Өңдеу Мамандығы: «Мейірбике ісі» Курсы: 3 Семестрі: 6


Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы



жүктеу 1,53 Mb.
бет3/9
Дата05.02.2018
өлшемі1,53 Mb.
#8499
1   2   3   4   5   6   7   8   9

11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 62 мин (70%)

Функционалды зерттеу бөлімшесінде рентгенологиялық зерттеу әдістерімен, ЭКГ, бронхография, спирография әдістерімен танысу



12. Жаңа тақырыпты бекіту. 18 мин (20%)

Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.



Тесттер:

1. Рентген сәулелерінің тіндер арқылы өту кабілеггілігі байланысты болады
а иүшелердін тығыздыгына

б тіндердін тығыздығына

в олардын қалындыктарына

г химиялык кұрамынан

д барлығы дүрыс*

2. Жасанды контрастау қандай мүшелерді тексеру үшін кажетті
а жүрек

б өкпк


в сүйек

г бүрек*


3. Жасанды контрастау кандай мүшелерді тексеру үшін кажетті емес
а бүйрек

б бауыр


в тамырлар

г жүрек*


4. Арнай контрасты заттарды анықтаныз
а барнй сульфаты

б магний сульфаты

в йодтын органикалык косылыстары*

г сутегі байланыстары

д барлығы дұрыс емес

5. Рентген суреттерін сипаттаудағы катынастарды табыңыз

а ағарған аймақтар 1 ағару *а - 2

б карайған аймақтар 2 караю б - 1

6. Сәйкестіктерді табыныз

а рентгенография 1 ағза кұрылымын сипаттайды

б рентгеноскопия 2 мушенін козғалыс кызметін зертгейлі

7. Сәйкестіктерлі табыныз

а бронхография 1 бронхтарды зертгеу

б ангиографня 2 тамырларды зертгеу

в коронарография 3 жүректіңтәждікартерияларын зерттеу

8. Өкпенің иструментальды әдістеріне жатады

а флюорография

б бронхоскопия

в спирография

г барлыгы дұрыс*

9. Сәйкестіктерді табыныз

а рентгеноскопия 1 Р- сәулелері аркылы суретке тұсіру әдісі

б рентгенография 2 кішірейтілген өлшемде кеуде клеткасынын суретін алу әдісі

в томография 3 экранда мүшенің көрінісін бакылауға мүмкіндік

г флюорографияберетін

адам денесінің Р-



сәулелерімен жарыктануы 4 кабатгы Р-графия

10 Құрамынды йоды бар Р- контрасты заттардың антидотына жатады

а натрий тиосульфатының 30% -тік ерітіндісі

б тримекаин

в лидокаин

г атропин



Ситуациялық есептер

  1. М. атты наукасқа бронхоскопия жасау жоспарланған. Манипуляцияны жұргізу үшін кандай жабдык дайындау керек ? (бронхоскоп, дез. ерітіндісі бар ьщыс, бір рет колданылатын шприцтер, атропиннін 1% ерітіндісі, димедролдың 1% ерітіндісі, новокаиннін 1% ерітіндісі, тримеканннің 5 % ерітіндісі)

  2. К. атты наукасқа жүректің ультра дыбыспен зерттеуі (УЗИ) жоспарланған. Бұл
    науқаска қандай дайындық кажет ? Наукаста өзімен бірге зертгеуге арналған не болуы кажет ? (аса дайындык кажет емес, бірге ауыстратын екінші аяк - киім, ауру тарихы, сүлгі, төсек жапкыш болуы керек)

13. Сабақты қорытындылау. 4 мин (4%)

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады



14. Үйге тапсырма беру. 4 мин (4%)

Н-1, 6 – бөлім , 332 – 349 бет



5 – сабақ

1 Сабақтың тақырыбы: Науқасты эндоскопиялық зерттеу.

2. Сағат саны: 180 мин (100%)

3.Сабақ түрі: практикалық

4.Сабақтың мақсаты:

  • оқыту: оқушыларды науқасты эндоскопиялық зерттеу. Әдісімен таныстыру.

  • тәрбиелік: оқушыларды науқасты эндоскопиялық зерттеу кезінде этика және деонтологиялық заңдылықтарды ұстануға тәрбиелеу.

  • дамыту: оқушыларда науқасты эндоскопиялық зерттеу кезінде көмекшілік жасау қабілеттілігін дамыту.

5. Оқыту әдісі: көрме, пікірталас.

6. Материалды-техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: компьютер, мультимедиялық құрылғы.

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, буклеттер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ.

б) оқыту орны: № 2, 3, 4 бөлмелер.

7. Әдебиеттер:

Негізгі (Н)

1.Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.



Қосымша (Қ)

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, Құспанова А.Р, Ахметова К.А. – Көкшетау, 2006.



8. Ұйымдастыру кезеңі: 10 мин (12%)

  • Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

  • Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

  • Сабақтың мақсаты мен міндеті.

9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 28 мин (30%)

  • өкпені рентгенологиялык тексеруге наукастарды дайындау
    кезІндегі медбикенің зтикасын және деонтологнясын

  • рентгенологиялык зерттеу әдісі жөнінде түсінікті

  • рентгенологиялык зерттеу әдІсін колдануға болатын және колдануға
    болмайтын жағдайларды

  • жалпы (обзорлы) рентгенографияны және рентгеноскопины

  • рентгеноконтрасты заттарды колдануды

  • наукасты зерттеуге дайындауды

  • зерттеуді жүргізуге медбикенін катысуын

- кіші жамбас мүшелерін УДЗ-ға дайындау ерекшеліктері

10. Жаңа сабақты түсіндіру : 27 мин (30%)

Жоспар:


  • Эндоскопияның маңызы

  • Эзофагогастродуоденоскопияға

  • Колоноскопия

  • Бронхоскопия

  • Ректороманоскопия

Эндоскопиялық тексерулерді орындау жалпы принципі болып организмнің табиғи саңлауы арқылы эндоскопия үшін аппаратты енгізу болып табылады. Аш ішекті, асқазанды және өңешті тексеру кезінде эндоскопиялық тексерулерді орындау жалпы принципі болып эндоскопты ауыз арқылы енгізеді. Бронхоскопия кезінде аппарат ауыз арқылы және ары қарай тыныс алу жолдарына енгізіледі. Тоқ және тік ішекті тексеру үшін эндоскоп артқы саңлау арқылы енгізіледі.

Лапароскопия, артроскопия- буын және құрсақ қуысын тексеруде аппаратты енгізу үшін арнайы жасанды саңлауларды прокол жасау арқылы жасайды. Науқастарға осы процедураны жасағанда субъективті қолайсыздықты тудырады. Эндоскопты енгізген соң, ол тексеретін мүшеге қарай бағыттап жылжылынады. Қуыс және кілегей қабаты қаралады, көбінесе дәрігерді “қызықтырған ” аймақты түсіріп алуға болады. Кәзіргі техниканың прогрессімен тексеру кезінде барлық процесті бейнетаспаға түсіріп алуға да болады. Тексеру кезінде ісікті процеске күдіктенсе биопсия жасалынады (цитологиялық тексеруге тканнің кішкентай бөлігін алу).



Эндоскопиялық тексеру әдісінің артықшылығы.

Оптика-механикалық жарықтатқыш аспаптарының көмегімен визуальді тексеру әдіс. Арнайы оптикалық эндоскоптың көмегімен эндоскопиялық тексеру әдістері асқазанның, өңештің, он екі елі ішектің (эзофагогастродуоденоскопия), тік ішек және сигма тәрізді ішектің (ректороманоскопия) тоқ ішегінің (колоноскопия), құрсақ қуысының мүшелерінің (лапароскопия) кілегей қабатын тексеруге болады және биопсия жасап ары қарай гистологиялық тексеруді жүргізуге және де емдік манипуляцияларды жүзеге асыруға да болады.



Эзофагогастродуоденоскопияға науқасты дайындау қалай жүргізіледі?

Фиброгастродуоденоскопия-асқазан, он екі елі ішек және өңешті эндоскопиялық тексеру әдістері болып табылады. Эзофагогастродуоденоскопия-кезінде науқасты арнайы дайындауының қажеті жоқ. Жоспарлы гастроскопияны азанда, аш қарынға жүргізеді; ал жедел гастроскопияны тәуліктің кез келген уақытында орындайды. Науқасқа тексеруге дейін 30 мин бұрын тері астына 0,1% 1мл атропин ерітіндісін енгізеді; тексеру алдында дикаин ерітіндісімен жұтқыншақтың кілегей қабатына жергілікті анестезия жасайды. Эзофагогастродуоденоскопиядан кейін 1-1,5сағатқа науқасқа тамақ ішкізбейді (жұтынудың өз қалпына келгенінше). Биопсия алынған болса, сол күні тамақты салқын етіп береді.

Көрсеткіші:он екі елі ішек және асқазан аурулары.

Кері көрсеткіші:өңештің тарылуы, инсульт, психикалық қозу, омыртқаның айқын деформациясы, төс артындағы зоб, өңеш веналарының варикозды кеңеюі.

Процедураны орындау.

1.Науқасқа тексеру азанда, аш қарынға жасалатынын ескерту, соңғы рет тамақтануы 18.00 болуы қажет.

2.Тексеруге 30мин бұрын 0,1% 1мл атропин сульфат ерітіндісін тері астына енгізу.

3.Тексеруге 3-5мин қалғанда ауыз қуысының кілеге қабатын 1% лидокаин ерітіндісімен жергілікті жансыздандыру қажет.

4.Тексеру универсальді операционды столда жүргізіледі. Науқасты сол бүйірімен жатқызу. Тексеру кезінде науқас жағдайын бақылау қажет.

Тексеруден кейін 1-1,5сағ-қа су және тамақ ішуге болмайтынын науқасқа ескерту. Жұтыну кезінде ауырсыну сезімі пайда болса 3% натрий гидрокарбонат ерітіндісімен немесе 0,02% фурациллин ерітіндісімен шаюды ұсыну.


Ректороманоскопия (тік және сигма тәрізді ішекті эндоскопиялық тексеру). Мақсат:тік және сигма тәрізді ішекті визуальді тексеру.

Қажетті заттар:стерильді иілгіш ректоскоп.

Науқасты процедураға дайындау.

1.Науқасқа тексеру мақсатын түсіндіру.

2.Тексерілу алдында яғни кешке және тексерілетін күні 1,5-2сағ бұрын тазалау клизмасын жасау.

3.Тексерілу алдында қуықты босату.

4.Азанда аш қарынға тексерілуге келу.

Процедураны орындау.

1.Науқас арқасымен аяғын ашып жатады, 25-30см тік ішекке иілгіш ректоскопты енгізеді.

2.Тексеруді дәрігер орындайды.

3.Тексеріп болған соң ректоскопты алады.

4.Қолданған инструменттерді, ректоскопты дезинфекциялау қажет.

5.Науқасқа тыныштық орнату.


Колоноскопия (тоқ ішекті эндоскопиялық тексеру).

Мақсат:ток ішектің жоғарғы бөліктерін визуальді тексеру.

Қажетті заттар:стерильді колоноскоп.
Процедураға науқасты дайындау.

  1. Науқасқа тексеру мақсатын түсіндіру.

  2. Тексеру алдында 3күн бұрын №4 шлаксыз диетаны науқас сақтау қажет.

  3. Тексеруге дейін 2 күн бойы ішті айдайтын дәрілік заттарды тағайындайды (кастор майы).

  4. Тексеру алдында кешке тазалау клизмасын жасау.

  5. Тексеру күні аш қарынға тексеруге дейін 4 және 2 сағ бұрын тазалау клизмасын жасау.

  6. Тексеруге 20-30мин бұрын дәрігер тағайындауы бойынша премедикация жасау.

Процедураны орындау.

1.Науқас сол бүйір жанымен жатады, процедураны дәрігер орындайды.

2.Колоноскоп енгізер бұрын тік ішек айналасын анестезия жасау(3% дикаин мазьі).

3.Тік ішекке колоноскопты енгізу.

4.Тексеріп болған соң колоноскопты шығарып алады.

5.Қолданылған инструменттерді, перчаткаларды және колоноскопты дезинфекциялау.

6.Науқасты палатаға апарып тыныштық орнату.

Бронхоскопия-науқас тынысалу жолдарына енгізген эндоскоп көмегімен ірі және орта калибрлі бронхты, трахеяны визуальді тексеру әдісі болып табылады. Иілгіш және қатты бронхоскоптар қолданылады. Бұлардың көмегімен ірі бронхтарды ғана емес майда диаметрлі бронхтарының кілегей қабатын көруге мүмкіндік туғызады. Бронхоскопия көмегімен бронхтарының қабыну процессінің белгілерін, өкпедегі ісікті, қан түкіруінің және ұзақ жөтелдің себебін және лимфа түйіндерінің ұлғаюын анықтауға болады. Бронхоскопия кезінде көруден басқа, қосымша тағыда мынадай манипуляцияларды жасауға болады: бронхтың секретін сорып алу, бронхтың кілегей қабатының кішкене бөлігін биопсияға алу; және де бронхтарды тесіп өкпе тканінен, лимфа түйінінен биопсия алу. Емдік процедураларды жасауға болады: бронхтарды жуу, дәрілік заттарды енгізу, бронхтан қанды және іріңді сорып алу.

Дайындау:тексеруді жүргізу алдында науқасқа тексеру мақсатын, тексеру кезеңін айтып түсіндіру және үйрету. Тексеруге бірнеше күн қалғанда дәрігер тағайындауы бойынша тыныштандыратын дәрілік заттарды науқасқа беру. Тексеру күні азанда су, тамақ, дәрілік зат ішуге және темекі тартпауға сұрану. Тексеру алдында қуықты және ішекті босату. Дәрігер тағайындауы бойынша процедура алдында 15мин бұрын бронхоскопты бос енгізу үшін премедикация жасайды. Эндоскопиялық бөлмеге науқасты жеткізу. Орындыққа науқасты отырғызу. Жоғарғы тыныс жолдарын 10% новокаин ерітіндісімен немесе 2% лидокаин ерітіндісімен анестезия жасайды.

Ауыз немесе мұрвн арқылы бронхоскопты дәрігер енгізеді, ал медбике көмектеседі.

Процедураны аяқтаған соң асфексияның алдын алу шараларын жүргізу қажет. Арнайы нұсқау бойынша қолғап, инструменттерді, бронхоскопты стерилизация және дезинфекцияны жүргізу.

Артроскопия-буын зерттеу. Буынның синовиальді қабатын, буын шеміршегінің зақымдалуының әр түрлі түрлерін, буын байламын, менискінің дегенеративті немесе травмалық өзгеруін анықтауға болады. Синовиальді қабаттан биопсия алуға және буын аралық синовиальді сұйықтықты сорып алуға мүмкіндік бар.

Буынның дегенеративті немесе қабыну ауруларын шақырған қоздырғышты анықтай алады. Кәзіргі кезде артроскопия көмегімен буынға операциялық араласулар жүргізіледі, якни буын қуысын ашпай-ақ менискті алып тастауға болады.



Асқынулары: кейде буынның қабынуы мүмкін.

Лапароскопия-құрсақ қуысын зерттеу. Құрсақ қусындағы мүшелердің, бауырының ісік ауруларын және құрсақ қуысындағы лимфа түйіндердің ұлғаюын анықтайды.

Ауруды анықтау қиын болған да және басқа тексеру әдістері нақты дәлел бермеген жағдайда лапароскопияны ең жиі қолданады. Бауыр ұлғаюының себебін анықтау үшін, бауыр және өт қабатының, кіші жамбастағы аналық без және жатырдың ісігіне күдіктену кезінде ең жиі лапароскопиялық тексеру жүргізілуі қажет. Сарғаюдың кейбір түрлерінде лапароскопия оның себебін анықтауға көмектесуі мүмкін. Өкпе және жүрек ауруларының ауыр ағымында, құрсақ қуысының қабынуында, қанның ұйығыштығы бұзылған кезінде лапароскопияны жүргізбейді. Лапароскопия ауруды емдеу үшін үлкен мүмкіншіліктерді туғызады, бұл мүмкіншіліктер кең таралуда. Кәзіргі кезде хирургия аймағында жаңа мақсат алға қойылды-ол лапароскопиялық хирургия, лапароскопқа миниатюрлі бейне камера орнатылған, құрсақ қуысының мүшелерін теледидар экранынан көруге мүмкіндік туғызады. Кәзіргі кезде хирургиялық инструменттерді лапароскоппен бірге құрсақ қуысына қосымша кішкентай кесіндісі арқылы енгізіледі және операциялар жасалады. Мысалы:өт қабынан өт тастарын алып тастау. Осындай операциялардың саны күннен күнге өсуде.



Тексеруге дайындау: эзофагоскопия, гастродуаденоскопия және бронхоскопия науқасты дайындау кезінде тексеру алдында 12сағатқа дейін тамақтануға тосқауыл қойылады. Колоноскопияға науқасты дайындау: бұдан да күрделі, өйткені оның мақсаты тоқ ішектегі газды тазалау. Тексеруге 2-3 күн қалғанда науқасқа шлаксыз диета тағайындалады.Тексеруге 1күн қалғанда екінші таңертеңгілік (завтрак) асынан кейін 30-40 мл кастор майы беріледі, ал кешке тазалау клизмасы жасалынады. Кешке тамақ ішпейді. Тексеру күні тексеруге 2-2,5сағ қалғанда тазалау клизмасы жасалады. Кейбір жағдайларда ішекті тазалауға арнайы препараттар тағайындалады.

Цистоскопия-қуық қуысын эндоскопиялық тексеру. Емдік және диагностикалық мақсатпен урологиялық креслада, бұл әдіс жатқызылып жүргізіледі (тасты талқандау, қуықтағы полиптерді және қатерсіз ісіктерді алып тастау).

Дайындау:азанда тексеру алдында қуықты босату және тазалау клизмасын жасау қажет. Эндоскопия бөлмесіне аш қарынға, азанда келу. Тексеру гинекологиялық креслада жүргізіледі. Ерлерге цистоскопты енгізер алдында зәр шығару каналын жансыздандырады. Цистоскоп үстіне зарасызданған глицеринді құяды және зәр шығару каналына енгізеді. Процедураны дәрігер орындайды, ал медбике көмекші болады. Тексеруден кейін науқас бірнеше сағатқа төсекьтік режимді қатаң сақтау қажет. Процедурадан соң 3% хлорамин ерітіндісіне 60 мин-қа перчатканы, инструменттерді дезинфекциялайды, сосын кезекті стерилизация жүргізіледі.

Бір ретті қолдануға арналған құралдарды қолданған кезде дезинфекция ғана жасалынады да сосын утилизация.



Хромоцистоскопия-цистоскопия 0,4% 5мл метил көк ерітіндісін күре тамырға енгізу. Зәр ағардан бояудың бөлініп шығу интенсивтілігі және уақыты жоғарғы несеп жолдарының және бүйрек функциясының көрсеткіштері болып табылады.

Ультра дыбысты зерттеу- фотопленкада тіркеледі, бейнемонитор экранда ультра дыбысты толқындарының тіркеуімен негізделген, ультра дыбысты тексеру болып табылады.

Осы әдістің артықшылығы:адам ағзасына ешқандай-да бір зат енгізілмейді, қатерсіз және қауіпсіз, науқастың қандай-да бір жағдайында жасауға ыңғайлы және қолайлы, нәтижені бір мезетте тез алу.


11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 62 мин (70%)

Функционалды зерттеу бөлімшесінде эндоскопиялық зерттеу әдістерімен танысу.



12. Жаңа тақырыпты бекіту. 18 мин (20%)

Оқушылардың білім денгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.



Тесттер:

1. Ректороманоскопия деген:
а асқазанды көру

б буындарды көру

в қантамырларды көру

г тік ішектк көру

д қуықты көру

2. Эндоскопия-ішін көру:

А) паренхиматозды мүшелер

Б) қуысты мүшелердің

В) клетка ішін

Г) барлығы дұрыс

3 «Қатты» эндоскоп көмегімен тексерілмейді.

А) тік ішек

Б) несеп қуығы

В) асқазан

Г) құрсақ қуысы

4 Эндоскоптың артықшылығы:

А) ісікті анықтау

Б) биопсия жасауға мүмкіндік

В) операциялық араласуларды жүргізу

Г) барлығы дұрыс

5 Жасанды саңлау арқылы қандай эндоскопиялық тексеру түрлері кезінде жүргізіледі.

А) лапароскопия, холецистоскопия

Б) бронхоскопия, цистоскопия

В) лапароскопия, артроскопия

Г) артроскопия, ректороманоскопия

6 Лапароскопияға қарсы көрсеткіш.

А) қанның сұйылғыштығы

Б) іш перденің қабынуы

В) жүректің ауыр аурулары

Г) барлығы дұрыс

7 УДЗ кезінде науқастың жағдайы (сәйкестікті тап).

1) бүйрек А) арқасымен

2) бауыр Б) ішімен

3) кіші жамбас мүшелері В) бүйірмен

8 УДЗ алдында метеоризмнің алдын алу мақсатымен науқасқа қандай дәрілік заттар тағайындайды:

А) атропин

Б) анальгин

В) промедол

Г) карболен

9 Инструменттерді және перчаткаларды дезинфекциялау үшін қолданылады.

