мектепке барса, 22-і қаңғыбас бала. 79- мамандану мектебінің, ЖОО, колледж студенттері
АҚТҚ-ға шалдыққан. Ресми саны бұдан да көп.
Егер АҚТҚ инфекциясы тез жұғатын болса, онда дертке шалдыққан оқушылар саны да арта
түспек. Әрине дертке шалдыққан оқушылар сабаққа келмейді, ал кейбіреулері әлсіз
денсаулықтарымен сабаққа еш зауқылары соқпайды. АҚТҚ инфекциясы қоғамның бар
мүшелеріне тараған, сол оқушылардың отбасы мүшелеріне де, өзінің дертке шалдыққан
туысқанын қарау үшін әсіресе қыз балалар сабаққа келмейді.
Мектеп қажеттіліктері
АҚТҚ эпидемиясының қоғамды жаппай жаулауында, білім секторлары адам ресурстары-
ның азаю қаупіне соғуы мүмкін. Педагогтік және әкімшілік кадр, техникалық және басқа да
мамандардың жақын туысқандары ЖҚТБ дертінен қаза болуы мүмкін. Бұл жағдайда олар
психологиялық қайғыға душар болады. Олар жұмысқа уақытында келмейді, немесе кейде ғана
келеді.
Білім мазмұны
Алдын алу бойынша білім бағдарламасы жастардың репродукативті дамуы және жыныстық
қатынас туралы АҚТҚ/ЖҚТБ ЖЖБИ-ға қатысынан және салауатты өмір салтын құруға және
қауіпті жауапты жүріс тұрыстан бас тартқызатын өмірлік дағдыларынан құрылуы керек.
Алдын алу бойынша білім бағдарламасы жастар шешім қабылдауда көмектесетін болуы
керек, олар алған ақпараттарына сүйене отырып, салауатты өмір салтын құрып, өздерінің
денсаулықтарын сақтап, нығайтулары керек.
Білім сапасы
Берілген алдын алу бойынша бағдарламаны мұғалімнің тиянақты жоғарғы деңгейде білуі,
білім сапасын көтеруі, бұған қоса мұғалім оқу әдістемесіне сәйкес баспалардан жарық көрген,
өзіне көмекші құрал ретінде аудио және видео-материалдар және т.б. пайдалануы керек. Алдын
алу бойынша жұмыстар оқушылардың психологиялық және жас ерекшелігіне, оқушының жеке
қабілетіне, ұлттық келбетінің ерекшеліктеріне қарай құрылу керек.
Білімді жоспарлау
АҚТҚ/ЖҚТБ министрлік, департамент, агенства және білім ресурстары мен қызметін
таратуды жоспарлайтын және шешім қабылдайтын адамдарға негативтік әсерін тигізеді.
Ресурсқа білім сапасы мен мазмұнына эпидемияның әсерін бақылау көп уақыт алады және
көптеген экспертиза мен шығынды қажет етеді.
Жеке тұлға
Отбасы
Қоғам
Мемлекет және
әлем
Топтық жұмыс презинтацияға арналған кесте АҚТҚ/ЖҚТБ
әсерінің классификациясы
Физикалық Эмоционалды Әлеуметтік Мәдени Экономикалық
4.2.С. қажетті материал
АҚТҚ/ЖҚТБ эпидемиясына қарсы күресте білім секторларының рөлі.
АҚТҚ/ЖҚТБ эпидемиясына қарсы күресте вакцина мен емдеуден басқа білім нәтижелі әдіс
бола алады.
АҚТҚ/ЖҚТБ
ІНДЕТІ
ЖӘНЕ
ОНЫҢ
ӘСЕРІ
82
АҚТҚ/ЖҚТБ-ға қарсы күресте, білім өзін маңызды қару ретінде көрсете алады
1.Білім неге АҚТҚ/ЖҚТБ-ға қарсы күресе алады
Білім жүйесі балаларға, жастарға білім беру жоспарында ерекше қызмет атқарады. Себебі,
білім жүйесі олар қауіп қатерге душар болмай не АҚТҚ-ға шалдықпай тұрғанда беріледі. Бұл
жастар мен балалар арасында инфекция таралуына едәуір кедергі бола алады. Жастар білім
алуда жеке құнын бағалау, және оларды өмір бойы сүйемелдейтін өмірлік дағдыларды қалып-
тастыру сияқты процестерді қабылдайды. Білім жүйесі жастарға өз өмірінің қорғаны болатын,
өмірлік дағды қалыптастыруына көп көмек көрсетуі мүмкін. Бұған қоса білім алушылар жеке
баға беруді қалыптастырады. Мысалы: АҚТҚ-ға шалдыққан адамдарға қарсы стигма мен
дискриминацияны азайтуын айтуға болады.
Әлемде өткізілген әр түрлі зерттеулерден әдепті ақпарат алған жастар, жыныстық
қатынасқа кеш түсіп немесе оны бастаған күнде ЕИТ және АҚТҚ/ЖҚТБ-дан қорғанудың жеке
күтімдерін білетінін көрсетеді.
2. Білім секторы не істей алады?
Әрине, білім секторы профилактикалық АҚТҚ-да шешуші рөл атқарады. Алдын алу бойын-
ша білімдегі озық мамандардың епті жұмысы, жастардың өзін қорғау дағдысын қалыптастыру,
қарым-қатынасты бағалауға және АҚТҚ-ға шалдыққан адамдардың санын азайтуға
көмектеседі.
Білім ұйымдары, өзін-өзі қорғау дағдысын қалыптастыру. АҚТҚ мәселесін бағалау мен
қарым-қатынас жасаудағы жастарға көмектесетін, профилактикалық білімге жан-жақты көңіл
аударуы керек. Бұдан басқа да білім жүйесінің қызметкерлері АҚТҚ-ЖҚТБ өзекті мәселе екенін,
жастардың жыныстық қарым-қатынасы АҚТҚ-ға деген әлсіздік тудыратынын мойындау керек.
Педагог мамандар
АҚТҚ эпидемиясынан жастарды қорғау үшін, әрбір білім ұйымы стратегиясын саясат,
профилактикалық білім стратегиясын құрып, оны өз деңгейінде жеткізе алу керек.
Білім ұйымы мемлекеттік құрылымдар мен, үкіметтен тыс ұйымдармен, ата-аналар
қоғамымен бірлесе жұмыс атқарса, өзінің білім превентизациясындағы әсері тек балалар,
жасөспірімдер мен жастар арасында ғана емес, сонымен қатар бүкіл халық арасында мол
мүмкіндікке қол жеткізеді.
Білім ұйымдары жүргізген барлық алдын алу жұмыстары, кешенді, жүйелі үздіксіз болу
керек. Қоғам дамуының заңына сүйене, әлемде болып жатқан басты процестерді қарастыра
отырып жүзеге асыру керек.
3. Тәжірибелі білім беруді жоспарлау және ұйымдастыру
Білім беруді ұйымдастыру кезінде, ұстаздық ұжым мүшелерінен АҚТҚ мен ЖЖБИ-ға қарсы
жүргізілетін жұмыстарға жауапты, арнайы дайындықтан өткен маманды белгілеу керек. Оның
рөлінде оқу-тәрбиелік жұмыс бойынша директор орынбасары, әдістемелік ұйымның меңге-
рушісі, ұстаз не арнайы дайындық курстарынан өткен, мемлекеттік үлгіде дипломы бар мұғалім
бола алады.
Білім беруді ұйымдастырғанда егу жұмыстарының ұзақ мерзімді және жылдық жоспары
жасалуы керек. Оған негізгі оқу пәндері, оқушыларға өмірлік тәжірбие сабақтарын беру, мұғалім
мен оқушы арасындағы және ата-аналармен жұмыс жатады. Сонымен қатар, әр ұстаздың
сыныппен, топпен, ұйыммен қосымша арнайы курс жұмыстарына, оқу жылында, ұстаздың
сабақ жүргізу технологияларына, интерактивтілігіне назар аудару керек.
4. АҚТҚ/ЖҚТБ және АҚТҚ мен өмір сүруші адамдар бойынша (егу) тәжірибелі білім
беру мәселелерді оқу бағдарламасына кіргізуге жататындар:
! оқушылардың денсаулығы туралы кеңірек мағлұмат енгізу, ол: жыныстық денсаулық,
құрт, гепатит, ЖЖБИ, шылым шегу, ішу, есірткі мәселелері т.б.
! ұстаздардың оқу материалын таңдауы, оқушыларды денсаулық сақтау шараларына
баулу, олармен жұмыс істеуге үйрету;
! ұстаздардың тәжірибесін көтеру жұмыстарын жүргізу;
! ақпараттық құжаттарды, оқу-әдістемелік әдебиетті, аудио жазбаларды дайындау.
АҚТҚ/ЖҚТБ
ІНДЕТІ
ЖӘНЕ
ОНЫҢ
ӘСЕРІ
83
Достарыңызбен бөлісу: |
