Қысқаша  мазмұны  (негізгі

  

22

 

Қысқаша  мазмұны  (негізгі 

бөлімдер):  Өнеркәсіптік  қауіпсіздік 

саласындағы  заңнамалық  және  нормативтік  құқықтық  актілер.  Азаматтық- 

жауапкершілікті  міндетті  сақтандыру.  Лицензиялаудың  принциптері, 

нысандардың сараптамаларын өткізу сертификациясы.  

Оқытудың нәтижелері: Өнеркәсіптік қауіпсіздікті саласындағы мемлекеттік 

саясаттың  негізгі  бағыттары.  Қазақстан  Республикасындағы  өнеркәсіптік 

қауіпсіздікті  қамтамасыз  ету  бойынша  әс-әрекетті  реттейтін  нормативтік 

құқықтық және техникалық нормативтік құқықтық актілердің талаптары. 

білу  керек  –  өнеркәсіптік  қауіпсіздік  талаптарын  сақтауға  өндірістік 

бақылауды жүзеге асыру тәртібін. 

істей  алу  керек  –  қауіпті  және  зиянды  өндірістік  факторлардың  негізгі 

параметрлерін  есептеулер  арқылы  анықтау,  осы  факторлардан  қорғаныс  іс-

шараларын жасау және ұйымдастыруда. 

дағдылары  –  тәуекелді  идентификациялауды  іске  асыру  және  талдауды 

жүргізу  бойынша  әдістемелерді  игеруде,  аварияның  себептерін  техникалық 

тергеудің құқықтық негіздерін қолдануда. 

құзыреттер – белгіленген ережелерге сәйкес еңбек қауіпсіздігі және еңбекті 

қорғау мәселелері бойынша білімді тексеруді ұйымдастыру және жүргізуде. 

Кафедра: Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология. 

 

№ 

Цикл 

Пәннің 

сандық 

коды 

Пән атауы 

Семе 

стр 

Кредит 

саны 

20. 

КП 

4301 

Өнеркәсіптік 

тасталымдардан 

қоршаған ортаны қорғау  

7 

3 

21. 

КП 

4302 

Табиғи  ортаға  кәсіпорынның 

әсерін бағалау  

7 

3 

22. 

КП 

4303 

Ағындардың 

өнеркәсіптік 

қалдықтарын 

үтілдеудің 

техникасы және технологиясы  

7 

3 

23. 

КП

 

4304 

Апаттық-құтқару ісі  

7 

3 

24. 

КП

 

4305 

Су 

ресурстарын 

кешенді 

пайдалану  

7 

3 

25. 

КП

 

4309 

Төтенше 

жағдайларда 

техникалық 

шешімдер 

және 

қорғаныс әдістері  

7 

3 

26 

КП

 

4302 

Су  ресурстары  мен  топырақты 

қорғау және тиімді пайдалану  

7 

3 

27 

КП

 

4303 

Энергетикалық  және  физикалық 

әсер  етуден  қоршаған  ортаны 

қорғау  

7 

3 

28 

КП

 

4311 

Табиғатты  қорғауды  жобалау 

және нормалау 

7 

3 

 

  

23

 

ӨНЕРКӘСІПТІК 

ТАСТАЛЫМДАРДАН 

ҚОРШАҒАН 

ОРТАНЫ 

ҚОРҒАУ 

Қайта  деректемелер:  Математика.Физика.  Табиғи  ортаға  кәсіпорынның 

әсерін бағалау. Ағындардың өнеркәсіптік қалдықтарын үтілдеудің техникасы 

және технологиясы. 

Оқытудың  мақсаты:  Өнеркәсіптік  тасталымдардан  қоршаған  ортаны 

қорғаудың тәсілдері туралы студенттерде тұтас көзқарасты қалыптастыру. 

Қысқаша  мазмұны  (негізгі  бөлімдер):  Қоршаған  ортаны  инженерлік 

қорғаудың 

негізгі 

бағыттары. 

Ластанудың 

қазіргі 

түрлерінің 

классификациясы,  олардың  негізгі  сипаттамалары.  Қоршаған  ортаны 

қорғаудың 

әдістері 

және 

тәсілдері. 

Атмосфераға 

өнеркәсіптік 

кәсіпорындардың  тасталымдарын  тазалау  үшін  зиянды  тасталымдарды 

есептеу әдістемесі, жабдықты таңдау және есептеу әдістемесі. 

