Казакстан Республикасының ғылым және жоғары білім.
Министрлігі
М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан Университеті Тарих, экономика және кұкық факультеті Әлеуметтік гылымдар БББ кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Такырыбы: 1991 ж Парсы шығанағындағы соғыс
Орындаған: Калиева А.Н
Тексерген: Шугаевна А.Ш
Орал каласы 2023 жыл
Жоспар
Кіріспе………………………………………………………………………3
1ТАРАУ. Соғыс басталғанға дейінгі саяси жағдай……………………....5
1.1. ИРАКТЫҢ ШАБУЫЛЫ………………………………………………6
2 ТАРАУ. Соғыс қимылдарының барысы…………………………………11
3-тарау. Парсы шығанағы соғысы кезіндегі әртүрлі әскер топтарының әрекеттері……….. ………………………………………………………...14
3.1. Авиация мен Әуе қорғанысы әскерлерінің әрекеттері……………..14
4 ТАРАУ.Кувейтті Басып Алу……………………………………………..16
4.1Шапқыншылық………………………………………………………...16
4.2Әлемдік жұртшылықтың реакциясы………………………………….16
4.3 Соғыстың салдары……………………………………………………..18
Қорытынды………………………………………………………………...20
Қолданылған әдебиеттер………………………………………………….22
Кіріспе
Әлем Парсы шығанағы аймағында соңғы жиырма жылда үшінші соғыстың тұтануына куә болды. Өткен жылдан бері саясаткерлер мен дипломаттар, ғалымдар мен қоғам қайраткерлері арасындағы пікірталас Америка билігі жаһандық зұлымдық осінің бір бөлігі деп жариялаған Иракқа қарсы әскери күш қолданудың қаншалықты рұқсат етілгені және қаншалықты орынды екендігі туралы пікірталас азайған жоқ. Көптеген елдер Ирак төңірегінде болып жатқан процестерге қандай да бір жолмен араласты. АҚШ Мемлекеттік департаментінің мәліметі бойынша, қырыққа жуық ел Хусейн режиміне қарсы белсенді әскери әрекетті қолдайды. Сонымен қатар, жеткілікті өкілді соғысқа қарсы коалиция пайда болды, оның жетекшілері Франция мен Германия. Бүгінде бүкіл әлемде Еуропа мен Азияның көптеген елдерін қамтыған соғысқа қарсы наразылықтар мен акциялар толқыны көтерілді. Бұрын тығыз серіктестік қарым-қатынаста болған бірқатар елдер арасындағы қатынастар күрт шиеленісе түсті.
Әлемдегі тұрақтылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жауапты кейбір негізгі халықаралық ұйымдарда дағдарыс бар. Ирак дағдарысымен байланысты ақпараттық толқын әлемді дүр сілкіндірді; әлемдегі барлық ірі бұқаралық ақпарат құралдары өздерінің эфирлік және баспа кеңістігінің көп бөлігін Ирак соғысына арнайды. Бүгінде әлемнің түкпір-түкпіріндегі адамдар осы елдегі жағдайдың дамуын бақылайды. Жалпы, Ирак бүкіл әлемдік қоғамдастықтың назарына айналды және сонымен бірге халықаралық қатынастар жүйесіндегі дағдарыс факторына айналды. Бұл елде бірнеше күннен бері кескілескен ұрыс жүріп жатыр және АҚШ пен Ұлыбритания бастаған Саддамға қарсы коалиция әскери науқан басталар алдында күткендегіден де күрделі мәселелер мен қиындықтарға тап болғанға ұқсайды.
Қазіргі уақытта халықаралық актерлер ретінде тек ұлттық мемлекеттер ғана емес, сонымен қатар трансұлттық корпорациялар және т.б. сияқты ұлттықтан жоғары құрылымдар да әрекет ететіндігін ескере отырып, халықаралық тасымалдау жүйесінің негізгі ұяшығы аймақ деп айтуға болады. Демек, аймақтар қақтығыс құрылымдарының негізгі тасымалдаушылары болып табылады. Бұл жағдайда халықаралық қатынастардың бүкіл жүйесінің тұрақтылығына негізгі қауіп негізінен аймақтық деңгейде болып жатқан қақтығыстардан туындайтыны анық. Демек, аймақтар қақтығыс құрылымдарының негізгі тасымалдаушылары болып табылады. Бұл жағдайда халықаралық қатынастардың бүкіл жүйесінің тұрақтылығына негізгі қауіп негізінен аймақтық деңгейде болып жатқан қақтығыстардан туындайтыны анық. Шамадан тыс әскери шығындар инфляцияның өсуіне ықпал етеді, адами, табиғи және қаржылық ресурстарды алаңдатады, сыртқы қарыздарды көбейтеді, ұлттық экономикалық кешендерде жалпы көбею процесіне қатысы жоқ автономды өндірістік анклавтар жасайды. Әскери-өнеркәсіптік бағдарламалар мемлекеттің бюджет тапшылығын арттырады. Тұрақты бюджет тапшылығы жағдайында адамдардың өмір сүру деңгейінің төмендігі жағдайында әскери шығындар ерекше зиянды әсер етеді. Егер дамыған елдердің экономикасын ескеретін болсақ, онда белгілі бір циклдарда әскери шығындар белгілі бір дәрежеде түпкілікті сұранысты ынталандырып, жұмыс орындарын құра алады. Алайда, олар ұзақ мерзімді перспективада экономикаға теріс әсер етеді. Осыған байланысты тағы бір жағымсыз салдар пайда болады. Бұл босқындар мен мигранттардың көбеюі.
Бүгінде босқындар мен мигранттар арасындағы айырмашылықты анықтау қиынға соғуда. Барған сайын себептер кешенді болып табылады, олар саяси қудалау, экономикалық қажеттілік және өмірдің табиғи негіздерін бұзу. Сондай-ақ, экология мәселесіне назар аудару керек. Экономикалық қауіпсіздік саласы ұлттық мемлекеттердің де, ұлттықтан жоғары құрылымдардың да басым бағыттарының біріне айналды. Қазіргі қақтығыстар нашар басқарылатындықтан, тек қақтығысқа қатысушылар үшін ғана емес, бүкіл планета үшін экология тұрғысынан қауіп төндіреді. Халықаралық гуманитарлық құқық әскери күш қолдануға болатын азаматтық нысандардың санын шектейді. Дегенмен, тактикалық қателік әрқашан орын алады. 1991 жылғы Парсы шығанағы соғысы Ирактың Кувейтті басып алуына байланысты мұнай ұңғымаларын өртеу қаупі қандай екенін айқын көрсетті. Көптеген елдердің ұңғымалардағы өрттерді сөндіруге және кейіннен аумақтарды ластанудан тазартуға күш салуы қажет болды. Осылайша, біз қазіргі қақтығыстардың саяси тұрақтылық, экономикалық даму және экология тұрғысынан қауіп төндіретінін көреміз. Сонымен қатар, теріс әсер мемлекетке де, аймақтық және жаһандық деңгейлерге де әсер етеді. Демек, қақтығыстарды шешу әдістерін ғылыми және практикалық дамыту қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |
