Ол өзінен кейін үш үлкен іс қалдарды: бірінші – Жезқазған, екінші – Қазақстан Ғылым академиясы, үшінші – Геологиялық ғылымдар институты

Профессор Коптев-Дворников

Мерейтой иесінің өмірін және қызметін жан-жақты насихаттау қажеттілігін еліміздің Президенті Н.Ә.Назарбаев 1998 жылдың желтоқсанында Павлодарда мерейтой комиссия мәжілісінде, былай деді: Қ.И.Сәтпаев арқылы, ЮНЕСКО арқылы біз барлық әлемге біздің халқымыздың Данышпан ұлын, оның биографиясы, оның еңбектері арқылы тағы бір насихаттаймыз, оның данышпандылығымен біз қазақ халқын, біздің республиканы және қазқ жері қандай ұлдарды сыйлағанын насихаттаймыз. Нұрсұлтан Әбішұлының бұл сөздері бүгінгі таңда Қ.И.Сәтпаевтың тұлғасына берген терең және ауқымды бағасы болып табылады. Бұл бізді ол туралы кез-келген жарияланымдарға жоғары дәрежедегі жауапкершілікпен қарауды міндеттейді. «Қ.И.Сәтпаев – әлемдік масштабтағы тұлға, бір ғана респбулкаға немесе ауданға емес, ол әлемдік өркениетке жатады, және жергілікті патриотизм қарқынында бұл туралы ұмытпау керек»

Сөйтіп оның естелігіне деген шексіз құрмет сезімімен соңғы сәтпаевтық, геология және геологиялық ғылымдарының туындауының барлық оқиғасын, оның естелігін мәңгі есте сақтау үшін ҚР минералды ресурстары Академиясының президенті Г.Р.Бекжанов жазды. Өзінің бастамасымен Қаныш Имантайұлының 100-жылдық Мерейтойын ұйымдастырып, одан кейін 115-жылдығын атап өтті, ол орта буындағы адамзатқа Сәтпаев еңбектерін оқуды өтінді, одан үлгі алуға және өз халқын, өз елін ол сияқты сүюге үндеді.

«Уақыт оның жарқын бейнесін, оның ұрпаққа қалдырған орасан зор шығармашылық және рухани мұрасын айқындайды. Біз өзімізідң жұмысымызды және іс-әркетімізді Қ.И.Сәтпаев бойынша салыстырамыз, қиын және қуанышты сәттерде оның жарқы бейнесіне жүгінеміз». Эстафетаны орта және жас буындарға бере отырып, Қ.И.Сәтпаевтың мұрасын ұқыпты және лайықты ұстайды деген үмітімізді білдіреміз. Жүк салмақты және күрделі болады». Өмірден ерте озған, өзінің еңбексүйгіштігімен, адамға деген интеллект кеңдігімен ұқсас, ол оған ондаған жылдар бойы сыйынған, қажымас Гинаят Рахматуллич Бекжановтың өсиеті осындай.

Барлық жерге, өзінің халқына деген махаббат, ол оны әрқашан білімді, бай, индустриялы дамыған елде баққытты өмір сүруді қалады, бұл оның мінезінің негізгі ерекшелігі.

1927 жылдағы Таисия Алексеевнаға жазған көптеген хаттарының бірінде, Қаныш Имантайұлы былай деп жазды: «Мен, табиғатында қазақпын, сенім бойынша қазақ (90%), әріқарайғы өмірім тек Қазақстанда; қиялға берілмеймін, сондай-ақ қиындықтарға мойымаймын; ауқаттылығымды материалдық тұрғыда көрмеймін, мұқьтаждық туындаса өмірлік «жайлылықтан» бас тартып Қазақстан бойынша «қаңғыруға» дайынмын».

Өмір бойғы ауруымен күрес, өзінің істерін жүзеге асыруда, «ұлтшыл» деген ойдан шығарылған айыптаулар, қызметтен босатылуы кезінде де, партия тарапы бойынша қатаң сөгіс жариялағанда да, ол өзінің пайымдауларына, өзінің халқына, Қазақстанына деген адалдығын дәлелдеді.

Әрбір ғалымның өзінің тағдыры және өзінің атағы бар. Бекерге айтпаған болар, жарық дүниеде екі тұқым ,екі адамзаттық әртүрлілік болады: жаман және жақсы адамдар. Сәтпаевта өзінің ерекше параметрлерімен жақсы адамдар тұқымына жатады.