Оқытудың  нәтижелері:  Атмосфераның  ластануы.  Атмосфералық  ауаның 

нормативтік  сапасы.  Қоршаған  ортаға  әсер  етудің  дәрежесі  бойынша 

ластайтын  заттардың  классификациясы.  Тұну  механиздерінің  әртүрлі  әсер 

етулерінің жалпы тиімділігі. 

білу  керек  –  өнеркәсіптік  тасталымдардың  пайда  алуының  негізгі 

заңдылықтарын және көздерін. 

істей  алу  керек  –  қоршаған  ортаға  өнеркәсіптік  тасталымдардың  әсер  ету 

деңгейін бағалауда. 

дағдылары – ауаны тазарту аппаратының жұмыс тиімділігін таңдауды және 

есептеуді негіздеуде. 

құзыреттер 

– 

режимдік 

көрсеткіштер 

үшін 

зиян 

келтірместен 

қондырғылардан зиянды тасталымдарды азайту мүмкіндігін талдауда. 

Кафедра: Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология. 

 

ТАБИҒИ ОРТАҒА КӘСІПОРЫННЫҢ ӘСЕРІН БАҒАЛАУ 

Қайта  деректемелер:  Қоршаған  ортаны  ластайтын  көздерді  бағалау  және 

есепке  алу.  Өнеркәсіптік  тасталымдардан  қоршаған  ортаны  қорғау. 

Өнеркәсіптік ағынды суларды үтілдеу техникасы және технологиясы. 

Оқытудың  мақсаты:  Қолданыстағы  заңнамаға  сәйкес  техникалық 

жобаларды,  мемлекеттік  бағдарламаларды  жасау  кезінде  табиғи  ортаға 

кәсіпорындардың әсерін бағалау бойынша білім негіздерін қалыптастыру.  

Қысқаша  мазмұны  (негізгі  бөлімдер):  Техникалық  жобаларды  жасау 

кезінде  кәсіпорынның  әсерін  бағалау  және  экологиялық  негізідеудің  негізгі 

түсініктері. Қоршаған ортаға әсер етуге бағалау жүргізудің мақсаттары.  

Оқытудың  нәтижелері:  Экологиялық  тәуекелдерді  және  экологиялық 

шығындарды  бағалай  отырып,  эко-геожүйелердің  (ландшафтардың) 

жағдайларын  бағалау  және  нормалау  принциптері  мен  жүйелері.  ҚОӘБ 

қазіргі заманғы принциптері мен әдістерің теориясы. 

білу  керек  –  эко-геожүйелердің  (ландшафтардың)  және  олардың 

компоненттерінің  жағдайларын  бағалау  және  нормалау  принциптері  мен 

жүйелерін. 

  

24

 

істей  алу  керек  –  теориялық  білімдерін  іс  жүзінде  қолдануға,  өңдеу  үшін 

физикалық және географиялық зерттеулер әдістерін қолдануда.

 

дағдылары – ҚОӘБ қазіргі заманғы принциптері мен әдістерің теориясына.

 

құзыреттер  –  экологиялық  тәуекелдерді  экологиялық  шығындарды  бағалау 

нәтижелерін келтіруде.

 

Кафедра: Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология. 

 

АҒЫНДАРДЫҢ ӨНЕРКӘСІПТІК ҚАЛДЫҚТАРЫН ҮТІЛДЕУДІҢ 

ТЕХНИКАСЫ ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯСЫ  

Қайта деректемелер: Өнеркәсіптік тасталымдардан қоршаған ортаны 

қорғау. Табиғи ортаға кәсіпорынның әсерін бағалау. Су ресурстарын 

кешендік пайдалану. 

Оқытудың  мақсаты:  Өндірістік  және  тұрмыстық  қалдықтар  процестерін 

және  аппараттарын,  сонымен  бірге  өңдеу  және  үтілдеу  технологияларын 

зерттеу. 

Қысқаша  мазмұны  (негізгі  бөлімдер):  Қалдықтарды  алу,  сақтау,  қайта 

өңдеу  әдістері,  тәсілдері  және  құралдары.  Теориялық  және  тәжірибелік 

зерттеулердің математикалық талдаудың және модельдеудің негізгі заңдары, 

әдістері,.  Нормативтік  құқықтық  құжаттарды  өздерінің  кәсіби  қызметінде 

пайдалану істей және дайындығы.  

Оқытудың  нәтижелері:  Қалдықтарды  қайта  өңдеу  және  үтілдеу 

саласындағы  негізгі  процестер  мен  жабдықтар.  Қалдықтарды  басқару 

саласындағы  негізгі  нормативтік  құжаттар.  Қалдықтарды  басқару 

саласындағы өндірістік есептерді дайындау.  

