ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА
АКАДЕМИЯСЫ
ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ КӘСІБИ БІЛІМ БЕРУ ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАЛЫПТЫ ЖӘНЕ ПАТОЛОГИЯЛЫҚ ФИЗИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ
«КЕЛІСІЛГЕН»
Декан ТжКББФ-нің
_____________М.А.Отыншиев
«___»______________2011 ж
ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
Пәні: Физиология
Мамандығы: 0301000 «Емдеу ісі»
0301013 «Фельдшер»
0301023 «Акушер(ка)»
Сағат көлемі – 90 (сағат)
Теория 54 (сағат)
Тәжірибелік сабақ 36 (сағат)
Курс 1 Семестр 1 сараланған сынақ
Шымкент 2011 ж.
Оқу бағдарламасы ҚРДСМ 2010 жылғы 5 тамыздағы №604 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу бағдарламасына сәйкес жасалды.
__________________________________________________________________
Оқу бағдарламасы кафедра мәжілісінде қаралып бекітілді.
Хаттама № «__» 2011ж
Кафедра меңгерушісі, м.ғ.д., профессор Әділбекова Д.А.
Оқу бағдарламасы әдістемелік кеңесте қарастырылды және бекітілді.
_________________________________________________________________
Ә.К. төрағасы _____________________________________________________
Хаттама № « ___» 2011 ж.
Оқу жұмыс бағдарламасы
1. Алғы сөз
Бұл пәнді оқыту мақсаты – адамның қоршаған ортамен байланысының негізін меңгеру.
Түсіндірме жазба
Осы пәнді оқыту барысында, оқушылар, әртүрлі жүйедегі мүшелердің бір-бірімен байланысын, олардың құрылысын және қызметтерін білу міндетті.
Физиология биологиялық пәндердің бірі, оны толық меңгермей тұрып, болашақ фельдшерлерді жоғарғы дәрежеде дайындау мүмкін емес. Физиология тірі ағзалардың тіршілік әрекеті процесстерін, оның мүшелерін және ұлпа мен жасушаны, жасушаның құрылымдық элементтерін, ал түрлердің жеке дамуы функцияларын, олардың өзара байланысы және ағзаның көңіл-күйінің түрліше болуы мен сыртқы ортаның түрлі жағдайда өзгеруін үйретеді. Курстың негізгі мақсаты-клиникалық пәндерді жетік меңгеру және кәсіптік әрекетін әрі қарай дамыту үшін физиология бойынша терең білімін қалыптастыру.
«Емдеу ісі» мамандығы. Болашақ фельдшерлерді өте жоғары деңгейде дайындау үшін қажет биологиялық пәндердің бірі физиология болып табылады. Ғылыми профилактикалық шараларды жасап шығару үшінде,ақауды танып білуде, дұрыс емдеуді таңдап жүргізуде болашақ фельдшер үшін физиология керек. Бұл курстың міндеті- оқушы ағзаның бір бүтіндігін терең түсінуін және тіршілік әрекеті заңдылықтарын білуін, адам бағыттары үшін қажетті тіршілік әрекетінің процесстері мен мақсаттарына, өзгертулеріне саналы түрде араласып білуден тұрады.
Физиологияны оқытудың негізгі үздіксіз іздену мен оқыту процесінің қолайлы нәтижелі әдістерін жетілдіру, оқушының жеткілікті дәрежеде білім алуына бағытталған, орындап білуге дағдылануы мен үйренуі үшін және қазіргі заманғы фельдшерлерді дайындау.
Пәннің мақсаты: тірі ағзалардың функциялары, өзара байланысы мен сыртқы орта факторларының әсері және бұл функциялардың механизмдерінің реттелуі жөнінде жеткілікті көлемде білім беру.
Физиологияның негізгі тапсырмасы: оқушыға адам ағзасындағы физиологиялық функциялардың жалпы заңдылықтарын ажыратып білуді үйрету. Болашақ мейірбикелерге профилактикалық жиындарды жетік жүргізу және науқасты сауатты түрде күтуді, олардың логикалық шығармашылық оайлауын дамыту мен дұрыс пікірлеп білуін өзінің кәсіптік-әрекеттік процесінде бақыланған құбылыстарды анализдеуді үйрету қажет. Пәнді үйрену қазіргі физиологияның басқа пәндермен қатар жүргізілуі тиіс. Қазіргі заманғы мейірбике болу үшін жоғарғы кәсіпқой медицина маманы ретінде орташа топты анатомия және физиологиядан жақсы білімі болуы қажет.
1 Бөлім. Кіріспе
Оқу ақпараты:
Пәннің әдістері және тапсырмалары (байқау және эксперимент). Даму тарихы. Негізгі физиологиялық түсініктер: қызметтері, физиологиялық акт, рефлекс, рефлекторлық доға және нейрогуморалдық регуляция. Адам ағзасының қоршаған ортамен байланысы. Павлов оқытуы бойынша физиологияның негізгі қағидалары. Тірі ағзаның биологиялық сипаттамасы: зат алмасу, бейімделу, өздігінен реттелу. Адам ағзасының қызметтерінің нейрогуморалдық ругуляциясы. Жасуша физиологиясы. Жасуша аралық қарым-қатынас.
2 Бөлім. Қан айналымы жүйесінің физиологиясы. Иммунитет
Оқу ақпараты:
Ішкі орта туралы түсінік. Қанның қызметтері. Қанның физикалық және химиялық қасиеттері. Қанның құрамы: плазма және арнаулы элементтер. Эритроциттер: морфологиялық мінездеме, саны, өмір сүру ұзақтығы, қызметтері. Гемоглобулин, қалыпты көрсеткіштер, түрлері, қосындылары. Гемолиз туралы түсінік, түрлері. Лейкоциттер: морфологиялық сипаттамасы. Саны, өмір сүру ұзақтығы, қызметтері. Лейкоциттер формуласы. Тромбоциттер: морфологиялық сипаттамасы, саны, өмір сүру ұзақтығы, қасиеттері және қызметтері. Иммунитет, иммунитеттің түрлері. Қанды ұйыту және ұйытуға қарсы жүйелер. Гемостаз сатылары. Қан топтары және резус фактор. Қан тоб және резус факторға байланысты қанның үйлесімділігі. Резус-сәйкессіздік туралы түсінік. Қан түзілуінің реттеу тетіктері.
3 Бөлім. Жүрек-қантамыр жүйесінің физиологиясы
Оқу ақпараты:
Жүрек-қантамыр жүйесі мүшелерінің анатомиялық сипаттамасы. Жүрек бұлшық етінің физиологиялық қасиететрі: қозғыштық, өткізу қабілеті, жиырылу, рефрактерлік мерзім, автоматизм. Жүректің өткізгіштік жүйесі. Жүрек циклі және оның фазалары. Жүрек қызметінің көрсеткіштері: жүректің минуттық және систолалық көлемдері. Жүрек қызметінің сыртқы көріністері: ұш түрткі, жүректің систолалық және диастолалық дыбысы. Жүректің биотоктарын тіркеу әдістері (ЭКГ). Жүректің жұмысын басқару: жүйелік, рефлекторлық, гуморалдық. Қан тамырының түрлері: магистралдық, алмасу, шунтталатын, сыйымдылық, олардың мінездемесі. Гемодинамикалық параметрлер: қан қысымы (артериялық , веналық, капиллярлық), қан ағу жылдамдығы, қан тамырларының тонусы. Қан тамырларындағы қанның ағуының заңдылығы. Вена қан тамырларындағы қан ағысының ерекшеліктері. Микроциркуляцияның физиологиясы. Қан тамырларының тонусын реттеу. Жүрек-қан тамыр жүйесінің физикалық жүктемелерден кейінгі және тыныштық кезіндегі жұмысының ерекшеліктері. Лимфа және лимфа айналымы. Лимфаның құрамы және қасиеттері. Лимфаның құрылуы. Тамыр бойымен лимфаның жылжуы. Лимфа түйіндері мен көкбауырдың қызметтері.
4 Бөлім. Тыныс алу жүйесінің физиологиясы
Оқу ақпараты:
Тыныс алу жүйесінің анатомиялық сипаттамасы. Тыныс алудың маңызы. Тыныс алу сатылары. Дем алу және дем шығарудың механизмі. Өкпенің көлемі. Өкпені желдету. Дем алу, дем шығару және өкпе ұяшығындағы ауа құрамы. Қанмен газдың тасымалдануы. Тыныс орталығы туралы түсінік, оның орналасуы. Тыныс орталығын қызметін анықтау. Әр түрлі жағдайларда тыныс алудың ерекшеліктері: жоғарғы және төмен атмосфералық қысым. Адам ағзасына темекі шегудің және қоршаған ортаның зиянды әсері. Дем алу және жүктемеден кейін тыныс алудың өзгеруі.