А) 1% хлорамин ерітіндісі

Б) 3% хлорамин ерітіндісі

В) 96%спирт

Г) натрий гидрокарбонаты

10 Жасанды саңлау арқылы қандай эндоскопиялық тексеру түрлері кезінде жүргізіледі.

А) лапароскопия, холецистоскопия

Б) бронхоскопия, цистоскопия

В) лапароскопия, артроскопия

Г) артроскопия, ректороманоскопия



Ситуациялық есептер:

1 Дәрігер науқасқа эзофагогастродуоденоскопияны тағайындады. Науқасты тексеруге қалай дайындайсыз айтып түсіндіріңіз

2 Эзофагогастродуаденоскопиядан кейін науқас жұтыну кезінде тамағының ауыруына шағымданды. Осы науқасқа қандай көмек көрсетесіз, тактикаңыз қандай 

13. Сабақты қорытындылау. 4 мин (4%)

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады



14. Үйге тапсырма беру. 4 мин (4%)

Н-1, 6 – бөлім , 332 – 349 бет




6 – cабақ

1 Сабақтың тақырыбы: Радиоизотоптық және ультрадыбыстық зерттеу әдістері.

2. Сағат саны: 180 мин (100%)

3.Сабақ түрі: практикалық

4.Сабақтың мақсаты:

оқыту: оқушыларды радиоизотоптық және ультрадыбыстық зерттеу әдістерімен таныстыру.

тәрбиелік: оқушыларды радиоизотоптық және ультрадыбыстық зерттеу кезінде этика және деонтологиялық заңдылықтарды ұстануға тәрбиелеу.

дамыту: оқушыларда рентгенологиялық зерттеу, жүректі және тыныс алу ағзаларын аспаппен зерттеуде мейірбикеге тиісті жұмыс жасау қабілеттілігін дамыту.

5. Оқыту әдісі: көрме, пікірталас.

6. Материалды-техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: компьютер, мультимедиялық құрылғы.

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, буклеттер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ.

б) оқыту орны: № 2, 3, 4 бөлмелер.

7. Әдебиеттер:

Негізгі (Н)

1.Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.



Қосымша (Қ)

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, Құспанова А.Р, Ахметова К.А. – Көкшетау, 2006.



8. Ұйымдастыру кезеңі: 10 мин (12%)

  • Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

  • Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

  • Сабақтың мақсаты мен міндеті.

9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 28 мин (30%)

  • Эндоскопияның маңызы

  • Эзофагогастродуоденоскопияға

  • Колоноскопия

  • Бронхоскопия

  • Ректороманоскопия

10. Жаңа сабақты түсіндіру : 27 мин (30%)

Жоспар:


ультра дыбыс туралы түсінік

- ағзадағы ультрадыбысты қабылдайтын мүшелер

- ультрадыбысты аппаратуралардың құрылысы

- ультрадыбысты зерттеуге науқасты дайындау

- ультрадыбысты зерттеу жүргізу әдісі

- қауіпсіздік техникасын сақтау

- кіші жамбас мүшелерін УДЗ-ға дайындау ерекшеліктері

Радиоизотопты диагностика – радиоактивті қосылыстардың көмегі мен адам ағзасындағы патологиялық өзгерістерді анықтау. Адам ағзасына енгізілген препараттардан сәулеленуді өлшеу және тіркеумен негізделеді. Олардың көмегімен жүйе және мүшелердің жұмысын, зат алмасуды, қанның жылжу жылдамдығын және де басқа процестерді анықтайды. Радиофармацевтикалық препараттардың таралуы қан айналымға және метаболикалық активтілікке байланысты, сондықтан ядролы медицинаның әдістері жүйелермен мүшелерді функциональді тексеруге және анатомо-морфологиялық ерекшелігінің анализіне аз көлемде бағытталған.

Мүше және ұлпалардың анатомо-морфологиялық ерекшеліктерін ғана тіркейтін рентгенологиялық және ультра дыбысты тексеру әдістерінен ядролы медицинаның әдістері айқын ерекшелінеді.

Ядролы медицинаның әдістері ауруды ерте диагностикалайды, бұл кезде қарапайым рентгенологиялық тексеруге қарағанда науқасқа берілетін бір ретті сәуле жүктемесі өте аз болып келеді.

Ядролы медицина әдістері функциональді диагностика әдістерінен альтернативті болып табылады (ЭКГ, электроэнцефалография), электрлік феномендері метаболиз және қан айналымды жанамалап көрсетеді.