білу керек – табиғи-ғылыми пәндер және кәсіптік қызметте негізгі заңдарды 

пайдалануды. 

істей  алу  керек  –  өздерінің  кәсіби  қызметінде  нормативтік  құқықтық 

құжаттарды қолдануда. 

дағдылары  –  жабдықты  пайдалану  және  жұмысын  ұйымдастыру 

ережелерінде көзделген жедел құжаттаманы құрастыру және тіркеуде. 

құзыреттер – негізгі өндірістік қорларды бағалауды анықтауда.

 

Кафедра – Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология. 

 

АПАТТЫҚ-ҚҰТҚАРУ ІСІ 

Қайта  деректемелер:  Өмір  тіршілік  қауіпсіздігі.  Зиянды  және  қауіпті 

факторлардан  организмді  қорғау.  Табиғи  ортаға  кәсіпорынның  әсерін 

бағалау. Су ресурстарын кешенді пайдалану. 

Оқытудың  мақсаты:  Апаттық-құтқару  ісі,  төтенше  жағдайлардың 

салдарларының  алдын  алу  және  жою  саласындағы  ғылыми,  жобалық  және 

инженерлік іс-әрекеттерге мамандарды дайындау. 

Қысқаша мазмұны (негізгі бөлімдер): Апаттық-құтқару ісінің маңызы мен 

ролі. Құтқару техникасының түрлері. ТЖ салдарларын жою кезіндегі құтқару 

техникасын  қолданысқа  енгізу  тәртібі.  Құтқару  жұмыстарын  енгізуде 

ұйымдастыру 

және 

технология 

мәселелері. 

Қираған 

ғимараттар 

жағдайларында құтқару жұмыстарын жүргізу кезінде қауіпсіздік шаралары. 

  

25

 

Оқытудың  нәтижелері:  құтқару  жұмыстарын  рөлін,  маңызын,  түрлерін, 

жүргізу  тәртібін  білу.  Құтқару  жұмыстарын  жүргізген  кездегі  қауіпсіздік 

мәселелері, шаралары. 

білу  керек  –  құтқару  техника  түрлерін  және  оларды  төтенше  жағдайлар 

кезінде қолдану тәртібін. 

істей  алу  керек  –  құтқару  жұмыстарын  жүргізу  кезінде  қажетті  техника 

саны мен түрлерін анықтау және ұйымдастыруда. 

дағдылары  –  ТЖ  кезінде  авариялық-құтқару  техникасын  ұйымдастыруға 

және  енгізуге  және  құтқару  мен  басқа  да  кезек  күттірмейтін  жұмыстарды 

жүргізуде. 

құзыреттер  –  авариялық-құтқару  техникасымен  және  оларды  ТЖ  кезінде 

пайдалану тәртібімен танысуда. 

Кафедра: Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология. 

 

СУ РЕСУРСТАРЫН КЕШЕНДІ ПАЙДАЛАНУ 

Қайта 

деректемелер: 

Өмір 

тіршілік 

қауіпсіздігі. 

Өнеркәсіптік 

тасталымдардан  қоршаған  ортаны  қорғау.  Ағындардың  өнеркәсіптік 

қалдықтарын үтілдеудің техникасы және технологиясы. 

Оқытудың  мақсаты:  Су  ресурстарын  тиімді  және  кешенді  пайдаланудың 

бағыттары  мен  әдістерін  зерттеу,  су  шаруашылығы  жүйелерінің  жұмыс 

істеуін ластанудан, сарқылудан қорғау және экономикалық талдау. 

Қысқаша мазмұны (негізгі бөлімдер): Дүниежүзілік су ресурстары. Табиғи 

сулардың  сапасын  қалыптастыру  және  бағалау.  Су  ресурстарының  сапасын 

бағалау.  Су  шаруашылығы  мәселелерін  шешудің  экологиялық,  санитарлық 

және  әлеуметтік  аспектілері.  Жер  асты  суларын  қорғаудың  гигиеналық 

талаптары. Ерекше қорғалатын су объектілері.  

Оқытудың 

нәтижелері: 

Су 

ресурстарын 

кешенді 

пайдалану 

перспективалары  мен  міндеттері.  Су  шаруашылығы  кешенін  басқару 

принциптері.  Су  ресурстарына  антропогендік  әсер  ету  түрлері  және  оларды 

болдырмау және азайту жолдары. Су қорғау іс-шаралары негіздері.  

білу керек – Су ресурстарын кешенді пайдалану принциптерін. 