5 Бөлім. Асқорыту жүйесінің физиологиясы
Оқу ақпараты:
Асқорыту жүйесінің анатомиялық құрылысы. Асқорытудың маңызы. Асқорыту мүшелерінің қызметтері.Асқорыту ағзаларының қызметін зерттеу әдістері. Ауыз қуысындағы ас қорыту. Сілекейдің құрамы, қасиеті және маңызы. Сілекей бөлінуін қадағалау. Тамақтың құрамының сілекейдің бөлінуіне тигізетін әсері. Асқазандағы ас қорыту. Асқазанның қызметі. Асқазан бездері. Асқазан сөлінің құрамы және қасиеттері. Асқазан сөлінің бөлінуіне тамақтың тигізетін әсері. Асқазан сөлінің бөлінуін тексеру. Асқазаннан ішекке қарай тамақтың қозғалысының механизмі. Тоқ ішектегі астың қорытылуы. Ұйқы безінің сөлі, құрамы және қасиеті. Ұйқы бездерінің жұмысын зерттеу әдістері. Ұйқы безінің сөл бөліну реттеу. Өттің құрамы, қасиеті және маңызы. Бауырда өттің пайда болуын және бөлінуін реттеу және зерттеу әдістері. Жіңішке ішектегі астың қорытылуы. Ішек сөлінің құрамы және қасиеттері. Ішектегі астың қорытылуының түрлері. Жіңішке ішектің қимылдық қызметі. Тоқ ішектегі астың қорытылуы. Тоқ ішектің қимылдық қызметі. Сору және оның физиологиялық маңызы. Ас қорыту жолдарында қоректік заттардың сорылуы. Ас қорыту орталығы туралы түсінік, орналасуы.
6 Бөлім. Зәр шығару жүйесінің физиологиясы
Оқу ақпараты:
Бүйрек, ас қорыту мүшелері, тері, өкпе анатомиясы және олардың шығару қызметі. Бүйрек қызметі. Нефронның құрылысы. Диурез және оның сатылары (фильтрлеу және сору). Бүйрек жұмысының нейрогуморалдық ретелуі. Зәрдің құрамы, қасиеті және жалпы көлемі. Зәр шығарудың механизмі.
7 Бөлім. Зат алмасу және энергия алмасу. Жылу реттелуі
Оқу ақпараты:
Метаболизм туралы тоүсінік. Ассимиляция және диссимиляция процесстері. Зат алмасудың адам ағзасындағы алатын орны. Ақуыз алмасуы: қызметтері, түрлері, қажеттілігі. Ақуыздың биологиялық құндылығы. Азотты баланс, түрлері. Май алмасуы: түрлері, қажеттілігі, қызметтері. Көмірсу алмасуы: биологиялық құндылығы, қажеттілігі, қызметтері. Ақуыз, май, көмірсу жеткіліксіздігі кезінде және ағзада артық болған жағдайда пайда болатын өзгерістер. Су-электролит алмасуы. Судың адам ағзасындағы өзгерістер (су улауы және сусыздану). Минералдық заттардың орны. Минералды заттардың қызметтері: натрий, калий, кальций, хлор, фосфор, темір, йод. Дәрумендер туралы түсінік. Дәрумендер көп және жетіспеген жағдайда болатын құбылыстар. Дәрумендер жіктелуі: А, Д, Е, К, В, С, Р витаминдерінің физиологиялық қасиеті. Негізгі алмасу туралы түсінік. Негізгі алмасуға әсер ететін себепкер ықпалдар. Жұмыс кезінде жұмсалатын энергия. Тамақтану туралы түсінік. Тамақтану рационы. Тамақтану тәртібі. Рационалды тамақтану. Ағзадағы жылу алмасу. Адам денесінің температурасы. Белок, май, көмірсу және энергия алмасулары.
