Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы

Тақырып бойынша қажетті материалдарды дәптерге конспект ретінде жазып отыру.

Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

1. Аурухана ішілік инфекциянык курылымы қандай?

1. 
   Вирусты гепатит, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Гастриттер
   
4. 
   Іріңді-септикалық инфекциялар
   
5. 
   Миокардиттер, перикардиттер
   
6. 
   Ішек инфекциялары
   

1. 
   1,3,4,5
   
2. 
   1,2,4,6
   
3. 
   2,4,5,6
   
4. 
   1,2,3,4
   
5. 
   барлық жауаптары дүрыс
   

1. 
   Вирусты гепатиттер, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Ішек инфекцнялары
   
4. 
   Іріңді - септикалық инфекциялар
   

1. 
   ұғудың ауа - тамшы жолымен
   
2. 
   Жұгудын карым - катыиас жолымен
   Сәйкестікті табыңдар:
   

1. 
   зарарсыздандырылмаған (стерильденбеген) тану материалын колданғанда;
   
2. 
   инфекция көзі болып табылатын науқастын түшкіруі;
   
3. 
   лас кол аркылы;
   
4. 
   көктамырға егу кезінде асептика және антисептика ережелерінің бұзылуы кезінде;
   
5. 
   инфекция көзі болатын наукастын жөтелуі кезінде;
   
6. 
   бір рет колданылатын шприцті кайта колданганда;
   
7. 
   операциялық және тану бөлмелерінде масканы кимегенде:
   

1. 
   СЭС-ға АІИ пайда болган жөнінде хабарлау
   
2. 
   инфекция көзін оқшаулау және инфекцияның берілу жолдарын жою
   
3. 
   инфекция көзін анықтау
   
4. 
   СЭС-тін дәрігер - эпидемиологтын толык эпидемиологиялык тексеруі
   

1. 
   инфекцня таралуынын ауа - тамшы жолында
   
2. 
   инфекция таралуынын карым - катынас жолында
   Сәйкестіктерді табындар:
   

1. 
   құралдарды, тану материалын зарарсыздандыру
   
2. 
   палаталарды кварцтау
   
3. 
   жедел респираторлы аурумен ауырған наукасты аныктау және окшаулау
   
4. 
   маска кию
   
5. 
   мед.кызметкердін колын өндеу
   
6. 
   сыртқы ортаның әртүрлі объектілерін өңдеу үшін дезинфекция тәсілдерін колдану
   

1. 
   0 03 у
   
2. 
   0 0 І у
   
3. 
   058у
   
4. 
   004у
   

1. 
   адамның жасы
   
2. 
   жагымсыз тамақтар
   
3. 
   ағзаның иммунды корғанысынын жеткіліксіздігі
   
4. 
   ағзанын созылмалы аурулары
   
5. 
   асептика және антисептика ережелерін орындамау
   

1. 
   тері және жүмсак тіндер, зәр шығару жолдары, ауыз, мүрын, жүткыншақ, ішек қуыстары
   
2. 
   буындар және бүлшык еттер, бас миы
   
3. 
   паренхиматозды мүшелер және сүйектер
   
4. 
   тамырлар, нервтер, сіңірлер, байламалар
   
5. 
   жүрек, күрсак және плевра қуыстары
   

1. 
   Хирургтің кол ұшының сырткы жағында кішкене жара бар. Хирургтың колын жаксылап өңдегеннен кейін операцияға кіргізуғе болады ма?
   
2. 
   Операциялық бөлмеде істейтін медбикенің санитарлык кітапшасында жұмысқа жіберілмеген белгі бар. Оны операцияға жіберуге болады ма?
   
3. 
   Медбике внрусты гепатит В-мен ауыратын науқасқа егу кезінде колына ине шаншып алды. Мүндай жағдайда не істеу керек?
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

Н -1, 2 - бөлім , 154 – 173 бет

• 
  оқыту: Оқушыларды ауыр халдегі науқастарға күтім жасауға, физиологиялық қажеттіліктерін өтеуге жайлы жағдай жасауға арналған функционалдық кереует қолдануға үйрету.
  