істей алу керек – елді-мекен, өнеркәсіптік, ауылшаруашылық кәсіпорынның 

су шаруашылығының балансын есептеуде. 

дағдылары  –  коммуналдық  және  өнеркәсіптік  кәсіпорындардың  суды 

тұтынуын және суды бөлуді есептеуді игеруде. 

құзыреттер – аймақта жер үсті және жер асты суларының сапасын бағалау 

және оларды әртүрлі қажеттіліктер үшін пайдалану мүмкіндігінде

.  

Кафедра – Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология.

 

 

ТӨТЕНШЕ  ЖАҒДАЙЛАРДА  ТЕХНИКАЛЫҚ  ШЕШІМДЕР  ЖӘНЕ 

ҚОРҒАНЫС ӘДІСТЕРІ 

Қайта  деректемелер:  Өмір  тіршілік  қауіпсіздігі.  Табиғатты  қорғауды 

жобалау және нормалау. 

Оқытудың  мақсаты:  Адамның  қауіпсіздігі  мен  қорғалуы  талаптарымен 

кәсіби  қызметтің  тиімділігінің  ажырамас  бірлігі  туралы  студенттерде 

көзқарасты қалыптастыру. 

  

26

 

Қысқаша  мазмұны  (негізгі  бөлімдер):  ТЖ  түсінігі,  сипаттамасы, 

классификациясы.  Мүмкін  болатын  төтенша  жағдайлар  көздерінің 

сипаттамасы. Олардың пайда алуын ескерту тәртібі.  

Оқытудың нәтижелері: ТЖ техникалық шешімдерін және қорғану әдістерін 

білу. 

білу  керек  –  ТЖ  түрлерін,  олардың  себептерін,  ТЖ  салдарын  азайту 

бойынша әдістерін және тәсілдерін. 

істей  алу  керек  –  салдарына  қарай  төтенше  жағдайларды  бағалауға  және 

олардан қорғану әдістерін таңдауда. 

дағдылары – түрлеріне байланысты төтенше жағдайлар салдарын бағалауға 

және қорғаныс құралдарын таңдауда. 

құзыреттер  –  ТЖ  кезінде  елді-мекенді  қорғау  обылыснда  нормативтік-

құқықтық құжаттарды талдау – жеке қорғаныс құралдарын пайдалануда. 

Кафедра: Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология. 

 

СУ РЕСУРСТАРЫН ЖӘНЕ ТОПЫРАҚТЫ ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ТИІМДІ 

ПАЙДАЛАНУ 

Қайта  деректемелер:  ЭТ  және  ӨТҚ.  Радиациялық  қауіпсіздік  негіздері. 

Табиғатты  қорғауды  жобалау  және  нормалау.  Табиғатты  қорғауды  жобалау 

және нормалау. 

Оқытудың  мақсаты:  су  ресурстарын  және  топырақты  тиімді  пайдалану 

және  қорғау  жүйелерінің  қасиеттері  және  сипаттамалары  ілімін, 

технологиялық  шамаларды  есептеу  әдістерін,  табиғи  және  қалдық  суларды 

тазалау тәсілдерін таңдауды игеру. 

Қысқаша  мазмұны  (негізгі  бөлімдер):  Су  ресурстарының  сапасына 

антропогендік  іс-әрекеттің  әсері.  Табиғи  және  ағынды  сулардың  сапасын 

бағалаудың  негізгі  әдістері.  Ағынды  суларды  пайдалану.  Су  шаруашылығы 

әс-шаралары  және олардың  қоршаған ортаға  әсері.  Су  ресурстарын  ұтымды 

пайдалану және қорғау.  

Оқытудың  нәтижелері:  Су  ресурстарының  сапасына  антропогендік  іс-

әрекеттің  әсерінің  жалпы  заңдылықтары.  Тазалау  құрылыстарының 

сипаттамалары  және  оны  тазалаудың,  өңдеудің  және  жұмыс  режимдерінің 

негізгі әдістері.  

білу керек –  суды пайдалану классификациясын, ұлттық су шаруашылығы 

саясатының тұжырымдамасы мен стратегиясын. 

істей алу керек – ҚР суды тұтынудың қазіргі заманғы мәселелерін шешудің 

тиімділігін  бағалауда  және  таңдауда,  суларды  пайдалану  және  қорғау 

структураларының және динамикасының көрсеткіштерін талдауда. 

дағдылары – суды тұтыну және суды бөлу бойынша мәліметтерді жинауда. 

