Монография-тақырып пен жағдай көлемі сыйғызылып нақты әрі жан жақты зерттелген ғылыми еңбек

1. 
   Методология ғылым ретінде
   

«Әдістеме» – тәжірибелік қызметтің және теорияның құрылуының ,ұйым тәсілдерінің және принциптерінің жүйесі.

«Әдістеме педагогикасы –ол педагогикалық білімді оқу және оны алу процессі, яғни педагогикалық таным. Оған кіреді:

1) педагогикалық білімнің функциялары және құрылымы, сонымен қатар педагогикалық келелі мәселелер;

2) фундаментальді, жалпы ғылыми және педагогикалық ережелер (теориялар, концепциялар, гипотезалар);

3) педагогикалық таным әдістерін оқу .

Әдістеме 4 кезеңге бөлінеді:

– философиялық;

– жалпы ғылыми;

– нақты-ғылыми;

– технологиялық (нақты әдістемелер және зерттеу ттехникасы).

Бақылау сұрақтары:

1. Методология ғылым ретінде қарастыру?

2. методологияның даму тарихы.

3. Методология қандай этаптардан тұрады?
Ұсынылған әдебиет:

1. Викторов П.И. Методика и организация зоотехнических опытов, М., ВО «Агропромиздат», 1991, 110 с.

2. Трифонова М.Ф. Основы организации научных исследований в сельскохозяйственных вузах, М., 1985,67 с.
Тәжірибелік сабақ 15, 16. Статистикалық методология.
Дәріс сабақтарының мазмұны:

1. Статистика және оның методологиясы.

2. Статистикалық мәліметтерді өңдеу.
Тәжірибелік сабақтың мақсаты: статистика және оның методологиясымен танысу, статистикалық көрсеткіштерді өңдеуді жүргізуге үйрену

Статистика -латын сөзі (states)

Біріншірет үкімет құрылымында қолдалынған 1749 жылы неміс ғалымы .Г Аханвальмен кейінен кітап жазған .

Қазір 3мағынада қолдалынады

1.Адамдардын нақты мір саласында,мәліметерді жинау ,өңдеу, және сұрыптау ,әлеуметтік экономикалық дамуына сипаттама беру.

2.Нұсқау мен әдістемелерді теория жүзінде негіздеп практика жүзінде қолдану.

3.Статистикаларды мәлметтерді өнеркәсп, ұйымдар, экономика саласында есеп беруге қолдалынады.

Статистикалық ерекшелігі – мәліметтер сандық формада ,статистердің сөзмен цифрлар тілі .

Статистердің мақсаты цифрлар арқылы мәліметтерд сараптау және өндеу.

Мәлеметтердің пайда болуына байланысты статистика өмірге қажет бола бастады , яғни жердің көлемі ,халықтың саны ,оның құрал жабдықтарымен қамтамасыз етілуін есепке алу үшін .т.б.

Статистика ғылым ретінде 17 ғасырдың орта шенінде 2 бағыт бойынша дамыды.

1.Жазбаша неміс ғалымдары.Конринг, Ахянвель

2.Матиматикалық. В.Ангмен, У.Петти ,Ф .Гальтман ,Р.Фишнр.

1-ші кітап К.Ф.Герман Статистиканың жалпы теориясы. 1809 жылы.

1. Алынған мәліметтерге статистикалық сараптама жүргіз.

1. Трифонова М.Ф. Основы организации научных исследований в сельскохозяйственных вузах, М., 1985,67 с.

1. 
   Мәліметтердің графикалық сипаттау.
   

1.статистикалық көрсеткіштерді салыстыру;

2. зерттелетін жиынтықтың құрамы мен құрылымын сипаттау;

3. уақыт мерзіміне сәйкес құбылыстағы болған өзгерістердің өсіңкілігін бақылау;

4.құбылыстардың өзара байланыстылығын білу;

5.кеңістіктегі орналасуын және таратпалық дәрежесін анықтау үшін;

Жоғарыда көрсетілген мақсаттарына сай және кеңістіктік бағытына байланысты графикалық әдіс диограмма және картодиаграмма түрінде қолданылады.
Бақылау сұрақтары:

1.Статистиканың графикалық көрінісінің түрлерін ата

1. Трифонова М.Ф. Основы организации научных исследований в сельскохозяйственных вузах, М., 1985,67 с.

1. 
   Эмпирикалық факт нәтижелерінің сараптамасы
   
2. 
   Этапы анализа интерпретации результатов исследования.
   
3. 
   Қорытынды
   

Сабақ мақсаты: алынған эмпирикалық фактілердің сараптамасы, оларды жалпылау және интерпретация үйрену.

Алынған эмпирикалық фактілердің сараптамасы, оларды жалпылау және интерпретация ең маңызды және өте қиын соңғы зерттеу кезеңі. Зерттеу жүргізу уақытында психологпен алынған барлық эмпирикалық мәліметтер сараптамаға жүгінеді: сөйлесу мәліметтері, бақылау және барлық тәжірибе үлгісінің орындалған нәтижесі.

