Н. С. Сейітов г-м.ғ. д., профессор Оқулықта «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау»

Сазбалшық сұйықтарының негізгі қасиеттерін (параметрлерін)

жүктеу 8,17 Mb.

Pdf просмотр

бет	79/168
Дата	08.12.2022
өлшемі	8,17 Mb.
	#40519
түрі	Оқулық

1 ... 75 76 77 78 79 80 81 82 ... 168

Бурение

6.5 Сазбалшық сұйықтарының негізгі қасиеттерін (параметрлерін)
анықтау.
Жуу сұйықтарының ұңғы бұрғылау процестеріне әсері, олардың негізгі
қасиеттері - тығыздығы, сыбағалы салмағы, тұтқырлығы, ығысудың статикалық
кернеуі, коллоидтығы, су беруі, құм мөлшері және тәуліктік тұнбасы арқылы
анықталады. Сондықтан, балшық ерітінділерінің барлық сапа параметрлерін,
олардың дайындау кезінде және үңғыны бұрғылау уақытында өлшеп, тексеріп
тұру қажет.
Тығыздық.
Жуу сұйығының тығыздығы деп жуу сұйығының көлем
бірлігінің массасын айтады. Тығыздық


символымен белгіленіп г/см
3
, кг/дм
3
немесе т/м
3
өлшенеді.
Ерітінділердің тығыздығын анықтау үшін АГ-ЗПП немесе АБР-1
ареометрлерін қолданады.
Ареометрдің өлшеу дәлдігі 0,01 г/см
3
-ге тең. Егер мұндай дәлдік
жеткіліксіз болса, тұтқырлықты пикнометрлермен өлшеу керек.
Ұңғы бұрғылау кезінде жуу сұйғының тығыздығы үнемі қадағаланып
тұрылады. Өйткені жуу сұйығының ұңғы қабырғасына, түбіне және өнімді
қабаттарға түсіретін қысымы оның тығыздығына тікелей байланысты. Жуу
сұйығының тұрақты гидростатистикалық қысым мөлшерін мына формуламен
анықтауға болады:
,
мұнда
- еркін түсу үдеуі, м/с
2
;
- жуу сұйығының тығыздығы, кг/м
3
;
- ұңғының тереңдігі, м.
Бұрғылау
сұйығының
тығыздығы
қаншама
жоғары
болса,
гидростатикалық қысым
соншама жоғары болады және ол бұрғылау

процесіне тікелей әсер етеді. Мысалы, жуу сұйығының қысымы мен қабат
қысымының айырмасы көп болса, бұрғылаудың механикалық жылдамдығы
анағұрлым төмендейді (42
-
сурет).
42 - сурет. Шөгінді тау жыныстарында бұрғылау жылдамдығының жуу
сұйғының тығыздығына байланысты өзгеруі.
Егер қабат қысымының гидростатикалық қысымға қатынасы жұтылу
қысымның индексінен көп болса, қабатта жарықшақтар пайда болып, бұрғылау
сұйығының жұтылуы мүмкін. Ал, егер ұңғыдағы жуу сұйығының қысымы
қабат қысымынан анағұрлым аз болатын болса, онда өнімді қабаттардан газ,
мұнай немесе су ұңғыдағы сұйықты көтеріп жоғары қарай атып кетуі мүмкін.
Міне сол себептен жуу сұйығының тығыздығын қабаттардың сипаттамаларына
қарай қадағалап, реттеп отыру керек.
Егер қабаттың қысымы белгілі болса жуу сұйығының тығыздығын мына
формуламен анықтайды:
а
р
К
К



,
мұнда
- жуу сұйығының тығыздығы;
- қабат қысымның ауытқулық коэффициенті;
- резевртік коэффициент.
Қалыпты жағдайда, яғни геологиялық шиеленістер болмаса, жуу
сұйғының тығыздығы 1,12 - 1,2 г/см
3
аралығында болғаны жөн.

жүктеу 8,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 75 76 77 78 79 80 81 82 ... 168