Оқытушы: Баймаханова Сауле Баймаханқызы

Пәннің мақсаты:

• Пәннің мақсаты:
• білім алушыларға металлургияда қолданылатын өлшеулер, металлургиялық өнімдерді сертификаттау, өнім сапасын талдау бағыттарында білім беру және осы саланың әдістерімен, қолданылатын құрал – жабдықтарымен таныстыру
• Пәннің негізгі міндеттері:
• 1) білім:
• - Мемлекеттік, мемлекетаралық және халықаралық дәрежедегі метрология және сертификаттау жүйелері туралы;
• Физикалық шама және оның бірлігі туралы;
• өлшеу құралдарының сыныпталуы, метрологиялық сипаттамасы, нормалануы туралы;
• метрологиялық қамтамасыздандыру негіздері туралы;
• сертификаттаудың негізгі принциптері мен түрлері туралы;
• металлургия өнімдерін сертификаттауға қойылатын талаптар. Экосертификаттау жүйесі
• шеберлік:
• металлургия өндірісі өнімдерін бағалау және аттестаттау әдістерін салыстырмалы талдау;
• экологиялық сертификаттаудың негізгі принциптерін талдау;
• жаңа материалдар мен технологияларды сертификаттау жолдары;
• салыстырып тексеру әдістері мен жолдарына есептеулер;
• өлшеу қателіктерін айқындау есептеулері.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі: 1. Шәбікова Г.Х., Оспанов Х.Қ. және басқ. Метрология, стандарттау және сертификаттау негіздері . – Алматы: Қазақ университеті, 2002. 2. Шоқаева С. Метрология және өлшеулер. – Алматы: РБК, 1998. 3. Гончаров А.А., Копылов В.Д. Метрология, стандартизация и сертификация. – М.: Академа, 2005. 4. Шишкин И.Ф. Метрология, стандартизация и управление качеством. –М: Изд.-во стандартов, 1990. 5. Аубакиров Г.О. Практикум по метрологии, стандартизации и управлению качеством.- Алма-Ата: Рауан Демеу, 1992. 6. Сергеев А.Г. Метрология. – М.: Логос, 2004. 7. Әубәкіров Ғ. Метрология, стандарттау және өнім сапасын басқару. – Алматы: РБК, 1996, 140 б. 8. Закон Республики Казакстан «О техническом регулировании». –Алматы: Юрист, 2005. 9. Шабалин С.А. Прикладная метрология в вопросах и ответах.- М: Изд.-во стандартов, 1986. 10. Широков К.П., Богуславский М.Г. Международная система единиц.- М: Изд.-во стандартов, 1984. 11. Қазақстан Республикасының Заңы «Лицензиялау туралы». – Алматы: Юрист, 2006.

Метрология- өлшеулер туралы ғылым, өлшеулер жүргізу әдістері мен өлшеуіш құралдар арасындағы тұтастықты қамтамасыз ететін және өлшеу нәтижелернің дәлдігін қажетті дәрежеге жеткізу туралы әдістерді қарастыратын ғылым. Метрология (грек. “метро”-өлшем “логос”-зерттеу) - өлшем бірліктері, олардың қажетті дәлдікті қамтамасыз ететін әдістері.

• Метрология- өлшеулер туралы ғылым, өлшеулер жүргізу әдістері мен өлшеуіш құралдар арасындағы тұтастықты қамтамасыз ететін және өлшеу нәтижелернің дәлдігін қажетті дәрежеге жеткізу туралы әдістерді қарастыратын ғылым. Метрология (грек. “метро”-өлшем “логос”-зерттеу) - өлшем бірліктері, олардың қажетті дәлдікті қамтамасыз ететін әдістері.

• Метрология

• Теориялық
• (іргелілік)-өлшеу
• теориясындағы
• Іргелі мәселелерді
• Қарастырады және
• оларды жасау
• Жұмыстарымен
• айналысады.

• Заңдастырылған
• Метрология -әлемдік
• қызығушылықты
• қолдау түрінде
• техникалық және
• заңдастырылған
• талаптарды,
• тұтастық пен қажетті
• өлшеу дәлдігіне жету
• жолдарытағайындауларды
• айтады.

• Қолданбалы метрология-
• теориялық
• Іс жүзіндегі
• қолдануы турасы
• мәселелерді оқып
• үйретеді және
• заңдастырылған
• метрологияның ережелерімен
• таныстырады.

• Өлшеу нәтижелерін,
• жүргізу амалдарын
• және қателерін
• бағалау әдістерін
• қарастыру.

• Өлшеудің
• тұтастығын
• қамтамасыз ету.

• Физикалық
• шамалардың
• бірлестіктерін
• тағайындау.

• Өлшеуіш
• құралдардың
• біріңғай немесе
• біркелкі болуын
• қамтамасыз ету.

• Ұлттық
• эталондар мен жұмыс
• жасаушы құралдарды
• өлшеуіш құралдарға
• берудітағайындау.

• Номенкла-
• тураларды
• және өлшеуіш
• құралдардың
• мерологиялық
• ипаттамаларын
• тағайындайды.

• Метрологияның
• қарастыратын
• негізгі
• мәселелері:

СЕРТИФИКАТТАУ НЕГІЗДЕРІ

• Сертификаттау латын тілінен аударғанда «дұрыс жасалған» деген ұғымды береді.
• Сертификаттауды жүзеге асыру мақсаттары:
• – адамдардың өмірі мен денсаулығын, азаматтардың мүліктері мен қоршаған ортаны қорғау үшін өнімдердің, процестердің, жұмыстардың, қызмет көрсетулердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
• – өнімдер мен қызмет көрсетулердің сапасы мәселелерінде тұтынушы-лардың мүдделерін қорғау;
• – саудадағы техникалық кедергілерді жою, өнімнің ішкі және сыртқы рыноктардағы бәсекелестік қабілетін қамтамасыз ету;
• – заңды және жеке тұлғалардың Қазақстанның бірыңғай тауар рыногындағы қызметі үшін, сондай-ақ халықаралық экономикалық, ғылыми-техникалық ынтымақтастыққа және халықаралық саудаға қатысуы үшін қажетті жағдайлар жасау.
• − көрсетілетін қызметтердің немесе басқа объектілердің өнімдерінің, жобалау процестерінің, өндірістердің, құрылыстың, құрудың, пайдаланудың, сақтаудың, тасымалдаудың, өткізу мен кәдеге асырудың, жұмыстардың техникалық регламенттер, стандарттар, ережелер жиынтығының шарттарына сәйкестігін куәлендіру.

Жобаның өміршеңдік циклі

Өнім сапасының көрсеткіштері

Тәжірибелік сабақтар:

• Физикалық шамалар. Мөлшер, мөлшерлік және физикалық шамалардың сандық мәндерін анықтау. Физикалық шамалардың бірліктері мен бірлік жүйелері.
• Өлшеу дәлдігі. Өлшеу әдісін таңдау. Өлшеу кезіндегі қателердің түрін анықтау.
• Өлшеудің Мемлекеттік жүйесі, эталондар, өлшеудің үлгілі құралдары. Жуықтама және жанама өлшеулер әдістеріне есептеулер
• Сертификаттауды жүргізуші ұйымдардың қызметін бақылау жолдарын талдау. Экосертификаттау принциптерін негіздеу
• Өнім сапасының көрсеткіштерін анықтау және деңгейін бағалау әдістерін талдау.

• Рахмет!