Неврологияда және кардиологияда үлкен ұмтылыспен орын алған ядролы медицина әдістері, яғни бас миының және миокард метаболизімін, микроциркуляция және қан айналымды тікелей көрсете алу жетістіктеріне жетті.

Радиофармацевтикалық препараттар– анамальді метаболизм орындардың бейнесін ала-алуға және тромбоз орнын, қабынуды және ісікті визуализдеуге көп мүмкіншілік береді.

Ядролы медицина әдістерінің артықшылықтары: ерте және нақты диагностикалау; емді жоспарлау және бақылау кезінде объективті құжаттандыру, кәзіргі медицинаның қажетті элементі болып табылады және де дәрігерлік мамандықтықтың дәрежесін жоғарылатады.

Ядролы медицина әдістеріне жүгіне отырып дұрыс және нәтижелі (эффективті) емдеу, науқастың дәрігерге деген сенімін арттыра түседі.

Радиоизотопты диагностикада екі әдісті қолданады:

1.мүше және ұлпаларда әр түрлі мөлшерде немесе оның қимыл қозғалысын тексеруді іске асыру үшін радиофармацевтикалық препараттарды науқасқа енгізу.

2.олардың бір-бірімен (өзара сәйкестігін) өзара әсерлесуін бағалай отырып, белгілі затты тексерілетін қаны бар пробиркаға қосу арқылы жүргізіледі. Бұл шектелмеген контингентті тұлғалардағы әр түрлі ауруларды ерте диагностикалау үшін скрининг-тест болып табылады.

Ішкі секреция бездерінің, асқорыту мүшелерінің, сүйек-буын, жүрек-қан тамырлар жүйелерінің, лимфа жүйесінің, жұлын және бас миларының, тыныс алу және зәр шығару жүйелерінің ауруларын радиоизатопты тексерулерден өткізу көрсетілімі болып табылады. Тексеруді тек қандайда-бір патологиялық аурулардың бар екендігіне күмәнданғанда немесе белгілі аурулардың бар кезінде ғана жүргізіп қоймай, зақымдалудың дәрежесін және нәтижеленген емдердің қорытындысын бағалау үшін қолданылады.

Тек жүктілік кезіндегі кейбір шектеулер ғана болмаса, радиоизатопты тексерулерді жүргізуге қарсы көрсеткіштер жоқ. Рентгенологиялық және ультра дыбысты тексерулердің нәтижесін, радиоизатопты тексерулердің нәтижелерімен сәйкестендіре білудің маңызы зор.

Радиоизотопты тексеру әдістерін басқа әдістермен салыстырғанда бір немесе бірнеше артықшылықтары бар:


  1. басқа әдістерді қолдану кезінде ала-алмайтын мүшенің функциональді жағдайы туралы мағлұматты ала-алу, (немесе бұл ақпаратты алу науқас денсаулыға қауіпті немесе үлкен экономикалық шығынға алып келуіне байланысты).

  2. әдістің шешуші қабілеттілігінің аз болуына қарамай, нақты контрастылай ала-алу.

  3. радиоизотопты тексерудің шартты инвазивтіліксіздігі (радиоактивті изотоп парентеральді немесе ішке қабылдау түрінде енгізіледі).

Радиоизотопты диагностиканың алты негізгі әдісі бар:

  • клиникалық радиометрия

  • радиография

  • бүкіл дененің радиометриясы

  • сканирлеу және сцинтиграфия

  • биологиялық сынамалардың радиоактивтілігін анықтау

  • пробиркадағы биологиялық сынамаларды радиоизотопты тексеру

Ультра дыбысты диагностика – ультра дыбыс көмегімен ағза мүше және ткандерінің патологиялық өзгерістерін анықтау болып табылады.

Эхолокация принципіне негізделген – жіберілген сигналдарды қабылдап, әр түрлі акустикалық қасиеттерге ие тканді орта бөлік беткейі бейнеленеді.

УДЗ (эхография, сонография) – ионизирлемейтін тексеру әдісіне жатады. Ыңғайлы, қолайлы, зиянсыз және жоғары деңгейде ақпараттандыруымен клиникалық практикада кең тарала бастады. Кей кезде диагнозды толық қою үшін ультра дыбысты зерттеужеткілікті болып жатады. УДЗ арнайы дайындықты талап етпейді. Құрсақ қуысының мүшелерін тексеруді таңертең ашқарынға, ал әйел жыныс мүшелерін, құрсақ үсті безі, қуықты тексеруді қуық тола кезінде жүргізу ұсынылады. УДЗ әр-түрлі қан-тамыр патологиясын ажырату үшін маңызды болып табылады. Эхографияны жүрек ауруларының диагностикасында қолданады.