• 
  тәрбиелік: Оқушыларды ауыр халдегі науқастарға күтім жасау кезінде, физиологиялық қажеттіліктерін өтеуге жайлы жағдай жасауға арналған функционалдық кереует қолдану кезінде этикалық – деонтологиялық принциптерді сақтауға тәрбиелеу.
  
• 
  дамыту: Оқушыларда ауыр халдегі науқастарға күтім жасау, физиологиялық қажеттіліктерін өтеуге жайлы жағдай жасауға арналған функционалдық кереует қолдануқабілеттілігін дамыту.
  

Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  Аурухана ішіндегі инфекцияның алдын алу
  
• 
  Алдын алу (профилактикалык) антисептика дегеніміз?
  
• 
  Аурухана ішілік инфекцияда амбулаторлық көмек;
  
• 
  Стационарлық медициналық көмекті жүйелі бақылау.
  

Жоспар:

• 
  Медициналық қалдықтар анықтамасы
  
• 
  Медициналық қалдықтарға жататындар
  
• 
  Медициналық қалдықтардың қауіптілік дәрежесі
  

"Медициналық қалдықтарды жинауға, зарарсыздандыруға, сақтауға, тасымалдауға және көмуге қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық ережелер және нормаларды меншік түріне қарамастан жеке және заңды тұлғалардың орындауы міндетті. Осы санитарлық ереже медициналық қалдықтарды жинау, зарарсыздандыру, сақтау, тасымалдау және көму тәртібін белгілейді.

Осы санитарлық ережеде мынадай терминдер және анықтамалар пайдаланылды:

1) медициналық қалдықтарды көму - әрі қарай қолдануға жатпайтын, қоршаған ортаға зиянды заттардың түсуін болдырмау мақсатында жіберілген және оларды қайтып қолдану мүмкіндігін болдырмайтын, залалсыздандырылған медициналық қалдықтарды оқшаулау, зиянсыздандыру;

2) медициналық қалдықтар - медициналық қызмет көрсету және медициналық қол әрекетін жүргізу үрдісі барысында тізілетін қалдықтар;

3) медициналық қалдықтармен жұмыс істеу - медициналық қалдықтарды жинауға, залалсыздандыруға, сақтауға, тасымалдауға байланысты жұмыстың түрлері;

4) медициналық қалдықтарды зарарсыздандыру - механикалық, физикалық, химиялық немесе биологиялық іздеу арқылы медициналық қалдықтардың қауіпті қасиеттерін азайту немесе жою;

5) қондырғы - медициналық қалдықтарды ұсақтауға және зарарсыздандыруға, кәдеге жаратуға, өртеуге арналған арнайы технологиялық жабдық;

6) медициналық қалдықтарды сақтау - тасымалдау және жою мақсатында алып кеткенге дейін арнайы жабдықталған контейнерлерде медициналық қалдықтарды ұстау.

4. Медициналық қалдықтарға:

      1) стационарларда, емханаларда, дәрігерлік амбулаторияда, диспансерлерде, медициналық пункттерде, егу кабинеттерінде;

      2) жедел және шұғыл медициналық көмек ұйымдарында, қан құю станцияларында;

      3) клиникалық - диагностикалық зертханаларда, санитарлық-эпидемиологиялық сараптама зертханаларында, патологиялық - анатомиялық зертханаларда;

      4) ғылыми-зерттеу институттарында және медициналық саладағы оқу орындарында;

      5) фармацевтік өндіріс нысандарында;

      6) сауықтыру ұйымдарында (саяжайларда, профилакторияларда, демалыс үйлерінде, пансионаттарда);

      7) сот-медициналық сараптау ұйымдарында;

      8) ауруларға ұзақ уақыт күтім жасайтын ұйымдарда;

      9) емдік-косметологиялық ұйымда тізілетін қалатын қалдықтар жатуы тиіс.

