Ќоршаѓан орта мен осы ортадаѓы адамдардыњ сезім м‰шелеріне єсер етіп т‰йсік тудыратын барлыќ д‰ние материя делінеді

жүктеу 5,04 Mb.

бет	57/378
Дата	12.02.2020
өлшемі	5,04 Mb.
	#28797

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 378

мүндағы = I дененің инерция моменті;

- бұрыштық жылдамдығы.

(1.5.4.2) формуланы ескеріп айналмалы қозғалыстың негізгі тендеуін мына түрде жазуға болады:

(1.5.4.3)

Айналыс өсіне қатысты қозғалыс мөлшері моментінің уақыт бойынша туындысы сол өске қатысты күш моментіне тең болады.

(1.5.4.3) формуласынан

(1.5.4.4)

деп жазуға болады.

Айналыс өсіне қатысты қозғалыс мөлшері моментінің өзгерісі сыртқы күш моменті импульсіне тең болады.

Сыртқы күштер моменті

болса,

, ендеше

(1.5.4.5)

(1.5.4.5) формуласы козғалыс мөлшері моментінің сакталу заңы делінеді. Бұл заңды қолданып төмендегідей өрнек жаза аламыз:

(1.5.4.6)

Айналып тұрған дененің инерция моменті өзгерсе, онда бұрыштық жылдамдығы да өзгереді, бірақ олардың көбейтіндісі тұрақты болады.

Қозғалыс мөлшері моментінің сакталу заңын Жуковский скамьясы (орындығы) арқылы тәжірибе жасап көруге болады. Үйкеліс аз болатын өстен дөңгелек диск айналысқа келтіріледі (1.5.4.2-сурет).

Диск үстінде қолында жүгі (гирлер) бар адам екі қолын екі жағына иығының деңгейінде ұстап тұр дейік (1.5.4.2а- сурет).

Айналып тұрған адамның қозғалыс мөлшерінің моменті бар. Егер адам колын төмен түсірсе инерция моменті азаяды (І.5.4.2б-сурет). Қозғалыс мөлшері моментінің сақталу заңы бойынша бұрыштык жылдамдығы артады. Сондықтан

болған жағдайда

болады.

Цирктегі акробаттар тізесін бүгу, денесін еңкейту аркылы инерция моментін азайтады, сол кезде бұрыштық жылдамдығы артады.

а) б)

1.5.4.2-сурет

жүктеу 5,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 ... 378