Өрт сөндірушілер сауда үйлері мен бөлшектеп сату кәсіпорындарына ерекше көңіл бөледі. Күтілудегі өрт-техникалық тексеру тіпті өзіне сенімді сауда нысанының иесін шарасыз жағдайда қалтырады

Өрт сөндірушілер сауда үйлері мен бөлшектеп сату кәсіпорындарына ерекше көңіл бөледі. Күтілудегі өрт-техникалық тексеру тіпті өзіне сенімді сауда нысанының иесін шарасыз жағдайда қалтырады.

Сауда нысандарында өрттер өте ауыр өтеді, өйткені үлкен өрт жүктемеліктен (жанғыш заттар, материалдар, тез түтанатын сұйықтықтар) өрт жаңа аудандарға тез таралады, бұл өрттер ірі материалдық залал әкеледі, адамдардың опаты да жиі кездеседі. Ал осындай оқиғалардың пайда болуы қауіпсіздік ережесін білмеуден немесе оны сақтамаудан.

Барлығына бұрын, автоматты өрт дабылының жұмыс істемеуі немесе болмауы, жайларда алғашқы өрт сөндіру құралдары санының жетіспеушілігі, желдету және түтін әкету жүйелерінің нашар жағдайлары, ішкі өртке қарсы су құбырының ақаулығы, ал сауда үйлерінің қызмет көрсету жұмысшылары өрт шыққан кездегі әрекетке дайын емес. Азамат, жұмысқа орналасқаннан кейін техника қауіпсіздігі сияқты өрт қауіпсіздігінен де кіріспе, алғашқы, қайталанған және басқада нұқауларды өтуге міндетті. Бірақ бұл талаптар сырт көріністе ғана. Ұйымдардың жетекшілері және жеке кәсіпкерлер өз нысандарында өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету керек. Өкінішке орай, олармен тәжірибеде өрт қауіпсіздігі бойынша нормативтік құжаттардың 10-15 пайызы ғана орындалады.

Мемлекеттік өртке қарсы қызмет жаңа салынған, қайта жаңартылған, техникалық қайта жарақталған нысандарға қадағалау қызметін жүргізеді. Кәсіпкерлер өз міндеттеріне дұрыс қарау қажет, өйткені құрылысқа тапсырыс беруші ретінде оларға нысанды жобалау және салу процессінде өрт қауіпсіздік талаптарының орындалуы бойынша барлық жауапкершілік артылады, сондай-ақ медігерлерге және жобалаушыларға да. Нысан жетекшілерінің басты қателіктері, құрылыс-монтажды жұмыстарды жүргізуде жобада көрсетілген талаптар мен нормаларды толығымен орындамауы. Мысалы, жасалған жоба бойынша сауда үйінде өрт сөндіру жүйесі жұмыс істеу қажет, ал оны кейіннен кәсіпкерлер мүлдем ескермейді. Нысанды пайдалануға қабылдау кезінде екінші көшіру жолының жоқты анықталады, ал ол жоба көрсетілген және ең маңызды тармақтардың бірі болып табылады.

Мүмкін. Қолданыстағы заңға сәйкес, өрт қауіпсіздігін бұзғаны үшін айыппұл түрінде әкімшілік жауапкершілік тартылу және сот арқылы жұмысын тоқтата тұру қарастырылған.

Қазақстан Республикасында сауда адам өмірінде үлкен мән алады. Жыл сайын сауда өндірістердің саны өсе береді.

Соңғы уақытта үлкен сауда-сауық кешендердің құрылыс тенденциясы пайда болады.

Сауда-сауық кешендері адамдардың көп болатын объекттерге(жұмыс уақытында) жатады. Пракзтикада жүзеге асырылатын өртке қарсы шараларының жүйесі, әр-түрлі нормативті құжаттармен ұсынылатын, болашақта жетілдірілу керек, әсіресе жоспарлаудың жаңа түрлерімен және жаңа құрылыс материалдардың пайда болуымен байланысты.