      5. Нысандарда медициналық қалдықтармен жұмыс істеуге күнделікті бақылау жүргізетін жауапты маман (эпидемиолог, бас дәрігердің мейірбике ісі жөніндегі орынбасары, бас дәрігердің орынбасары) тағайындалуға тиіс.

      6. Нысанның жауапты маманы жұмыс орнында қызметкерлерді медициналық қалдықтармен жұмыс істеудің қауіпсіз ережелеріне оқытып, оның орындалуын бақылауы керек.

      7. Нысанның басшысы аумақтық мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының келісімі бойынша медициналық қалдықтармен жұмыс істеудің сызбасын осы санитарлық ережеге 1-қосымшаға сәйкес бекітеді.

      8. Нысанның жауапты адамдары осы санитарлық ережеге 2-қосымшаға сәйкес үлгі бойынша журналда медициналық қалдықтардың санын және сапасын күнделікті есепке алуды жүргізеді.

      9. Медициналық қалдықтарды көлік құралдарына тиеген сәттен бастап белгіленген жерде оларды қабылдағанға дейін тасымалдауды жүзеге асыратын адам олармен жұмыс істегенде қауіпсіздік шараларын сақтауға тиіс.

      Медициналық қалдықтар қауіптілік дәрежесі бойынша қауіптіліктің 5 класына бөлінеді:

      А класы - қатты тұрмыстық қалдықтарға ұқсас, қауіпті емес медициналық қалдықтар;

      Б класы - қауіпті (қатерлі) медициналық қалдықтар;

      В класы - төтенше қауіпті медициналық қалдықтар;

      Г класы - құрамы бойынша өнеркәсіптік қалдықтарға ұқсас медициналық қалдықтар;

      Д класы - радиоактивті медициналық қалдықтар.

Тақырып бойынша қажетті материалдарды дәптерге конспект ретінде жазып отыру.

Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

а) 90 жылдың соңында Канадада

б) 70 жылда Великобританияда

в) 50 жылдың орталарында АҚШ та

г) 2000 жылы Россияда
2.Медбикелік ісі модельдері ерекшелінеді

а) этика және деонтологияда

б) медбике ісі философиясында

в) кәсіби сапалықта

г) қарыз бен жауапкершілік сезімінде
3.Медбикелік ісі көрсетеді

а) дәрігер нұсқауын орындау

б) инъекцияны орындау

в) медбикелік құжаттарды толтыру

г) қоршаған орта жағдайындағы мәселелерді шешу
4.Медбикелік процесс- бұл

а) медбикелік практиканың ғылыми әдісі

б) дәрілік препараттарды тарату

в) медбикелік ісін үйрету

г) ситуация жағдайларды анықтау
5.Маслоу бойынша адам қажеттілігін неше сатыға бөлінген

а) 5

в) 14

а) науқасты толығымен емдеу

б) дәрігер нұсқауын қатаң орындау

в) науқасты қадағалау және күту

Сәйкестікті табу

1. 
   1 кезең а) жоспарлау
   
2. 
   2 кезең б) диагноз қою
   
3. 
   3 кезең в) медбикелік жоспарды реализация жасау
   
4. 
   4 кезең г) науқасты тексеру
   
5. 
   5 кезең д) медбикелік қатысуларға баға беру
   

7.Медбикеллік процессті реализациялау- бұл

а) күтім жоспарын орындау

б) медбике қызметінің координациясы

в) күтімді жүргізу

г) барлығы дұрыс

1. Науқасты тексеру кезінде субъективті тексеруді объективті тексеруден қалай

ажыратасыз? Айырмашылығын атаңыз.

2.Науқасқа медбикелік диагноз қою кезінде қандай мәселерді анықтау керек ?