8 Бөлім. Эндокриндік жүйенің физиологиясы
Оқу ақпараты:
Эндокриндік бездердің жалпы анатомиясы. Эндокриндік бездердің физиологиялық маңызы. Гормондар туралы түсінік. Гормондардың қасиеттері. Гормондардың адам ағзасына әсері, шығару жолдары. Бездердің іс әрекеттерін тексеру әдістері. Гипофиз құрылысы, гормондары. Эпифиз, қалқанша без, қалқанша маңы без, айырша без, бүйрек үсті бездерінің құрылыстары және физиологиялық маңызы. Ұйқы безінің және жыныс бездерінің ішкі және сыртқы секреция бөлігі. Бездердің пайда болуын реттеу.
9 Бөлім. Қозғыш ұлпалар физиологиясы
Оқу ақпараты:
Қозғыш ұлпалардың жалпы сипаттамасы. Қозғыш ұлпалардың физиологиялық қасиеттері (қозғыштық, өткізу қабілеті, тұрақсыздық, төзімділік). Қоздырғыштар жіктелуі. Қозу заңдылығы. Тірі тіндердегі биоэлектрикалық құбылыстар: әрекет және тыныштық потенциалы. Әрекет потенциалының пайда болу механизмі. Жүйке талшықтарының физиологиялық қасиеттері. Жүйке талшықтарында қоздырғыштықты өткізу механизмі. Синапс туралы түсінік. Синапстың түрлері, құрылысы, қасиеттері. Қозудың синапстар арқылы берілуі. Парабиоз және қозғалыс аппараты туралы түсінік. Бұлшық еттердің физиологиялық қасиеттері. Біріңғай салалы бұлшық еттердің қаңқа бұлшық еттерінен айырмашылығы. Жиырылу түрлері. Тетанустың түрлері. Жиырылу кезіндегі бұлшық еттерде кездесетін химиялық өзгерістер. Қажу туралы түсінік.
10 Бөлім. Жүрек-қантамыр жүйесінің физиологиясы
Оқу ақпараты:
Нерв жүйесінің жалпы сипаттамасы. Нерв жүйесінің анатомиясы. Орталық нерв жүйесі. Нейрон классификациясы: қабылдаушы (рецепторлық), орындаушы (эффекторлық) және түйіскен (аралық). Рефлекс. Рефлектор доғасы. Рефлекс түрлері. Нерв орталығының анықтамасы. Нерв орталықтарының физиологиялық қасиеттері. Орталық нерв жүйесі және оның маңызы. Жұлын, қызметтері. Сопақша ми, көпір және мишықтың физиологиялық маңызы. Аралық ми, ми бағаны орналасуы және қызщметтері. Үлкен ми сыңарлары: құрылысы, қызметтері. Үлкен ми сыңарларының қызметтік маңызы. Жұлын сұйықтығының құрамы және қасиеті. Шеткі нерв жүйесі: анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері. Жоғарғы нерв қызметінің физиологиясы. Рефлекс түрлері. Шартты және шартсыз рефлекстің айырмашылығы. Шартты рефлекстің пайда болу механизмі. Шартты рефлекстің түрлері. І және ІІ сигналдық жүйе. Жоғарғы жүйке типтері. Сана және естелік туралы түсініктер. Ұйқы физиологиясы.
11 Бөлім. Сезім мүшелер жүйесінің физиологиясы.
Оқу ақпараты:
Анализаторлар және рецептор туралы тусінік. Рецептор жіктелуі. Көз алмасы. Көзің оптикалық жүйесі. Көру механизмі. Сәулелердің көздегі сынуының ауытқуы. Бинокулярлық көру. Есту және тепе-теңдік мүшелері. Сыртқы, ортаңғы және ішкі құлақтың құрылыстары. Тепе-теңдік аппараты, құрылыс. Дәм сезу мүшесі, иіс сезу мүшесі, қабылдау механизмдері. Сипап – сезу, жылу және ауруды сезу мүшелері.
2. Мазмұны:
3.1. Дәрістер
1. Физиологияның медицинадағы маңызы. Физиологияның даму кезеңдері. Физиологияның қазіргі даму ерекшеліктері. Жас кезеңдері. Қозғыш тіндер физиологиясы. Нейрон. Синапстар физиологиясы.
2. Ет физиологиясы. Еттің жиырылуы. Қаңқа еттерінің физиологиялық қасиеттері. Еттің жиырылу түрлері. Бірыңғай салалы еттің физиологиялық қасиеттері.
3. Қан жүйесінің физиологиясы. Қанның тіршілік үшін маңызы. Қаның физикалық және химиялық қасиеттері. Қанның құрамы. Эритроциттер физиологиясы. Лимфа айналысы.
4. Қанның қорғаныстық қызметі. Қан топтары. Резус фактор. Иммундық жүйе. Қан жүйесінің реттелуі.
5. Ішкі сөлініс бездері. Ішкі сөлініс бездері туралы түсінік. Гипоталамо – гипофазалық жүйе.
6. ОЖЖ физиологиясы. ОЖЖ-дегі тежелу оның түрлері. ОЖЖ-нің жеке бөлімдерінің физиологиясы.
7. Вегетативтік жүйке жүйесі. ВЖЖ-нің ерекшеліктері. ВЖЖ-нің функциялық мәні.
8. Жүрек етінің физиологиялық ерекшеліктері. Жүрек әрекетінің оралымы, зерттеу әдістері. Қан айналу жүйесінің реттелу.
9. Тыныс алу физиологиясы. Тынс алудың реттелуі. Тыныс алу орталығының ырғағы.
10. Ағзадағы зат және энергия алмасу. Ұтымды тамақтану.
11. Жылу реттелу. Жылу реттелу механизмдері.
12. Өрбіту физиологиясы. Жыныс әрекетінің реттелісі. Жасқа байланысты жыныс ерекшеліктері.
3.2. Дағдылама (зертханалық) сабақтар.
1. Кіріспе. Физиология пәнінің медицинадағы маңызы. Бейімделу, олардың түрлері және механизмдері. Гемеостаз және гомеокинез. Онтогенез және оның кезеңдері.
2. Нейронның физиологиялық қасиеті, шеткері жүйелер және мионевральдық синапстар.
3. Еттердің физиологиялық қасиеттері,жіктелуі. Бірыңғай салалы бұлшық еттердің функционалдық ерекшеліктері.
4. Қорытынды сабақ.
5. Орталық жүйке жүйесінің жалпы физиологиясы. Рефлекторлық доға. Орталық жүйке жүйесіндегі қозудың таралу ерекешеліктері. Жүйке орталықтары. Орталық жүйке жүйесін зерттеу әдістері.
6. Ортралық жүйке жүйесіндегі тежелу. Тежелу механизмдері және олардың түрлері. ОЖЖ-нің жеке физиологиясы.
7. Вегетативтік жүйке жүйесі. ВЖЖ-нің ерекешеліктері. ВЖЖ-нің функциялық мәні. Адаптациялық мәні. Адаптациялық және трофикалық функция.
8. Қорытынды сабақ.
9. Ішкі орта сұйықтықтары. Қан және лимфа, олардың құрамы, көлемі, қызметі. Қанды зерттеу әдістері.
10. Қанның қорғаныстық қызметі. Иммундық жүйе. АВО жүйесі. Резус жүйесі.
11. Қан ұютушы жүйелер. Тромбоциттер. Қанның ұюы және қан ұютушы факторлар. Гемостаз. Қанды ұютуға қарсы тұратын жүйе. Қан орнына құйылатын сұйықтықтар.
12. Қорытынды сабақ.
13. Ішкі сөлініс және оның маңызы. Гипоталамо – гипофизикалық жүйе. Қалқанша безі. Қалқанша маңы безі.
14. Ұйқы безі және бүйрек безі. Эпифиз. Тіндік гормондар. Қорытынды сабақ.
15. Жүрек еттерінің физиологиялық қасиеттері. Жүректің қызметі, зерттеу әдістері.
16. Гемодинамиканың негізгі заңдылықтары. Гемодинамиканың көрсеткшітері, өлшеу әдістері. Қан қысымы, олардың түрлері. Тамырдың соғуы. Микроциркуляция.
17. Қан айналым жүйесінің реттелісі.
18. Қорытынды сабақ.
3.3. Дәрістер (2 семестр)
1. Асқорыту жүйесінің физиологиясы. Асқорытуды зерттеу әдістері. Ауыздағы асқорытылу. Қарындағы, он екі елі ішектегі асқорытылу. Асты сіңіру.
2. Талдағыштар физиологиясы (көру, есту, вестибулярлы, иіс сезу, тепе-теңдік, дәм сезу, ауырсыну. Т.б.). Талдағыштардың үйлесімді қатынастары. Талдағыштардың реттелуі.
3. ЖЖІӘ. Шартты рефлекстің нейрофизиологиялық механизмі. ЖЖІӘ-нің түрлері. ВЖЖ-нің психикалық қызметі.
3.4. Дағдылама (зертханалық) сабақтар.
1. Зат және энергия алмасу. Денедегі энергиялық өзгерістер. Қоректік заттардың калориялық коэффициенті. Тыныс коэфициенті. Негізгі зат алмасу.
2. Тамақтану. Тәуліктік мәзірдегі тағамдық заттардың мөлшері. Тамақ рационын жасау.
3. Жылу реттелуі. Дене температурасын өлшеу. Тер шығуын зерттеу. Дене температурсын бір қалыпты ұстауда қан айналымының маңызы. Жоғарғы және төмен температура әсеріне терінің терморецепторларының бейімделісі. Қорытынды сабақ.
4. Сыртқа шығару. Сыртқы шығару ағзаларының негізгі функциялары. Бүйрек. Бүйрек қызметінің реттелуі. Несеп шығару. Терінің функциялық маңызы. Тердің бөлінуі.
5. Өрбу физиологиясы. Жыныс әректенің реттелісі. Жасқа байланысты жыныс ерекшеліктері. Қорытынды сабақ.
6. Тыныс алу физиологиясы. Плевралық қуыс қысымы. Өкпенің жалпы сыйымдылығы. Өкпе мен тіндегі газ алмасу. Тыныс алудың реттелуі. Тыныс алу орталығының ырғағы.
7. Ас қорыту физиологиясы. Ас қорытуды зерттеу әдістері. Ауыздағы, қарындағы, он екі елі ішектегі және ішектегі ас қорытылу. Асты сіңіру.
8. Ішектегі асқорыту сіңіру ерекшеліктері. Қорытынды сабақ.
9. Талдағыштар. Талдағыштардың құрылымы мен қызметі. Талдағыштардың үйлесімді қатынастары. Талдағыштардың реттелуі. Талдағыштардың физиологиясы (көру, есту).
10. Талдағыштар. Талдағыштардың құрылымы мен қызметі. Талдағыштардың жеке физиологиясы (тепе-теңдік, қозхғалыс, такилдік, температура, иіс, дәм, ағзалық және ауырғанды сезу талдағыштары.).
11. Жоғарғы жүйке іс-әрекеті. ЖЖІӘ зерттеу әдістері. Шартты рефлекстің қасиеттері. Шартты рефлекстің жіктелуі. Шартты рефлекстің түзілу заңдылығы. Шартты рефлекстің қалыптасуы және тежелуі.
12. Жоғарғы жүйке іс-әрекетінің түрлері. Адамның психикалық іс-әрекеті. Психофизиологиялық сауал. Жас кезеңдеріндегі психиканы қалыптасуы.
Қорытынды сабақ.
4. Оқу-әдістемелік жабдықтау
4.1. Ұсынылатын әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер:
Тақырып бойынша лекция.
2. Сатпаева Х.К., Нілдібаева Ж.Б., Өтепбергенов А.А.Адам физиологиясы, білім, 1995ж.
Логинов А.В. Физиология с основами анотомии человека, М., 1983
4. Сатпаева Х.К. Қалыпты физиологиясының лабораториялық жұмыстары. Алматы, 1993ж.
Косицкий Г.И. Физиология человека, 1975, 1986 гг.
Ткаченко Б.И. Основы физиологи человека, СП, 1994г.
Покровский В.М. Физиология человека. 1-11 том М.Медицина, 1998.
Косицкий Г.И. Руководство к практическим занятиям по физиологи М.Медицина, 1988г.
Тель Л.З. Физиологи человека, А-Ата, 1992
Коробоков А.В. Чесноков С.А Атлас по нормальной физиологи М ВШ 1987г.
Қосымша әдебиеттер:
1. Судаков К.В. Избранные лекции по нормальной физиологи М., Мир, 1979.
2. Серков Ф.Н. Физиологические особенности организма детей различного возраста, Киев, 1989.
3. Шмидт Р., Тевс Г. Физиология человека в 4-х томах М.,Мир, 1979.
4. Бабский А.В. Физиология человека М., Медицина, 1966.
5. Утепбергенов А.А. Методические мировозренческие основы курса нормальной физиологи, Актюбинск, 1990.
6. Утепбергенов А.А. Справочник физиологических и лабораторных показателей здорового человека. Актюбинск, АО Табиб, 1995.