Ірі магазиндердегі өрттер, күрделі және ірі болып табылады, үлкен еңбекпен жойылады, адамның денсаулығы мен өміріне үлкен қауіп төндіреді.

Осындай өрттерді сөндірудегі ұйымдастырушы техникалық дайындық өртке қарсы қызмет гарнизондардың басты шарттардың бірі болып табылады.

Қазіргі сауда орталықтарының құрылысы кезінде көлемді қолдануды қазіргі құрылыс материалдары алады, олар жану кезінде адамның денсаулығы мен өміріне қауіп төндіретін токсикалық заттарды шығыры алады.

Өрт автоматикасы құралдарын кең түрде қолдану адамдарды өрттің қауіпті факторларынан қорғауға, өртті тиімді сөндіруге кепілдік береді, олардың жай күйден күрделі күйге айналуына қарсы тұрады, бұл материалдық құндылықтарды сақтауға әкеліп соқтырады.

Сонымен қоса өрт автоматикасы құралдарын қолдану өртке қарсы қызмет жеке құрамы және техника санын эквивалентті түрде азайту керектігін ескертпейді. Автоматиканы еңгізу - өрт сөндіру бөлімдерінің техникалық және штат мүмкіндіктері арасындағы келіспеушілікке жеткізбеуге және пайдалануға беріліп жатырған объекттер санының үздіксіз өсуіне әкеледі.

Өртке қарсы қорғау дамуының басты бағыты болып өрт пайда болуын ескерту табылады. Бірақта келтірілмеген себептер шартында өрт пайда болмайды деуге болмайды. Өрт пайда болғанда өрт қауіпсіздігіне жету үшін белгілі функцияларды атқаратын әр түрлі техникалық жүйелерді қолданады: олар өз уақытында пайда болған өртті жояды, технологиялық жабдықтарда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етеді, ғимараттар мен имараттардың отқа төзімділігін арттырады, өрт бола қалған кезде адамдарды көшіру қауіпсіздігін тудырады.

Өртке қарсы қорғауды қамтамасыз ету үшін өрт тез таралу шартын тудыратын жаңғыш заттар санын шектеу бойынша шаралар қарастырылады, өрт өлшемін қысқартуға және оны жоюға өрт сөндіру құралдарын қолдану, ғимараттар мен имараттарда отқа төзімді конструкцияларды қолдану, өрт бола қалған кезде адамдарды кедергісіз көшіру үшін көлемді-жоспарлы шешімдерді тудыруға қажет болады.

Өрттен қорғаудың нақты шешімдері пайда болғанша өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ететін негізгі құрал автоматикалық өртке қарсы қорғау болып табылады.

АӨҚҚ жүйелерін кеңінен қолдану адамдарды өрттің қауіпті факторларынан қорғауға, өртті тиімді сөндіруге кепілдік береді, ал бұл мақсаттардың орындалуы мемлекеттің күшті және материалды құндылықтарын сақтауға мүмкіндік береді. Өрт автоматикасы құралдарының әлеуметтік-экономилық маңыздылығы келесі түрде жобалануы мүмкін. Республикамыздағы өрт қауіпсіздігі щаралары жүйесіндегі өрт автоматикасы әлеуметтік тыныштықты қамтамасыз етудегі негізгі буын болып табылады, ол ұлттық байлықты сақтау экономикасының негізгі буыны болып табылады.

Сауда өндірістерінде қауіпсіздікке жету жолдары – бұл бәрінен бұрын дұрыс конструктивті-жобалау шешімдерін қабылдау, көшіру жолдарын қамтамасыз ету, автоматикалық дабылдау жүйелерін және өрт сөндіру қондырғыларын кеңінен қолдану, өрт бөлімдерінің өртті сөндіру және адамдарды көшіру бойынша жедел жұмыстары, қауіпсіздік шарттары бойынша әкімшілік жауапкершіліктерді арттыру болып саналады.

Берілген диплолмдық жоба тақырыбының маңыздылығы сауда мекемелеріндегі өрттер үлкен адамдар өлімімен және материалды шығындарымен байланысты, өйткені берілген объект адамдар жаппай келетін объектке жатады.

Сауда кәсiпорындары және тауар-материалдық құндылықтар қоймалары жобаланылуының күрделiлiгiмен, кiретiн жерлердiң және терезе ойықтарының аз санымен, адамдардың және тауар-материалдық құндылықтардың көптігімен, түрлі физика-химиялық сипаттары бар, жануы мен термикалық ыдырауы жарылыс, түтіннің интенсивті түрде пайда болуы, улы заттардың бөлінуімен қатар жүретін материалдардың болуымен сипатталады.

Сауда кәсiпорындарында және тауар-материалдық құндылықтар қоймалардағы өрттерде:

полимерлi материалдардың жануы және жаңадан жану ошағының көлденеңінен, сондай-ақ, төменгі қабаттарда туындауына әсер ететiн жанғыш ерітіндінің ағуы;

темiр құрылымдардың, стеллаждың құлауы және жолдарда үйiндiлердiң пайда болуы мүмкін.

Сауда кәсiпорындарындағы немесе тауар-материалдық құндылықтар қоймаларындағы өрттi сөндiру кезiнде ӨСЖ:

адамдардың, материалдық құндылықтардың орналасқан орнын анықтауға, тиеу-түсiру құралдарын пайдалана отырып, оларды көшiру немесе құтқару тәртiбiн анықтап, шара қабылдауға;

сөндiру үшiн жабылмалы оқпандарды, шашыранды суларды, көбiктi, от сөндiргiш ұнтақтарды және инерттi газдарды беруге;

қасақана от қойған немесе басқа себептер болған жағдайда өрттiң себебiн анықтаудың шарасын қолдануға, тергеу-оперативтiк топ келгенге дейiн заттай айғақтардың сақталуын қамтамасыз етуге мiндеттi.

Ғимарат қабаттарындағы өрттерді сөндiру кезiнде ӨСЖ:

су жабу оқпандарын және көбiктi пайдалануға;

күштi оқпандарды тек қатты өршiген өрттерге пайдалануға;

суды жоғары қабаттарға немесе шатырға беру үшiн құрғақ құбырларды және көтергiш сорғыштарды iске қосып iшкi өрт крандарын қолдануға;

егер жану бiр немесе бiрнеше қабаттарда болып жатса, оқпандарды жанып жатқан қабатқа (қабаттарға), ал жоғары және төмен орналасқан қабаттарға резервтегi оқпандарды қорғауға енгiзуге;

желдеткiш, қоқыс арналары, құрылымдық шақшалары және қуыстары арқылы қабаттарға оттың таралуы мүмкiн болған жағдайларда оқпандарды өрт ошағына, жоғары және төмен орналасқан қабаттар мен шатырға енгiзуге. Оттың таралуын болдырмау үшiн бос құрылымдарды ашып, оларға суды себуге;

жанып жатқан қабаттағы бөлмелерде сөндiру жұмыстарын бiр мезгiлде жүргiзуге. Күштер мен құралдар жетiспеген жағдайда оқпандарды ең шеткi жанып жатқан бөлмеден бастап, өрт ортасына қарай ауыстыра отырып сөндiрудi бiрте-бiрте жүзеге асыруға;

тез жанбайтын және жанатын құрылымдық қабырғалар немесе бөлшектерi бар қабаттарда резервтегi оқпандарды жанбаған секциялардың саты торларынан жанып жатқан бөлменің қасындағы жерге беруге, негiзгi қабырға болғанның өзiнде басқа саты торынан жанып жатқан бөлме мен аралас бөлмелерді тексеруге;

от тиюi мүмкiн барлық жерге бақылау аршуын жүргiзiп, жанып жатқан және онымен аралас жайларды ұқыпты тексеруге, iшкi қуыс тiк құрылымдардың төменгi және жоғары бөлiктерiне айрықша назар аударуға;

төбе жанған, оның құлау қаупi болған кезде төбеден және төмен орналасқан қабаттардан адамдарды және материалдық құндылықтарды көшіруге;

қабаттарға оқпандарды саты торлары арқылы, жекелеген бөлмелерде құтқару жiптерiн пайдаланып терезе, балкон өрт сатылары, автокөтергiштер арқылы беруге;

жанған төбенi көбiкпен өшiруге;

құрылымды бөлшектеудi жоғарыдан және төменнен бiр мезгiлде жүргiзуге мiндеттi.

