Тақырып 6. Саяси партиялар, партиялық жүйелер және әлеуметтік саяси қозғалыстар - 2сағ

саяси қозғалыстар - 2сағ.

1. 
   Қоғамдық-саяси ұйымдардың, қозғалыстардың түрлері және олардың
   

2. 
   Партиялық жүйенің қазақстандық моделі: қалыптасу және даму кезеңдері.
   
3. 
   Қоғамдық қозғалыстардың Қазақстан қоғамының саяси өміріндегі орны
   

Қоғамның саяси жүйесінде саяси партиялардан басқа қоғамдық ұйымдар мен қоғамдық-саяси қозғалыстар да маңызды рөл атқарады. Олар, партиялар сияқты, билік пен халықты байланыстырушы буын болып табылады, дегенмен, саяси партиялардан айырмашылығы, олардың мақсаты билікті жаулап алу емес. Осы мәселе бойынша әдебиеттерді зерделеу кезінде қоғамдық ұйымдар мен партиялар қозғалыстарының басқа айырмашылықтарына назар аудару керек, сонымен қатар бұл ұйымдардың негізгі типтерін, олардың қоғамның саяси жүйесіндегі рөлі мен міндеттерін білу қажет.

Қазақстан Республикасында саяси партиялардың құрылуы КСРО-ның ыдырауымен және егемен мемлекет құру кезеңімен тығыз байланысты. Бұл процесс көппартиялық дәстүрдің болмауы сияқты фактормен өлшенді. Ғасырдың басында өз қызметін бастаған Алаш және Үш жүз сияқты саяси партиялар кейін жойылды, олардың идеологтарының барлығы дерлік жойылды. Қазақстанда көппартиялық жүйенің қалыптасу процесін талдай отырып, оның негізгі кезеңдері мен олардың ерекшеліктерін атап өту қажет.

Тақырыптың соңғы сұрағын зерттей отырып, Қазақстан Республикасындағы қоғамдық-саяси қозғалыстардың қалыптасуы мен бағытының ерекшеліктеріне де тоқталу керек («Қазақстанның болашағы үшін», «Қазақстанның жұмысшы қозғалысы», «Азат», «Өрлеу», «Ұрпақ» және т.б.). Қазақстанда қоғамдық-саяси қозғалыстардың қалыптасуы КСРО-ның құлауымен және Қазақстан Республикасының мемлекеттік егемендігінің қалыптасуымен де байланысты екенін есте ұстаған жөн. Бұл үдерісте Невада-Семей қозғалысы маңызды рөл атқарды, ол адамдардың билікке әсер етуінің алғашқы нақты мектебі болды.

Оқу әдебиетін зерттеудің нәтижесі ұсынылған тақырыптардың біріне реферат дайындау болуы мүмкін.
Реферат тақырыптары

1. Қазақстан Республикасындағы жастардың қоғамдық-саяси қозғалыстары.

2. Қоғамның саяси жүйесіндегі қысым топтары (лобби).

3. Саяси партиялар генезисінің негізгі кезеңдері.

1. 
   Саяси партиялар туралы. Қазақстан Республикасының Заңы. Астана,
   

2. 
   Сейдуманов С. Феномен многопартийности в Казахстане. Алматы, 1997.
   
3. 
   Булуктаев Ю.О., Чеботарев А.Е. Политические партии. Алматы, 2004.
   
4. 
   Панарин А.С. Политология. Уч.пособие. М., 2007.
   
5. 
   Матвеенкова Л.Г., Касимова С.С., Ивлева Е.Н., Хмельницкая О.М. Саясаттану. Учебное пособие. Караганда, КарГТУ, 2020.
   
6. 
   Абсаттаров Р.Б. Саясаттану негіздері. – 2 т.- Алматы: Қарасай, 2011.
   
7. 
   Жамбылов Д. Саясаттану: Оқулық. Өңделіп, толықтырылған 2-басылым. – Алматы: Жеті жарғы, 2005.
   
8. 
   Heywood A. Politics. - N.-Y.: Palgrave Macmillan,2013.
   
9. 
   Мұсатаев С.Ш. Саясибилік: Оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті. –2014.
   

бағдарламасы. – Алматы: Қазақстан. – 2005-2009. - Т.1-9

1. Саяси партия дегеніміз не?

2. Саяси жүйеде қоғамдық ұйымдар мен қоғамдық-саяси қозғалыстардың

рөлі қандай? Олардың қызметі қандай?

3. Қоғамдық және саяси қозғалыстардың қандай түрлерін ажыратуға болады?

4. Қоғамдық және саяси қозғалыстардың саяси партиялардан айырмашылығы

неде?

5. Лоббизм дегеніміз не? Қысым жасайтын топтардың саяси партиялардан

12. 
    Қоғамның саяси жүйесінде қысым жасайтын топтардың (лоббилердің) рөлі қандай?