4.2. Көрнекі құралдар және ОТҚ
1. Диафильмдер
2. Плакаттар
3. Ламинаттар
4. Слайдтар
5. Муляждар
6. Кестелер
7. Әдістемелік нұсқаулар
4.3. Тесттік сауалдар.
1. Физиология пәнінің медицинадағы маңызы. Онтогенез және оның кезеңдері. ( сұрақ)
2. Қозғыш тіндер физиологиясы. Нейрон және синапстардың физиологиялық қасиеттері. ( сұрақ)
3. Еттердің физиологиялық қасиеттері. ( сұрақ)
4. Орталық жүйке жүйесінің жалпы физиологиясы. ( сұрақ)
5. Орталық жүйке жүйесіндегі тежелу. ОЖЖ-нің жеке физиологиясы. ( сұрақ)
6. Вегатативтік жүйке жүйесі. ( сұрақ)
7. Ішкі орта сұйықтықтары. Қан және лимфа. ( сұрақ)
8. Қанның қорғаныстық қызметі. ( сұрақ)
9. Қан ұютушы жүйелер. Антикоагуляттар. Гемостаз.
( сұрақ)
10. Ішкі сөлініс бездері. ( сұрақ)
11. Қан айналым жүйесі және оның реттелісі. ( сұрақ)
12. Зат және энергия алмасуы. ( сұрақ)
13. Тамақтану. ( сұрақ)
14. Жылу реттелуі. ( сұрақ)
15. Сыртқа шығару. ( сұрақ)
16. Өрбу физиологиясы. ( сұрақ)
17. Тыныс алу физиологиясы. ( сұрақ)
18. Ас қорыту физиологиясы. ( сұрақ)
19. Талдағыштар. ( сұрақ)
20. Жоғарғы жүйке іс-әрекеті. ( сұрақ)
21. Жоғарғы жүйке іс-әрекетінің түрлері. ( сұрақ)
Адамның психикалық іс-әрекеті. ( сұрақ)
Дәрістердің тақырыптық жоспары
Мамандығы: 0301000 «Емдеу ісі»
0301013 «Фельдшер»
0301023 «Акушер(ка)»
№
|
Тақырыптардың атауы
|
Сағат
|
1
|
Кіріспе. Физиологияның медицинадағы маңызы. Қысқаша тарихы. Зерттеу әдістері.
|
3
|
2
|
Қан жүйесінің физиологиясы .Физико-химиялық қасиеттері. Эритроциттер. Гемолиз.ЭТЖ.
|
3
|
3
|
Лейкоциттер. Қан топтары. Резус фактор. Иммунитет.
|
3
|
4
|
Жүрек-қан тамырлар жүйесінің физиологиясы.Жүректің қызметі, зерттеу әдістері.
|
3
|
5
|
Гемодинамиканың негізгі заңдылықтары. Қан қысымы, олардың түрлері. Қан айналым жүйесінің реттелісі.
|
3
|
6
|
Ас қорыту физиологиясы. АІЖ-нің іс қимылдары.
|
3
|
7
|
Ішектегі ас қорытылу, реттелу. Ұйқы безінің және бауырдың қызметі.
|
3
|
8
|
Зат алмасу. Ақуыздар, майлар, көмірсулар. Реттелуі. Минералды заттар және дәрумендер. Энергия алмасу.Негізгі алмасу.Жылу реттелу.
|
3
|
9
|
Тыныс алу жүйесінің анатомо-физиологиялық және гистологиялық ерекшеліктері.
|
3
|
10
|
Тыныс алудың реттелуі.
|
3
|
11
|
Зәр шығару жүйесінің физиологиясы. Несеп түзілу, құрамы. Реттелуі.
|
3
|
12
|
Эндокриндік жүйе. Гипоталамо-гипофизарлы жүйе. ІСБ-нің жеке физиологиясы.
|
3
|
13
|
Қозғыш тіндер физиологиясы. Нейрон. Синапстар физиологиясы.
|
3
|
14
|
Жүйке жүйесінің физиологиясы. ОЖЖ-дегі қозудың таралу ерекшелігі. Жүйке орталықтары, зерттеу әдістері.
|
3
|
15
|
ОЖЖ-дегі тежелу.Тежелу меанизмі және олардың түрлері.
|
3
|
16
|
ОЖЖ-нің жеке физиологиясы.
|
3
|
17
|
Сезім мүшелерінің анатомиялық-функциональдық сипаттамасы.
|
3
|
18
|
Көру,есту, вестибулярлы, тері, дәм сезу және иіс сезу талдағыштары.
|
3
|
|
Барлығы:__54__Тәжірбиелік_сабақтардың_тақырыптары.'>Барлығы:
|
54
|
Тәжірбиелік сабақтардың тақырыптары.