Ғимарат асытындағы өрттi өшiру кезiнде ӨСЖ:

өрт шығу қаупi бар заттармен материалдардың барлығын және олардың сипатын, ғимарат астындағы бөлмелердің жобалануын, төбе құрылымының оттың қабаттарымен шатырға таралу мүмкiндiктерiн анықтауға;

маңдайшалармен түтiн айдайтын құралдарды пайдаланып саты торларын түтiндеуден сақтаудың шараларын қолдануға;

ойықтар арқылы өрт аймағына тез кiру мүмкiн болмаған жағдайда төбелердегi немесе қабырғалардағы ашылатын тесiктердiң орнын анықтауға мiндеттi.

Жылу жолдары тоннельдерiндегi өрт кезiнде ӨСЖ:

құбыр өткiзгiштердiң жылу ажыратқыштарындағы жану шекарасын анықтауға;

объектiнiң техникалық қызметкерiнiң көмегiмен жылу өткiзгiш температурасын төмендетудiң шараларын қолдануға;

өрттің таралуын алдын алу мақсатында құбыр өткiзгiштерден жылу ажыратқыштарды бөлудi ұйымдастыруға;

«Б» оқпанын беруге немесе тоннельдi көбiкпен, бумен және инерттi газдармен толтыруға мiндеттi.

Шатырдағы өрттi сөндiру кезiнде ӨСЖ:

ережедегiдей, бiрiншi оқпандарды саты торлары бойымен беруге;

түтiндi кетiру, температураны түсiру, шатыр бөлмелеріне оқпандарды беру үшiн шатырды ашуды ұйымдастыруға;

жабу оқпандарын, шашырату оқпандарын беруге, дымқылдатқыш пен көбiктi қолдануға;

оқпандарды екi бағытта: саты торлары және шатыр жағынан (шатыр терезесi және ашылған шатыр жапқыш арқылы) беруге;

жанып жатқан төбенi шатыр жағынан да, төменнен де алуға ұйымдастыруға;

қашанда ғимараттың жоғарғы қабатында резервтегi оқпандарды ұстауға;

тiк және мұзды шатырларда жұмыс iстеген кезде қауiпсiздiк шараларын қолдануды қамтамасыз етуге мiндеттi.

Салынып жатқан үйлердегi өрттi сөндiру кезiнде ӨСЖ:

оқпандармен үйдiң негiзгi құрылымдарды, ағаштарын (тiреулерiн), баспалдақтарын (траптарын), өтпелi жолдарын қорғауды қамтамасыз етуге;

сырттағы тiректер жанған кезде қуатты су ағындарын берiп оттың ғимарат iшiне таралуынан сақтандыруға;

өршiген өрт кезiнде ғимарат iшiнде лафеттi оқпандар және «А» қол оқпандарын беруге;

қажеттi мөлшердегi оқпандарды беру мүмкiн болмаған кезде өртке қарсы тосқауыл жасап, тiректердi бөлшектеуге;

саты торларын негiзгi тiрек бекеттерден есептеп, шығатын жолдарды қамтамасыз етуге, оқпаншылардың бағытын анықтауға, жекелеген бөлмелерде сөндiрудi автосатылардан, автокөтергiштерден және мұнаралы крандардан берiлген оқпандар арқылы жүргiзу мiндеттi.

• 
  сауда, көрме және демонстрационды залдар;
  
• 
  тауарларды өңдеу, сақтау және қабылдау бөлмелері;
  
• 
  әкімшілік және тұрмыстық бөлмелер.
  

Қазіргі заман дүкендер ғимараттарында негізгі өрт ауыртпалығын такарлар, сөрелер және шкафтар құрайды, сауда залдарында ол 100 кг/м² жетеді, ал жер асты және қойма бөлмелерде 2-3 есе үлкен.

Кейбір ірі дүкендердің қойма қабаттарында цехтер, шеберханалар, ателье және сатып алушыларға қызмет көрсететін басқа да бөлмелер орналастырылады.

Дүкендер ғимараттарында ішкі өрт суқұбырлары, өрт сөндірудің стационарлы және жылжымалы қондырғылары, сол сияқты ОӨБП тура байланысы бар, күзет дабылдағышының пультына қосылатын өрт туралы хабарлау және анықтау жүйелері орналастырылады.

Дүкендердегі өрттер оттың тез таралуымен, тығыз түтінденумен және жоғары температуралық режиммен сипатталады. Оттың таралу жылдамдығы көбінесе материалдық құндылықтар түріне, оларды жинау әдісіне, сол сияқты жанғыш ыдыстың бар болуына тәуелді. Осылайша, жабық бөлмелерде тоқыма бұйымдары жанған кезде оттың сызықты таралу жылдамдығы 0,3-0,4 құрайды, ал қағаз бұйымдар жанған кезде – 0,4-0,5, резинотехникалық бұйымдарда - 0,4-1 м/мин құрайды.

Материалдарды биік сөрелерге салу кезінде, көлденең бағытта от 2-4 жылдамдықпен таралады, ал тігінен 1-2 м/мин дейін.

Дүкендерде шыны тарадағы жеңіл тұтанғыш және жанғыш сұйықтықтардың бар болуы, оттың тез таралуына жағдай жасайды. Аэрозольді упаковкалардағы заттар, сол сияқты газы бар баллондар өрттер кезінде жарылуы, тұтануы және жалын лақтыруы мүмкін.

Синтетикалық заттар мен материалдардан жасалған тауарлардың жануы және олардың өрт жағдайларында ыдырауы, жоғарылатылған түтін түзілумен және улы булар мен газдардың бөлінуімен жүреді, олар өте қысқа уақыт араллығында адамдардың келуі үшін қауіпті ортаны құрады. Жану өнімдері тек өрт бөлімшелерінің жұмысын ғана қиындатпайды, сонымен қатар материалды құндылықтарды да зақымдайды. Түтіннің әсерінен, герметикалық тарада орналасқан көптеген тұтыну өнімдері жарамсыз болып қалады, ал тоқыма, галантереялық және басқа да тауарлар өз сапалығын жоғалтады.

Өрттің тез дамуы және және сауда залдарының, бөлмелердің, дүкендердің барлық қабаттарының қарқынды түтіндеуі, көшіру жолдарына бөгет жасауы және адамдарға қауіп төндіруі мүмкін.

Дүкендердегі өрттер көбінесе қызмет көрсетуші тұлғалар болмаған кезде пайда болады және өрт бөлімшелерінің келуіне дейін үлкен өлшемдерді қабылдайды. Олар сақталатын материалдардың қасиеттерін ескере отырып, сөндірудің әдістері мен құралдарын таңдауды қажет етеді. Бөлімшелердің жауынгерлік іс-қимылдары металл торларды, төзімді есіктерді ашу қажеттілігімен қиындатылады.

Дүкендерде өрттер пайда болған кезде барлаудың негізгі тапсырмаларын орындаумен бірқатар өрт сөндіру басшысы анықтауы тиіс:

• 
  адамдарға қауіптілігі және қажеттілік кезінде оларды құтқару мен көшіруді ұйымдастыруы;
  
• 
  жану аймағында орналасқан материалды құндылықтардың мөлшері мен орналасу орнын;
  
• 
  қос секцияларға оттың таралу жолдарын;
  
• 
  сөндіру құралдары және оларды қолдану әдістерін;
  
• 
  материалдық құндылықтарды көшіру бойынша жұмыс көлемін және өткізу тәртібін, тиеу-түсіру құралдарының және көшіруді жүргізу үшін қызмет көрсетуші тұлғаларды қолдану мүмкіндігін.
  