3.Күтуді жоспарлауда медбикелік процесске қол жеткізу үшін қандай мәселелерді анықтау керек ?

4.Науқастың күтімінде мақсатқа жету үшін, науқастың мәселелерін шешу үшін көмекке кімді шақырасыз.

Н – 1, 2-бөлім, 154 – 173 бет

қабілеттілігін дамыту.

Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  Медициналық қалдықтар анықтамасы
  
• 
  Медициналық қалдықтарға жататындар
  
• 
  Медициналық қалдықтардың қауіптілік дәрежесі
  

Жоспар:

• 
  Санитарлы - эпидемиологиялық тәртіптің түсініктемесі
  
• 
  Дезинфекция, асептика антисептика түсініктемесі
  
• 
  Санитарлы- эпидемиологиялық тәртіптің негізгі мақсаттары
  
• 
  ЕПҮ- дағы медбикенің санитарлы- эпидемиологиялық тәртіпті қамтамасыз ету
  
• 
  Қазақстандағы ЕПҰ-дағы санитарлы- эпидемиологиялық тәртіпті сақтау негізгі нормативті құжаттары.
  

Науқастардың гигиена ережелерін орындау және бөлімше-сінің бөлмелерін санитарлық үстауына байланысты. Науқас ауруханаға түсерде өзінің гигиеналық заттарымен палатаға жатуға рұқсат етіледі.

Қабылдау бөлімшесінде алғашқы санитарлык өңдеуді өткен педикулезі бар науңас ерекше бақылауға алынады және жеті күннен кейін паразиттерді толық жойғанша қайта өңдеуден өткізіледі.

Жаңа түскен науқаска таза төсек салынады. Оған жеке күтім заттары беріледі: су ішкізетін ыдыс, стакан, түкіргіш және зөр қабылдағыш, дөрет ыдысы.

Жағдайы нашар науқастардың іш киімі және төсек заттары кірлегеніне қарай, калғандарында бір рет жеті-он күн ішінде ауыстырылады.

Кір төсек-орын, киімдер мақтадан жасалынған қаптарда жи-налады. Олар сортталып және сүрыпталып, осы максатка беріл-ген арнайы бөлмелерге өткізіледі. Науқастарға шаштараз қызметі аптасына екі рет көрсетіледі. Науқастар жалпы гигие-налық ережелерін сақтауы тиіс: таңертеңгі жөне кешкі дөрет, тамақ алдында қолдарын жуу. Бөтен төсектерде отыруға болмай-ды. Палатаның ауасын күніне 4 рет тазартады.

Науңас ауруханадан шығарылғаннан кейін жеке күтім зат­тары жөне оның аурулық киімі мен аяқ киімі дезинфекцияла-нады (кестені қараңыз).

Бөлімше күніне екі рет дымқыл әдісімен дезинфекциялық ерітінділер (0,015% деохлор ерітіндісі) қолдануымен жинасты-рылады.

Жинастыру аспаптары (шелек, шүберек, щеткалар) таңбала-нады жене палатаға, процедуральщ кабинетке, буфетке жөне тағы басқа бөлмелерге белек арналады. Қолданғаннан кейін де-зинфекцияланады (кестені кара).

Барлық ауруханаларда инфекция жүңтырған науқастарды табу жөнінде іс-шаралар жүргізіледі. Осы мақсатпен барлық дене ңызуының жоғарылау кезеңі 5 күнге созылатын безгек-пен ауырғандардың қатаң есебі жүргізіледі. Жүқпалы ауруы-на күдікті болатын науқасты табу кезінде оны дереу палатаға немесе изоляторға (кан тышқақ, вирусты гепатит) оңашалай-ды. Аурухана ішінде инфекция табылса, бөлімшенің барлық кызметкерлеріне кезексіз тексеріс жүргізеді.

