеудің формулалары.

Дәріс № 2 «Термодинамикалық тепе-теңдік күй»

1 Термодинамикалық стационар күй.

Термодинамика заңдарын биологиялық жүйелерге қолданғанда тірі организмнің ерекшеліктеріне аса көңіл бөлу керек: 1) заттар мен энергия ағынына биологиялық жүйелер ашық; 2)Тірі жүйелердегі процесстер қайтымсыз; 3) тірі жүйелер тепе-теңдіктен алыс; 4) биологиялық жүйелер гетерофазалы, құрылымдық және жеке фазалары аздаған молекулалар санынан тұруы мүмкін. Биологиялық жүйелер қасиеттерін нақты түрде сипаттау үшін қайтымсыз процестер термодинамикасы теориясы қолданылады. Оның негізіг салушылар Л.Онгазер мен И. Пригожин. Процестің уақытқа тәуелділігіне мысал ретінде:

иондарының концентрациясы клетканың ішіне қарағанда сыртында көп. Бірақ концентрациясы градиенті мен потенциалодар айырмасының болуы

индарының ішке еніп кетуіне әкеледі, сондықтан концентрациясы тұрақты болып қалады.

Стационарлық күй сипаттамалары:

Жүйеге енген зат мен одан бөлініп шыққан заттың тұрақтылығы;

Еркін энергия шығынының тұрақтылығы, олар жүйедегі заттар концентрациясын тұрақты етіп ұстап тұрады.

Стационар күйдегі термодинамикалық параметрлердің тұрақтылығы.

Ашық жүйе стационар күйде зат мен электр зарядтары ағыны есебінен ғана өмір сүре алады.

Сызықты тепе-тең емес термодинамика негізін қалаған Л.Онзагер мен И.Пригожин болды. Ол тепе-тең күйге жақын процестерді қарастырады, процестерден пайда болған жылдамдықтар мен күштердің арасында сызықтық байланыстар болған кездегі.

Биологиялық жүйелер градиент санының артықтығымен сипатталады (осмостық, электрлік, концентрлік және т.б.

Қандай да бір термодинамикалық параметрдің градинті ара қашықтыққа байланысты өзгереді.

– үлкен параметрден кіші параметрге дейінгі бағыт.

Биологиялық жүйе оның градиенті болса, онда оның жұмыс істей алу мүмкіндігі бар. Градиентті энергия қоймасы деп айтуға болады.

Еркін энергия

жүктеу 7,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 65