Қоймалық ғимараттар комплексінен тұратын, ашық сақтаулы ауданшаларды, өнеркәсіптік және сауда тауарларының мамандырылған базаларын арнайы аумақтарда орналастырады. Қазіргі заманғы қойма ғимараттары көп қабатты, есік және терезе ойықтары шекті мөлшерлі, I-II от төзімділік дәрежелі. Қоймалардағы материалдық құндылықтарды көп қабатты сөрелерде немесе штабельдерде орналастырады. Ескі құрылысты қоймалық ғимараттар мен имараттар – көбінесе бір қабатты. Материалдық құндылықтары бар үлкен ауданды қоймалық бөлмелерді 700-1500 м² отсектерге бөледі.

Қоймалардағы өрттер кезінде барлау процесінде және қызмет көрсетуші тұлғалардан сұрау көмегімен материалдық құндылықтарды сақтау сипатын, көршілес секциялар мен жоғары орналасқан қабаттарға оттың таралу мүмкіндігін, сақталатын заттар мен материалдарды көшіру тәртібін және қажеттілігін анықтайды.

Дүкендердегі өрттер кезінде өрт автокөліктерін орналастыру және жеңдік желілерді өткізу, аула жағынан сауда залдарына оқпандарды енгізуге, қоймалар мен дүкендердің көмекші бөлмелерін қорғау үшін кедергі келтірмейтіндей етіп орналастыру қажет.

Оқпандарды енгізудің негізгі жолдары, сауда залдары жағынан кірулерге, саты торлары және терез ойықтарына енгізу болып табылады. Жеңдік желілерді өткізу үшін резеңкеленген жеңдер қолданылады. Өртті сөндіру үшін, ереже бойынша, РС-50 жабылмалы оқпандарды және шашыратқыш оқпандарды пайдаланады, ал жанғыш материалдардан жасалған конструкциялары бар ғимараттардағы дамыған өрттер кезінде- А оқпандары.

Қоймаларда өрттерді сөндіру үшін, терезе, қақпа немесе терезе арқылы енгізетін РС-70, РС-50 және оқпан-шашыратқыштарды пайдаланады. Терезелердегі торларды арнайы қайшылармен кеседі немесе өрт машиналарының көмегімен ашады.

Бөлімшелердің өртке келісімен негізгі тапсырмасы жанып жатқан дүкендер мен қойса бөлмелерінен тауарларды көшіру және уақытында қорғау болып табылады. Көшіруді ұйымдастыру үшін ӨСБ тәжірибелі командирды тағайындайды және оның басшылығына күштер мен құралдардың бөлігін бөледі. Материалдық құндылықтарды көшіру үшін қызмет көрсетуші тұлғаларды, әскери бөлімдерді және оқу орындарын жұмылдырады. Көшіру кезінде барлық транспорт механизмдерін, жүк лифттерін, көтергіштерді, электрокарларды қолданады.

Бірінші кезекте ең құнды тауарларды, сол сияқты судың тиюінен жанудың күшеюіне әкелетін және жану аймағында жарылысқа, тұтануға, улы газдар мен булардың бөлінуіне соқтыратын заттар мен материалдарды көшіреді.

Барлық тауарларды дүкендерден қауіпсіз жерде орналасқан бос бөлмелерге немесе дүкен ауласына көшіреді және күзетті қояды.

Сауда және қома бөлмелерінде өрттерді сөндіру үшін суды, суландырғышы бар суды, орташа қысқалықты ауа-механикалық көбікті және басқа да арнайы өрт сөндіру құралдарын қолданады. Сөндіру үшін су оқпандарының санын 0,2л/(м²с) тең су беру қарқындылығынан шыға анықтайды, ал орташа қысқалықты АМК генераторларының санын суда көбіктүзгіш ерітіндісін берудің 0,1 л/(м²с) тең қарқындылығынан шыға анықтайды.

Сауда залдарында және үлкен көлемді, биік бөлмелерде өрттерді сөндіру үшін судың жинақты ағыстарын, дүкен қоймаларында – шашыранды ағыстарды пайдаланады. Маталарды, киім, талшықтарды сөндіру кезінде суландырғыш ерітінділерін қолданады, ыдыстағы ЖТС, әсіресе шыны ыдыстағы, аэрозольді заттарды сөндіру кезінде – орташа қысқалықты АМК немесе шашыратылған су қолданылады.

Қойма бөлмелерінде өрттер пайда болған кезде, негізгі күштер мен құралдарды жанып жатқан бөлмелерге, ал резервті оқпандарды – сауда залдарын қорғауға енгізеді. Егер өрт тұрғын үйдің бірінші қабатындағы дүкенде пайда болса, онданегізгі күштер мен құралдарды өртті сөндіру үшін, ал резервті оқпандарды – екінші қабаттың тұрғын пәтерлерін қорғауға енгізеді. Дүкендердің қоймаларындағы өрттер кезінде, негізгі күштер мен құралдарды жертөлелерде өрттерді сөндіруге, ал резервті оқпандарды жертөледен дүкенге апаратын әрбір технологиялық ойықтарға енгізеді. Жанғыш материалдардан салынған базар дүкендеріндегі өрттерді сөндіру кезінде, бірінші оқпандарды, ереже бойынша, А және лафетті оқпандарын өрттің негізгі даму жолдарына, ал Б оқпандарын- жанып жатқан ғимарат ішіне береді.

Сулы және көбік ағыстарын сөрелер және штабельдер арасындағы өтпелер арқылы береді.

Дүкендерде өрттерді сөндіру кезінде, артық төгілген су тауарларды зақымдайтынын және үлкен материалдық шығындарға әкелетінін ескеру қажет. Сондықтан да сөндіру кезінде жабылмалы оқпандарды, шашыратылған ағыстарды қолданады. Жанбайтын сөрелер мен штабельдердегі материалдық құндылықтарды брезентпен және басқа да қол астындағы материалдармен жабады. Сөндірумен бір уақытта төгілген суды жою бойынша шаралар қабылдайды.

Дүкендердегі өрттер кезінде жауынгерлік учаскелерді сауда залдары, қоймалық бөлмелер жағынан, көп қабатты ғимараттарда саты торлары жағынан ұйымдастырады.

Түтінденген бөлмелерде өрттерді сөндіру, газтүтіннен қорғаушылар бөлімшелері және буындары көмегімен жүзеге асырылады, бұл жағдайда түтінденген аймақта жұмыс істеушілерді ауыстыру үшін бөлімшелер резервін құрады.

Сауда кәсiпорындары және тауар-материалдық құндылықтар қоймалары жобаланылуының күрделiлiгiмен, кiретiн жерлердiң және терезе ойықтарының аз санымен, адамдардың және тауар-материалдық құндылықтардың көптігімен, түрлі физика-химиялық сипаттары бар, жануы мен термикалық ыдырауы жарылыс, түтіннің қарқынды түрде пайда болуы, улы заттардың бөлінуімен қатар жүретін материалдардың болуымен сипатталады.

Сауда кәсiпорындарында және тауар-материалдық құндылықтар қоймалардағы өрттерде:

полимерлi материалдардың жануы және жаңадан жану ошағының көлденеңінен, сондай-ақ, төменгі қабаттарда туындауына әсер ететiн жанғыш ерітіндінің ағуы;

темiр конструкциялардың, стеллаждың құлауы және жолдарда үйiндiлердiң пайда болуы мүмкін.

Сауда кәсiпорындарындағы немесе тауар-материалдық құндылықтар қоймаларындағы өрттi сөндiру кезiнде ӨСБ:

адамдардың, материалдық құндылықтардың орналасқан орнын анықтауға, тиеу-түсiру құралдарын пайдалана отырып, оларды көшiру немесе құтқару тәртiбiн анықтап, шара қабылдауға;

сөндiру үшiн жабылмалы оқпандарды, шашыранды суларды, көбiктi, от сөндiргiш ұнтақтарды және инерттi газдарды беруге;

қасақана от қойған немесе басқа себептер болған жағдайда өрттiң себебiн анықтаудың шарасын қолдануға, тергеу-оперативтiк топ келгенге дейiн заттай айғақтардың сақталуын қамтамасыз етуге мiндеттi.