Химиялық өдіспен залалсыздандыру дәрілер ішікде көбінесе хлор және оның жарықталған ерітінділері, 0,015, 0,06 % део­хлор ерітінділері қолданылады.

Дезинфекцияның сапасын ңараумен баңылау (бөлменің са­нитарлык жағдайы), химиялық әдіспен (дезинфекциялық ерітінділердің белсенділігін тексеру) жөне бактериологиялық жолмен (егу, жүғынды алу) жүргізіледі. Бөлімшенің аға мейір-бикесі санитарлық-эпидемиологиялық ережелерінің сақталу төртібін бакылайды. Дезинфекцияның сапасы мен дүрыс өткізу жағынан бакылау СЭС (санитарльщ-әпидемиологиялық станция-сы) міндеттеріне кіреді.

Санитарлы- эпидемиологиялық тәртіп – аурухана ішілік инфекцияның пайда болуына бөгет болатын, эпидемияға қарсы және санитарлы- профилактикалық шараларды ұйымдастыру жүйесі болып табылады.

ЕПҰ-дағы санитарлы- эпидемиологиялық тәртіп- осы мекемедегі науқастарға оптималды гигиеналық жағдайды орнату орнату үшін территориялар мен палаталардың санитарлы тазалығына емдеу мекемелерінің жылуына және вентиляцияны, жарықтығына, жиһаздың және ішкі әрлеуіне аурухананың ғимараты және жерінің жайласуын, жайғасуы бойынша қойылатын талаптарды, және де сонымен қатар аурухана ішілік инфекцияның алдын алуға бағытталған талапты да қамтиды. Емдік мекемелерде санитарлы – эпидемиологиялық тәртіпті сақтауға бағытталған шаралардың негізгі элементтері болып асептика, антисептика бойынша қойылатын талаптарды қатаң сақтау және дезинфекцияны жүргізу болып табылады.

• 
  Дезинфекция- сыртқы орта объектілердегі жұқпалы аурудың қоздырғыштарын жоюға болатын заттар мен әдістерді зерттейтін ғылым.
  
• 
  Антисептика – жарадағы, патологиялық ошақтағы немесе ағзадағы микроорганизмдерді жоюға болатын іс – шаралардың жиынтығы.
  
• 
  Асептика – жараға инфекцияның түсуін алдын алуға бағытталған іс – шаралардың жиынтығы.
  

• 
  ҚР ДСМ 11.10.1999ж №476 бұйрық «АІИ –жұқпалы қауіпсіздік орнату»;
  
• 
  ҚР ДСМ 26.11.2002ж №1050 бұйрық « Республикада вирусты гепатитпен ауру – сырқауды төмендету бойынша жүргізілетін шаралар»;
  
• 
  СанПиН №8-01-013-03 « Медициналық құралдарды дезинфекциялау және стерилизациялау. Тәсілдер, құралдар, тәртіптер»;
  
• 
  3.06.2001ж Қазақстан Республикасының СЭС ОМО ұсынысы « Емдік – профилактикалық мекемелерде АІИ- ның алдын алу шаралары»;
  
• 
  СанПиН № 8-01-011-2001 6.03.2001ж « Операциядан кейінгі іріңді асқынулардың алдын алу бойынша шараларды өткізу және ұйымдастыру»;
  
• 
  СанПиН 8-01-083-2002ж « Ана мен бала өмірін сақтау ұйымына және де аурухана ұйымының маңызына және жабдығына қойылған талаптар»;
  
• 
  ВОЗ инструкциясы,1989ж №2 сериясы СПИД « Адамның имунотапшылық вирусы мен әсерлі күресуіне арналған стерилизация және дезинфекция тәсілдері бойынша нұсқау».
  