құзыреттер  – басқарудың әртүрлі деңгейлерінде  су  ресурстарын пайдалану 

және қорғау жайы туралы талдамалық жазба жасауда

.  

Кафедра – Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология. 

 

 

  

27

 

ҚОРШАҒАН  ОРТАНЫ  ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ  ЖӘНЕ  ФИЗИКАЛЫҚ 

ӘСЕР ЕТУДЕН ҚОРҒАУ 

Қайта  деректемелер:  ЭТ  және  ӨТҚ.  Табиғатты  қорғауды  жобалау  және 

нормалау.  Төтенше  жағдайларда  техникалық  шешімдер  және  қорғаныс 

әдістері. 

Оқытудың  мақсаты:  Қоршаған  ортаны  энергетикалық  әсер  етуден  қорғау, 

қоршаған ортаны тиімді басқару бойынша студенттерді теориялық дайындау. 

Қысқаша  мазмұны  (негізгі  бөлімдер):  Тіршілік  ортасының  энергетикалық 

ластануының  классификациясы.  Акустикалық  ластану.  Ультрадыбыстан 

қорғау.  Дірілді  тербелістер  және  қорғау  шаралары.  Тұрақты  және  төмен 

жиілікті магниттік және электр магниттік өрістер. 

Оқытудың нәтижелері: Тіршілік ортасымен тірі организмдердің өзара әсер 

ету  заңдылықтары.  Биосфера  және  ноосфера  дамуының  негізгі  заңдары.  ҚР 

ҚОҚ жағдайы. ҚО антропогендік іс әрекеттің әсерлерінің сипаты. 

білу  керек  –  адам  организміне  ҚО  энергетикалық  және  физикалық 

ластауының  әсер  ету  түрлерінің  сипаты,  оларды  төмендетудің  салдарлары 

мен әдістерін. 

істей алу керек – есептік негіздеумен қорғаудың тиімді тәсілдерін таңдауды 

жүргізуде, қорғауды жоғарлатудың барлық әдістерін талдауда. 

дағдылары – энергетикалық және физикалық ластанулардың әсер етулерінің 

кері түрлерінен қорғау бойынша тәжірибелік дағдыларды игеруде. 

құзыреттер  –  әлемде  және  Қазақстан  Республикасында  тұрақты  даму 

тұжырымдамасын іске асырудың қазіргі заманғы стратегиясында.

 

Кафедра: Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология. 

 

ТАБИҒАТТЫ ҚОРҒАУДЫ ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ НОРМАЛАУ 

Қайта  деректемелер:  Экологиялық  және  техногендік  қауіпсіздік.  Су 

ресурстары  мен  топырақты  қорғау  және  тиімді  пайдалану.  Төтенше 

жағдайларда техникалық шешімдер және қорғаныс әдістері. 

Оқытудың  мақсаты:  Қазақстан  Республикасының  Экологиялық  кодексіне 

сәйкес  экологиялық  стандарттар  мен  экологиялық  талаптардың  барлық 

түрлерін жасау. 

Қысқаша  мазмұны  (негізгі  бөлімдер):  Атмосфералық  ауаға  ластайтын 

заттар  тасталымдарын  және  олардың  көздерін  инвентаризациялау.  Шекті 

рұқсат етілген тасталымдар (ШРТ) нормативтерінің жобалары. Шекті рұқсат 

етілген ағындылар (ШРА) нормативтерінің жобалары. 

Оқытудың нәтижелері: Қоршаған ортаға әсер етуді бағалау материалдарын 

жасау. Шекті рұқсат етілген тасталымдар нормативтерінің жобаларын жасау. 

Өндірістік  экологиялық  бақылау  бағдарламаларын  жасау.  Өндіріс  және 

тұтыну қалдықтарына паспорттарды жасау. 

білу  керек  –  уытты  қалдықтармен  қоршаған  ортаның  ластану  деңгейін 

бағалауды жүргізуді. 

істей  алу  керек  –  есептік  әдіспен  санитарлық-қорғау  аймағының  көлемін 

анықтауда. 

  

28

 

дағдылары 

– 

қалдықтарды 

инвентаризациялауды 

өткізуде 

және 

қалдықтарды орналастыру нормативтерінің жобаларын жасауда. 

құзыреттер  –  булық  газдардың  тасталым  көздеріне  инвентаризациялауды 

өткізу.

 

Кафедра: Еңбек қауіпсіздігі және инженерлік экология. 

 

ЕҚИЭ каф.меңг.                                            Абикенова А.А. 

 

ЖЭЖТИ                                                          Калышев Н.Н.