Отыз жылдық соғыс және вестфаль бітімі

Делегаттардың саны бойынша (135) Вестфаль бейбіт келісімі Еуропа тарихындағы ең ірі конгресс болды. 1645 жылдың қарашасына дейін болашақ делегаттар негізінен конгресті өткізудің шарттарын талқылаумен өткізді. 1648 жылдың 24 қазанында Мюнстер мен Оснабрюктегі келісім Вестфаль бейбіт келісімі ретінде белгілі. 30 қаңтарда қол қойылған Мюнстер бейбіт келісі бойынша Испания мен Біріккен провинциялардың арасындағы сексенжылдық соғысты тоқтатты. Әлі шешімін таппаған Франция мен Испания арасындағы соғыс 1659 жылы Пиреней бейбіт келісімінен кейін аяқталды.

• Габсбургтер шығыстағы мұрагерлік иеліктерін (Чехияны қоса) сақтағанымен Эльзастан айрылды.
• Франция Төменгі және Жоғарғы Эльзасты, Зунгдауды, Үш Епископтықты, Декаполисті пен Брайзах қаласын иеленді.
• Швеция Солтүстік және Балтық теңіздеріндегі басып алған территорияларды иеленді (Алдыңғы Померания, Бремен және Ферден архиепископтықтары, Висмар қаласы). Оларға соғыс шығыны ретінде 5 миллион таллер төленді.
• Бранденбургтың құрамына Померанияның қалған бөлігі (Шығыс Померания) енді. Өтемақы ретінде Бранденбургке Каммин, Хальберштадт, Магдебург және Минден берілді.
• Жоғарғы Пфальц Баварияға қосылды. Бавариялық герцог империялық князьдердің арасында үлкені болып танылды.
• Саксония Лузацяины иеленді.
• Пфальцграф Карл-Людвигке (пфальц курфюрсты Фридрих V ұлы) Төменгі Пфальц қайтарылып, оған сегізінші курфюрст лауазымы ұсынылды.
• Аббаттықтан құрылған Херсфельд князьдігін және Шаумбург графтығының бір бөлігі Гессен-Кассельге берілді.
• Біріккен провинциялар мен Швейцария конфедерациясы Қасиетті Рим империясының құрамынан шығып, тәуелсіздік алды.

1.Шиллер Ф., История Тридцатилетней войны, Собр. соч., т. 8, М. – Л., 1937. 2.Байзакова К. История международных отношений в новое время. ІІ часть. Алматы,2006 г. 3.Дәуірбаева Г. Европа және Америка елдерінің тарихы.Түркістан, 2000 ж. 65б.