Науқастың күтіміне арналған зттарды стерилизациялау және дезинфекциялау. Дәрет жйәне зәр жинағыш ыдыстарды науқасқа берер алдында олар жылы болу үшін ыстық сумен шаяды. Қолданылғаннан кейін оларды хлорлы әктің 0,5 % % немесе хлораминнің 1% –і ерітіндісінде зарарсыздандырылады. Қолданылған клизма ұштары « лас» деген жазуы бар арнайы шыны ыдыста, ал таза ұштары – сабынмен жуылғаннан кейін қайнататын стерилизаторларда болу керек. Инфекциялық бөлімдерде әр науқастың стационарлардан шыққанға дейін жеке қолданылатын заттар болады.

Ауруханалық құрал – жабдықтар. Аурухана құрал-жабдықтарына, кереуеттер, сөрелер, зембілдер, шкафтар, креслолар жатады. Аурухана құрал – жабдықтарының сақталуына шаруа- медбике жауапты болады. Құрал- жабдықтардың санитарлы тазалығына тазалықшы жауап береді, ал оның жұмысын медбике бақылайды. Бөлімшедегі барлық медициналық, технологиялық, санитарлы-техникалық және басқа да жабдықтар, жиһаз және саймандар әрекеттегі техникалық шарттар мен стандартқа сәйкес болуы қажет. Бұл зарарсыздандыру және ылғалды тазалықты жүргізуге мүмкіндік береді. Науқастарға арналған палаталарда, дәрігерлер мен медбикелердің бөлімшелерінде ыстық және суық сумен жалғастырылған қолжуғыштар орнатылуы тиіс. Әр ір бөлімше механизациясы аз, қажетті және тиісті заттармен қамтылуы тиіс.

Бөлімшенің барлық бөлмелері, құрал – жабдықтары, медициналық және басқа да құрал саймандары таза болуы тиіс. Бөлмелердің ылғалды тазалығы тәуелділігіне екі реттен кем болмауы керек, ал керек болған жағдайда жиірек және жуғыш ерітінділерді және де ҚР ДСМ қолдануға рұқсат етілген қазіргі дезинфектанттарды қолдану керек. Шыны айналар ішкі жағынан айына 1 рет, ал сыртқа жағынан айына -4-6 ррет сүртіледі. Бөлмелерді ылғалды тазалау жұмысына өткізу үшін ұнтақ тәрізді синтетикалық жуғыш заттарды қолдануға болады. Барлық тазартуға арналған жабдықтарда белгілі бір бөлімшені жинау жұмыстарының түрлері көрсетіліп, таңбалануы тиіс,тағайындау бойынша қатаң тәртіппен қолданылады және бөлек сақтанылады.

Палаталардың және басқа да функцияналды, бөлмелердің күрделі тазалығы- қабырғаларды, еденді, барлық жабдықтарды уақытылы жуу және де жиһазды, шаңды, жалюзидегі шаң-тозаңды сүрту сияқты айына бір рет кесте бойынша жүргізілетін іс – әрекеттерді айтамыз. Каридор, дәріхана және басқа да бөлмелердегі қоқысты жинау үшін сауыттар орнатылуы тиіс, ал медико - техникалық процеспен байланысты егу және сол сияқты басқа да бөлмелерге педалді шелектер болуы керек. Стерилдіктілікті , асептика және антисептиканың ерекше тәртібін сақтауды талап ететін бөлмелерді тазалап болған соң және де экспулация процесінде ультра күлгін бактерициді шаңдар мен мерзімді түрді сәулелендіру қажет. Палаталарды тәулігіне 4 рет таза ауамен желдету керек. ЕПҰ- ның бөлмелерінде жылына 1рет, қажеттілігіне байланысты жиі жеңіл косметикалық жөндеуден өткізілуі тиіс.

Тәртіп (режим). Ауруханалық тәртіп – науқастардың уақытылы және дұрыс тамақтануын, емдеуін және санитарлы-гигиеналық шараларды қамтамасыз етеді. Күн тәртібіне байланысты бүкіл медицина қызметкерлерінің жұмысы ұйымдастырылады.