16
1-тарау. ІІО ЖПҚ бөлімшелерінің тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасын жүргізу жүйесінің жай-күйі
№ 4 диаграмма
Құқық бұзушының мінез-құлқына ерекше талаптар белгілеу
2010-2011 жылдарда құқық бұзушының мінез-
құлқына ерекше талаптар белгілеу түріндегі
әкімшілік-құқықтық әсер ету шарасы өте сирек
қолданылатын еді. Оның себебі соттар құқық
бұзушыны белгіленген талаптарды сақтамағаны
үшін жауапкершілікке тартудың болашағы жоқ деп
санап, бұл шараны сот шешімі ретінде мойындамауы
болатын.
2012 жылғы 9 сәуірде Қазақстан Республикасы
Жоғарғы сотының № 1 Нормативтік қаулысымен
әкімшілік жауапкершілікке тартылған адамдардың
сот белгілеген әкімшілік-құқықтық әсер етудің тыйым
салу шараларын орындамауы оны соттың шешімін
орындамағаны үшін атап айтқанда, ҚР Әкімшілік
құқық бұзушылықтар туралы кодексінің (ҚРӘҚбК)
669-бабы бойынша жауапкершілікке тарту үшін негіз
болуы мүмкін екендігі түсіндірілді [44].
ҚР Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы
кодексінің 669-бабы бойынша құқық бұзушының
мінезіне белгіленген талаптарды орындамағаны
үшін қанша адамның жауапкершілікке тартылғанын
нақты анықтау мүмкін емес, өйткені статистика
органдары отбасылық-тұрмыстық әкімшілік құқық
бұзушылықтарды бөлмей, құқық бұзушылықтардың
жалпы есебін жүргізеді.
Мониторинг барысында қылмыстардың тізімдік
мәліметтерден отбасылық-тұрмыстық салада 2016
жылдың 12 айында 2015 жылмен салыстырғанда 472
(485)
тіркелген қылмыстардың 260-ын (292), яғни,
әрбір екінші қылмысты ішімдік ішіп, мас күйдегі
адамдар жасағаны анықталды.
Құрбан болған ер адамдардың жас шектері: 14-
тен 80 жасқа дейін, әйелдерде - 14-тен 86 жасқа
дейін, жасы 60-тан асқан адамдарға қатысты
тіркелген қылмыстар: ер адамдар – 21 (18), әйелдер
– 17 (13).
Қылмыстардың өліммен аяқталғандары 113 (150)
немесе әрбір екіншісі, олардың ішінде 22 (24) суық
қару пайдаланылып жасалған (ер адамдар – 69 (92),
әйелдер – 44 (58), кәмелетке толмағандар – 7 (7).
Дене жарақатын алғандар 211 (229) адам, немесе
әрбір үшінші еркек – 109 (142), әйелдер – 102 (87),
кәмелетке толмағандар –3 (2).
Қорғалмайтындықтан және дәлелдеу процесінің
күрделілігінен
балаларға
қатысты
зорлық-
зомбылықты тіркеудің бірер фактілері ғана бар.
Психологиялық зорлық-зомбылық (тұрмыстық
бұзақылық)
тұрмыстық
зорлық-зомбылықтың
кең тараған түрі болып қалып отыр. Отбасылық-
тұрмыстық қатынастар саласындағы құқыққа қарсы
іс-қимылдарға қатысты соттар 2016 жылы 29718 істі
қарады, бұл 2015 жылмен салыстырғанда екі еседей
кем (59886).
Қазақстан Республикасында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және профилактикасы саласындағы заңнамаға
және жергілікті полиция қызметінің құқық қолдану практикасына қоғамдық мониторинг туралы есеп
17
№ 5 диаграмма
Отбасылық-тұрмыстық қатынастар саласында жасалған құқыққа қарсы әрекеттер
2016 жылы қорғау нұсқамасын бұзғаны үшін
2892 тұрмыстық зорлықшы ҚР Әкімшілік құқық
бұзушылықтар туралы кодексінің (ҚРӘҚбК) 461-бабы
бойынша белгіленген шектеулерді орындамағаны
және тұрмыстық зорлық-зомбылықтың қайталанған
фактілері үшін жауапқа тартылды. [19].
№ 6 диаграмма
Осылайша, қазіргі заманғы орнықты отбасын
құру жағдайларын қалыптастыру және гендерлік
теңдікке қол жеткізу қоғамды әлеуметтік жаңғыр-
тудың ажырағысыз процесі болып табылатыны
анық екендігіне көз жетеді. Бәсекеге қабілеттілік пен
әлеуметтік даму саласындағы қазіргі қолданыстағы
тұжырымдамалар арасын байланыстыратын буын
ретінде
Қазақстан
Республикасында
кешенді
Отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасын
әзірлеу айқын және негізделген қажеттілік,
сондай-ақ Қазақстан Республикасының әлемдік
қауымдастыққа
сәтті
кірігуінің
қағыидатты
шарттарының бірі екендігі сөзсіз.