№
|
Тақырыптардың атауы
|
Сағат
|
1
|
Қан жүйесінің физиологиясы .Физико-химиялық қасиеттері. Эритроциттер. Гемолиз.ЭТЖ.
|
2
|
2
|
Лейкоциттер. Қан топтары. Резус фактор. Иммунитет.
|
2
|
3
|
Жүрек-қан тамырлар жүйесінің физиологиясы.Жүректің қызметі, зерттеу әдістері.
|
2
|
4
|
Гемодинамиканың негізгі заңдылықтары. Қан қысымы, олардың түрлері. Қан айналым жүйесінің реттелісі.
|
2
|
5
|
Ас қорыту физиологиясы. АІЖ-нің іс қимылдары.
|
2
|
6
|
Ішектегі ас қорытылу, реттелу. Ұйқы безінің және бауырдың қызметі.
|
2
|
7
|
Зат алмасу. Ақуыздар, майлар, көмірсулар. Реттелуі. Минералды заттар және дәрумендер.
|
2
|
8
|
Энергия алмасу.Негізгі алмасу.Жылу реттелу.
|
2
|
9
|
Тыныс алу жүйесінің анатомо-физиологиялық және гистологиялық ерекшеліктері.
|
|
10
|
Тыныс алудың реттелуі.
|
2
|
11
|
Зәр шығару жүйесінің физиологиясы.
|
2
|
12
|
Несеп түзілу, құрамы. Реттелуі.
|
2
|
13
|
Қозғыш тіндер физиологиясы.
|
2
|
14
|
Нейрон. Синапстар физиологиясы.
|
2
|
15
|
Жүйке жүйесінің физиологиясы. ОЖЖ-дегі қозудың таралу ерекшелігі. Жүйке орталықтары, зерттеу әдістері.
|
2
|
16
|
ОЖЖ-дегі тежелу.Тежелу меанизмі және олардың түрлері. ОЖЖ-нің жеке физиологиясы.
|
2
|
17
|
Сезім мүшелерінің анатомиялық-функциональдық сипаттамасы.
|
2
|
18
|
Көру,есту, вестибулярлы, тері, дәм сезу және иіс сезу талдағыштары.
|
2
|
|
Барлығы:
|
36
|
Ұсынылатын әдебиеттер:
Негізгі әдебиеттер:
Тақырып бойынша лекция.
2. Сатпаева Х.К., Нілдібаева Ж.Б., Өтепбергенов А.А.Адам физиологиясы, білім, 1995ж.
Логинов А.В. Физиология с основами анотомии человека, М., 1983
4. Сатпаева Х.К. Қалыпты физиологиясының лабораториялық жұмыстары. Алматы, 1993ж.
Косицкий Г.И. Физиология человека, 1975, 1986 гг.
Ткаченко Б.И. Основы физиологи человека, СП, 1994г.
Покровский В.М. Физиология человека. 1-11 том М.Медицина, 1998.
Косицкий Г.И. Руководство к практическим занятиям по физиологи М.Медицина, 1988г.
Тель Л.З. Физиологи человека, А-Ата, 1992
Коробоков А.В. Чесноков С.А Атлас по нормальной физиологи М ВШ 1987г.
Қосымша әдебиеттер:
1. Судаков К.В. Избранные лекции по нормальной физиологи М., Мир, 1979.
2. Серков Ф.Н. Физиологические особенности организма детей различного возраста, Киев, 1989.
3. Шмидт Р., Тевс Г. Физиология человека в 4-х томах М.,Мир, 1979.
4. Бабский А.В. Физиология человека М., Медицина, 1966.
5. Утепбергенов А.А. Методические мировозренческие основы курса нормальной физиологи, Актюбинск, 1990.
6. Утепбергенов А.А. Справочник физиологических и лабораторных показателей здорового человека. Актюбинск, АО Табиб, 1995.
Достарыңызбен бөлісу: |