Ультра дыбыс көмегімен жүректің систололық көлемін, миокард, гемодинамикалық көрсеткіштерді, жүрек ақауларын және де перикардты анықтайды.



Пульмонологияда – плевра қуысындағы сұйықтықты анықтау үшін қолданылады. Қалқанша безі, құрсақ қуысындағы және құрсақ артындағы кеңістікте орналасқан мүшелердің қызметі туралы маңызды мәліметті алуға жол береді.

Құрсақ қуысының мүшелерін ультра дыбысты зерттеуді жүргізуге көрсетілімдері: тексеретін мүшелерде даму аномалияларына күдіктенгенде, жедел және созылмалы қабыну аурулары (гепатит, бауыр циррозы, жедел және созылмалы холецистит, панкреатит) қатерлі және қатерсіз ісіктерді және де жүргізіліп жатқан емнің әсерін бақылау үшін де қолданылады.



Асқорыту жүйе ауруларын диагностикалау әдістері- ыңғайлы, қолайлы, бағасы тиімді және орындау кезінде қарапайым, нақтылығы, қатерсіз және қауіпсіз. Мысалы: өт тас ауруын диагностикалаудың нақтылығы 100%, кейбір мәліметтер бойынша 98-99%.

Өт қабын УДЗ- туа пайда болған ақауларды диагностикалай алады. ісік, киста, гематома және тағы басқа мүшелердің ұлғаю себебін анықтау мақсатымен спленомегалия кезінде қолданылады. Асқазан және ішектерді УДЗ- ісіктерді анықтау үшін маңызды.

Бүйректі УДЗ- патологиялық процесстерді, зақымдалуды, даму ақауларына күдіктенгенде жүргізіледі.

Көрсетілімдері:тұрақты артериальді гипертензия, макро және микро гематурия, интра- немесе паранефральді гематоманың болуы және бүйрек паренхима бүтінділігінің бұзылуымен бүйрек жарақаты - ткандердің тығыздылығы, құрылысының бұзылуымен өтеді.

Сонографияның қажетті маңызы болып - зәрағардың жоғарғы бөлігі, тостаған-лоханкалы комплекстің кеңею белгілерімен жоғарғы зәр шығару жолдары бойынша зәр пассажының жедел және созылмалы бұзылысының диагностикасында қолданылады. Тексеру нәтижесі мүшенің функциональді жағдайына байланысты емес және жоғарғы зәр шығару жолдарының обструкциясының барлық түрі кезінде мәлімет алуға мүмкіншілік береді. «акустикалық жол» және жоғары эхогенді аймақтардағы конкременттерге тән химиялық құрамына байланысты емес бүйрек тастарының көлеміболып 0,4-0,5 см болып табылады.



Урологиялық практикада қуық, қуық үсті безі , аналық бездерді және зәр шығару каналын тексеруге ультра дыбысты зерттеу кеңінен қолданылады.

Гинекологияда тексеруді трансабдоминальді және трансвагинальді әдіспен жүргізеді. Спайкалы процес және семіздік ауруымен ауыратын әйелдерде кіші жамбас мүшелерін нақты визуализдей алады. Жүктіліктің ерте мерзімін (2 1∕2 – 3 апталық) сонография көмегімен анықтауға болады. Овуляция стимуляциясының нәтижесін, доминантты фолликуланың өсуін динамикалық бақылау үшін қолданады. Корпоральдыдан тыс ұрықтандыру үшін аналық клетканы алу кезінде фолликуланың қызметін ультра дыбысты сканирлеуді бақылап отырып жүргізеді.

Оториноларингологияда – ең бірінші жоғарғы жақ және аз дәрежеде маңдайды, мұрын маңындағы қойнауды тексеру үшін қолданады. Ісіктерді, кисталарды, полипозды анықтайды, кілегей қабаттың ісігін анықтауға мол мүмкіншілік береді.

Офтальмологияда – көз ішіндегі дөрекі патологияларға күдік туса УДЗ бірден бір көрсетілім болып табылады. УДЗ науқасты дайындау үлкен маңызға ие, өйткені тексеру нәтижесі және алынатын бейне сурет сапалы болу үшін.

жүктеу 1,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау