Орындаған: Қабдығалиева Л.Ә Мфок 211 I. Кіріспе. Егіздер парадоксы дегеніміз не? II. Негізгі бөлім

жүктеу 0,9 Mb.

Дата	06.01.2022
өлшемі	0,9 Mb.
	#36762

Лаура 10-семинар

ІІІ. ҚОРЫТЫНДЫ
Қорытындылай келе

Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті

Салыстырмалы теория «егіздер парадоксы» Бірқабатты көміртекті нанотүтікшелер

Орындаған: Қабдығалиева Л.Ә МФОК 211

I. Кіріспе. Егіздер парадоксы дегеніміз не? II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ: Егіздер парадоксының тарихы Егіздер парадоксының салыстырмалы теорияға әсері ІІІ. ҚОРЫТЫНДЫ

ЖОСПАРЫ:

Егіздер парадоксы - бұл салыстыру теориясы арқылы Альберт Эйнштейн енгізгендей, қазіргі физикадағы уақыт кеңеюінің қызықты көрінісін көрсететін ой эксперименті.

Бифф пен Клифф деп аталатын екі егізді қарастырайық. 20 жасқа толған күні Биф ғарыш кемесіне отырып, ғарышқа ұшып, жарықтың жылдамдығымен ұшуды шешеді.

Ол осы жылдамдықпен ғарышты 5 жыл жүріп, 25 жасында Жерге оралады. Керісінше, жартас жер бетінде қалады. Бифф қайтып келгенде, Клифф 95 жаста екені белгілі болды.

Бифф өте жылдам қозғалатын болғандықтан, уақыт ол үшін баяу жүрді. Мұны салыстырмалы түрдегі стандартты бөлігі болып табылатын Лоренц түрлендірулерін қолдана отырып дәл есептеуге болады.

Бұл парадокс алғаш рет 1911 жылы Пол Ланжевен ұсынған, олда екпіннің өзі айырмашылықты тудырған негізгі элемент деген ойға баса назар аударған. Ланжевеннің пікірінше, үдету абсолютті мағынаға ие болды.

Егіздер парадоксының шығу тарихы

Алайда, 1913 жылы Макс фон Лауэ екі жаққа сілтеме тек үдеуді есепке алмай, айырмашылықты түсіндіруге жеткілікті екенін көрсетті. Салыстырмалылы теориял әр бақылаушының өз уақыты бар екенін көрсетеді. Яғни, шамамен айтқанда, бір адам қозғалады және сағаттарында бір уақытты анықтайды, ал екінші адам қандай да бір жолмен қозғалады және сағаттарында басқа уақытты анықтайды.

Мұндай тәжірибелер көп, олардың барлығы жалпы және арнайы салыстырмалылықтың болжамды болжамдарына сәйкес келеді. Атап айтқанда, егер бір бақылаушы демалып, екіншісі оған қатысты тұрақты жылдамдықпен қозғалса, онда сағаттың бір-бірінен екіншісіне ауысуы мысал ретінде Лоренц түрлендірулерімен беріледі.

Қорытындылай келе, кез-келген "парадокс" тұжырымымен ағайындылар арасында толық симметрия жоқ. Сонымен қатар, уақытты неліктен баяулататындығын түсіну үшін маңызды рөл, оның анықтамалық жүйесін өзгерткен саяхатшы оқиғалардың бір уақыттағы салыстырмалылығын ойнайды. Әр ағайынның позициясынан уақыттың баяулау шамасын есептеу жүздегі қарапайым есептеулер аясында да, инерциялық емес анықтамалық жүйелерді талдау арқылы да жүргізілуі мүмкін. Барлық осы есептеулер бір-біріне сәйкес келеді және саяхатшының ағасы-үй иесіне қарағанда жас болатындығын көрсетеді. Егіздердің парадоксы көбінесе салыстырмалы теорияның тұжырымының өзі деп аталады Бұл жағдай ерекше болғанымен, онда ішкі қайшылық жоқ. Элементар бөлшектердің өмір сүру уақытын ұзартуға және олардың қозғалысы кезінде макроскопиялық сағаттардың жүруін баяулатуға арналған көптеген тәжірибелер салыстырмалылық теориясын растайды. Бұл егіздермен тарихта сипатталған уақыттың баяулауы осы ойлау экспериментінің нақты орындалуымен де болады деп айтуға негіз береді.

жүктеу 0,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: