| 1.8-сурет. Өндіріс типтерінің жіктелімі
Жобалаудың алғашқы кезеңінде өндіріс типін бөлшек массасы мен өнім шығарудың көлеміне байланысты 1.2-кесте бойынша жуықталған шамада анықтауға болады.
1.2-кесте. Өндіріс типі бойынша бөлшек жасаудың жылдық бағдарламасы
Өндіріс типі
|
Бір атау және типмөлшердегі бөлшек жасаудың жылдық көлемі, дана
|
жеңіл, 20 кг-ға дейін
|
орташа, 20...300 кг
|
ауыр, 300 кг-нан жоғары
|
Жеке
|
100-ге дейін
|
10-ға дейін
|
1...5
|
Аз сериялы
|
101...500
|
11...200
|
6...100
|
Сериялы
|
501...5000
|
201...1000
|
101...300
|
Ірі сериялы
|
5001...50 000
|
1001...5000
|
301...1000
|
Жаппай
|
50 000-нан жоғары
|
5000-нан жоғары
|
1000-нан жоғары
|
Өндіріс типінің негізгі сипаттамасының бірі ретінде операцияны бекіту коэффициенті есептеледі. Операцияны бекіту коэффициенті бір айда орындалған немесе орындалатын түрліше технологиялық операция санының жұмыс орны санына қатынасын көрсетеді және төмендегі формуламен анықталады:
Мұнда O – бір айда орындалған немесе орындалатын технологиялық операция саны; Р – жұмыс орнының саны.
Жеке өндіріс – жасалатын немесе жөнделетін бұйымдар номенклатурасының кеңдігімен және оларды шығарудың аз көлемімен сипатталатын өндіріс типі. Жеке өндірісте конструкциясы немесе мөлшері бойынша әртүрлі болатын бұйымдар жекелеген данада жасалады және олардың қайталануы сирек кездеседі немесе мүлдем болмайды. Өндірістің аталған типіне бейстандартты жабдықтарды жасауды жатқызуға болады.
Өндірістің мұндай типіне әмбебап жабдық, икемқұралдар, және өлшеуіш аспап пайдаланылады, жұмысшылардың біліктілігі жоғары болып келеді, бұйымды құрастыру слесарьлық-қиюластыру операциялары көмегімен, яғни жұмыс орны бойынша жүргізіледі. Станоктар өңдеудің біртектілік белгісі бойынша орнастырылады, яғни өңдеудің бір түріне арналған станоктар (токарьлық, сүргілегіш, фрезерлік, т.б.) учаскелері құрылады. Жеке өндірісте жасалған бұйымның өзіндік құны басқа өндіріс типтерімен салыстырғанда жоғары болып келеді.
Жеке өндірістегі операцияны бекіту коэффициенті-
Сериялы өндіріс номенклатура шектеулі бұйымдардың кезеңді қайталанатын серия немесе партиямен шығарылуы немесе жөнделуімен сипатталады. Әдетте, «серия» ұғымы – бұйым (машина) санына, ал «партия» ұғымы өндіріске бір мезгілде енгізілетін бөлшек санына қатысты қолданылады.
Партия немесе сериядағы бұйымдар санына және операцияны бекіту коэффициентіне байланысты мұндай өндірісті азсериялы, ортасериялы және ірісериялы өндіріс деп ажыратады.
Сериялы өндірісте операцияны бекіту коэффициенті мынадай шамаларға тең болады: азсериялы өндіріс үшін – ортасериялы өндіріс үшін - ірісериялы өндіріс үшін
Сериялы өндірістің негізге ерекшеліктері:
станоктардың әртүрлі типтері қолданылады: әмбебап, арнайыландырылған, арнайы, автоматтандырылған;
кадрлардың біліктілігі әртүрлі болып келеді;
жұмыс бапталған станоктарда жүргізілуі мүмкін;
жұмыс орындарының бекітілген бірнеше операцияны орындауға мамандандырылуы;
бұйымды қарастыру қиюластырусыз жүргізіледі және т.б.
Өндірістің мұндай типінде жабдықтар жұмысты ұйымдастырудың заттық формасына сәйкес орналастырылады. Станоктар операцияларды орындаудың бірдей тәртібін қажет ететін бір немесе бірнеше бөлшектің технологиялық операциялары тізбектілігіне байланысты орнастырылады. Дайындамаларды өңдеу партиялар бойынша жүргізіледі. Экономикалық тұрғыдан сериялы өндіріс жеке өндіріске қарағанда анағұрлым үнемді болып келеді. Өндірістің бұл типіне ауылшаруашылық машиналарын жасау, станок жасау, сорап, компрессор, тоқыма машина өндірісі жатады.
Жаппай өндіріс ұзақ мерзім бойы үздіксіз жасалатын немесе жөнделетін бұйымдардың үлкен көлемін шығарумен сипатталады. Жаппай өндіріс үшін операцияны бекіту коэффициенті етіп қабылдайды.
Жаппай өндіріс үшін мыналар сипатты болып келеді:
бұйымдардың шектеулі номенклатурасы;
жұмыс орындарының заттық мамандандырылуы;
арнайы және арнайыландырылған жабдықтардың пайдаланылуы;
өндірістік үдерістерді механикаландыру және автоматтандыру мүмкіндігі;
жұмысшылар біліктілігінің төмендігі;
Өндіріс типі бұйымды жасау технологиялық үдерістерін тұрғызуға және кәсіпорындағы жұмысты ұйымдастыруға едәуір дәрежеде ықпал етеді; Өндіріс типінің негізгі технологиялық ерекшеліктері 1.3-кестеде кетірілген.
Достарыңызбен бөлісу: |
