Оқушыларға электр козғалтқыштың басқару аппаратура түрлерін, өндірістегі маңыздылығын түсіндіру. Тереңдік-сораптық қондырғысы туралы игерілген білімдерін бекіту, нақтылау.Әрбір оқушының ой- өрісінің терең дамуына ықпал ету.
Дамытушылық: Ойлау қабілетін дамыту, алған білімдерін практикалық
достық адамгершілік қасиеттерін арттыруға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың көрнекі құралдары: слайд, карточка, тест карта,макет.
Сабақтың пәнаралық байланысы: Физика, математика , сызу.
Сабақ барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру – топ басшысының мәліметі.
Оқушыларды сабақтың мақсатымен, жоспарымен таныстыру.
Асинхронды электрқозғалтқыштың техникалық сипаттамасы
Кернеуі
3 фазалы 380/660 Вольт
Жалғану сызбасы ∆ /
Қуаты
30 кВт
Айналым жиілігі
1000 айн/минут
Номиналды тоғы
60 Ампер
Пайдалы әсер коэффициенті
91%
cos φ
0,89
Айнымалы тоқ жиілігі
50 Герц
Салмағы
265 кг
III.Жаңа тақырыпты түсіндіру.
Теңселмелі станок электр қозғалтқышын басқару блогы - БГШ-3М, 4М, 5М
Қозғалтқышты қорғау құрылғысы УЗЭД – 1
1.Өндірісте теңселмелі станок электр жетегін басқаруға арнайы басқару блоктары шығарылады. Бұрынғы кезде БГШ сериясының орнына БУ – 3М, 4М, 5М (сурет – 1) блоктары шығарылған. БГШ блоктары токтың өздігінен жіберілу және тіпті өздігінен жіберілу болмаған жағдайда қолданылады. Негізгі тізбекте (А1 – ажыратқыш ) номиналды ток күші бойынша 15, 20, 40 және 100 А бөлінеді. Құрылымдық орындалуы метал шкафы, ылғал және тозаңнан қорғалған түрінде, ашық ауада орнатылған.
Шкафта барлық аппаратурасы орнатылады. Шкаф сыртында ұстағышы бар жетек орнатылады, А1 автоматты ажыратқышын қосуға. Шкаф қапталында универсалды жұдырықша УП ауыстырып қосқыш ұстығышы шығарылған, осында ШР штепсельді ажырайтын қосылыс - жылжымалы электрленген инструменті қосуға және В1 пакетті ажыратқыш ұстағышы.
А1 автоматты ажыратқышы электрмагнитті ажыратқышпен қозғалтқышты қысқа тұйықталу тоғынан қорғау және блокты қарау және жөндеу кезінде ажыратуға.А2 автоматы ажыратқышы жылжымалы электрленген инструменті қысқа тұйықталу тогынан қорғайды. Қозғалтқышты басқару УП ауыстырып қосқышпен іске асырылады.
Қозғалтқышты қолмен қосуға блокта А1 ажыратқышқа қосылғаннан кейін УП ауыстырып қосқыш шеткі оң қалпына қосылады, бұл жағдайда оның 1 – 1 және 2 – 2 түйіспелері тұйықталады.КЛ контактордың катушкасы уақыт ұстамдылығысыз қоздырылып, КЛ негізгі түйіспелері қозғалтқышты торапқа қосады.
Ауыстырып қосқыш ұстағышыны жібергенде, бұрынғы қалпына келеді, 1 – 1 түйіспелер ажыратылып, 2 – 2 тұйықталған және қозғалтқыш қосылған күйінде болады. Қозғалтқыштың жұмыс кезінде кернеу жоғалуы немесе төмендеуі болса, қозғалтқыш тораптан ажыратылады, КЛ катушкасінің қоректендіруі тоқтатылады. Кернеуді қайта беру кезінде РВ катушкісі қоздырылып, РВ түйіспесі тұйықталып, КЛ катушкісіне тоқ беріледі. Теңселмелі – станок қозғалтқышы торапқа қосылып, өздігінен қосылу іске асырылады.РВ катушкісі Кл қосымша түйіспесімен ажыратылады. РВ түйіспесі ажыратылып, бірақ КЛ катушкісі тоққа қосылған күйінде болады.
Электр қозғалтқышы ажыратуға ауыстырып қосқыш ұстағышы сол жақ қалпына келтіреді. Оның екі түйіспесі ажыратылып, КЛ катушкісі ажыратылады және электр қозғалтқышы тораптан ажыратылады.Дистанционды басқаруға УП диспетчерлік пунктен, электр қоғалтқышын басқару ДУ аппаратымен іске асырылады.
Скважинаның апаттың жағдайында (штанга, ток үзілу т.б.) ИМВ инерционды магнитті ажыратқыш қосылады, Р2 түйіспесі қозғалтқышты ажыратады. Апапттың жағдай жойылғаннан кейін Р2 бұрынғы қалпына А1 – келтіріледі. Р2 тұйықталып КЛ – қозғалтқышы қосады. Р3 фаза үзілуінен қорғайды.
Сурет – 1. Теңселмелі станок электр қозғалтқышын БГШ басқару блогының схемасы.
а) жергілікті және диспетчерлік пунктен басқару, өздігінен қосылу
б) скважина коллекторындағы қысымға байланысты автоматты басқару
в) периодты пайдалану режимінде автоматты басқару
БУ ШК-2М басқару блогы
Теңселмелі станоктарға орнатылған электр қозғалтқыштардың жұмысын басқару үшін және оларды артық жүктемеден, қысқаша тұйықталу тоғынан, кернеуге қатысты апаттық жағдайлардан қорғау үшін қолданылады
БУ ШК2М басқару блогының
техникалық сипаттамасы
Кернеуі
3 фазалы 380 Вольт
Арналған эл. қозғалтқыш қуаты
30 кВт
Күштік тізбегінің номиналды тоғы
60 Ампер
Айнымалы тоқ жиілігі
50 Герц
Жұмыс режимі
қолмен / автоматты
Өлшемдері ені
425 мм
ұзындығы 725 мм
биіктігі 885 мм
Салмағы 55 кг
Сурет – 2.Басқару блогының принципиалды электрлік сызбасы.
УЗЭД – 1 қозғалтқышты қорғау құрылғысы – ЭҚ статорлық орамдарын қорғауға арналған. 0 – 6 шамадағы қосқышпен жұмыс жасайтын және келесі апаттық режимдер пайда болғанда , апат себебін индикациялау.
а) 220/380 немесе 6000-10000 В айнымалы тоқ үш фазалы тораптың кез-келген фазасының үзілуі
б) ұзақ технологиялық асқын жүктелуі
в) электр қозғалтқышы роторының сыналау
г) электр қозғалтқышының дұрыс емес жіберілуі және тежелуі
Электр қозғалтқышының қорғанысы – магнит қосқыш Т-0,66 У3 тоқ трансформаторы немесе Т-0,66 У3 тоқ көрсеткіштерімен бірге қолданылады.
IV. Жаңа тақырыпты бекіту.
Теңселмелі станок ЭҚ қолданылатын басқару блоктары
БГШ блогының қолданылуы, түрлері
УЗЭД – 1 қызметі
Схемадағы ТА1, ТА2, ТА3 дегеніміз не?
Қорытынды.