Экспериментальді мәліметтер интерпретациясында ескеру керек:

2) экспериментатор және обьектінің арасындағы ерекшелік;

3) обьектінің тәжірибе инструкцияларына қатынасының мінездемесі;

4) әрбір бөлек экспериментальді үлгілерді жүргізу ерекшеліктері;

5) жасалған қателіктерге қатыснасы;
Бақылау сұрақтары:

1.Алынған эмпирикалық фактілердің сараптамасы, оларды жалпылау және интерпретация өз сөзімен түсіндіру

1. Рефераттың жазылу ережесі

ЖОО рефератының көлемі 20 беттен тұрады.

Рефератты жазу үшін:

Тақырыпты таңдау. Ол қызықты және өзекті болуы қажет

Ең бірінші осы тақырып бойынша әдебиет іздейміз және қазіргі заманғы әдебиеттерді қолдануға тырысамыз.

Рефераттың негізгі бөлімінің жоспарын сызып қоямыз.

Негізгі бөлімін жазғаннан кейін кіріспені жазамыз, өйткені рефераттың міндеттері сәл өзгеруі мүмкін және кіріспені өзгертуге тура келеді.Алғашқы жазылғанды оқытушыға көрсетеміз.

Аяқталған жұмысты шығарып, қысқаша баяндама жасаймыз (5-7 мин), ол рефератты қорғау кезінде қажет

НЕГІЗГІ БӨЛІМ . тақырыпты ашу, әрбір бөлімінң соңында қорытында жасау

Қорытынды. Келелі мәселені шешуде өзінің көзқарасы

Рефератты рәсімдеу.

Сыртқы парақ оқу орнының стандарттары бойынша жасалады, келесі мәліметтерді құрайды:

ЖОО атауы

Факультет және кафедра атауы

Реферат атауы

Орындаушының фамилиясы и тобы

Тексерушінің фамилиясы және ғылыми дәрежесі

Сыртқы парақ бірінші болып саналады, бірақ бетке номер қойылмайды.

МАЗМҰНЫ – беттің номерленген белгілерінің мазмұны.

Мазмұны бірінші бет болып саналады

Жұмыс мәтіні (кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды).

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ – толық бибилиографиялық мәліметтері көрсетілген тізім.

1.Реферат қандай бөлімдерден тұрады ?

1. Есепті дайындау ережесі.

2. Есепті безендіру
Сабақ мақсаты: есепті дайндау және жазылу техникасын меңгеру.

Тәжірибе бойынша есеп – бұл тәжірибелік жұмыс, студенттің теориялық және тәжірибелік білімін өздік іздену арқылы ұштастырып, есеп беруі. Есеп ереже бойынша оқу курсы аяқталғанда жазылады. Тәжірибе есебі: оқу тәжірибесі, өндірістік тәжірибе және диплом алды тәжірибесінен өту кезінде жазылады. Тәжірибеден өтуді оқу бағдарламасына сай жүргізеді және оған жауапты бір оқытушы тағайындалады. Оқу тәжірибесі 1,2 курста теориялық білімін жетілдіру мақсатында оқу корпусында жүргізіледі, ал, өндірістік және диплом алды тәжірибесі 3,4 курста арнайы мекмелерде, өндіріс орындарында оқу орынымен шарт жасасу арқылы өткізіледі. Тәжірибе оқу бағдарламасының графигінде көрсетілген мерзімге сай өткізіледі.

Тәжірибеден өту есебінің мақсаты: белгілі бір бағытта, өзі көздеген мақсатқа орай мәліметтер жинақтау мен оны өңдеу болып табылады. Бұл жинақталған мәліметтер дипломдық жұмыс жазуда қолданылады.

Міндеті:

тәжірибе бағдарламасы бойынша мамандық бойынша кафедрадан тапсырма алу керек. Ол бойынша күнделік толтырылып, есеп жазылады.

 тәжірибеден өту орыны бойынша барлық мәліметтермен, жұмыс әдістемесімен, толтырылатын құжаттарымен танысу, ұйымдастыру іс-шараларын жүргізе білу, алдына қойылған міндетті өздігінен шеше білу;

 бітіру жұмысына арналған материалдарды жинақтап, жүйелеу;

 тәжірибеден өту күнделігін берілген формада толтыру (күделікте жетекшінің қолы, тәжірибе өткен мекеменің мөрі болуы шарт);

 берілген талап бойынша есеп жазу;

 тәжірибе өткен мекеменің студентке берген пікірін алу (оған басшының қолы қойылып, мөрі басылуы қажет)

 өткен тәжірибе бойынша есепті өткізу (күнделік, пікір бірге өткізіледі).

Есепті әзірлеу ЖОО методикалық нұсқаулығына сай жазылады. 1.Титул беті 2.мазмұны 3.Кіріспе 4.Негігі бөлім (2-3 бөлімнен тұрады, 1-бөлімде зерттеу жүргізілген орынның сипаттамасы, негізгі айналысатын саласы жазылады; 2-бөлімде жекелеме қызметтеріне тоқталады, өзі тәжірибе жасаған негізгі әдістерін жазады; 3-бөлімде зерттелген мәліметтерін қорытындылайды, кесте, диаграмма түрінде көрсетеді) 5. Қорытынды барлық жасалған жұмыс қорытындыланады. 6.пайдаланған әдебиеттер тізімі (мемл.стандарттар, енгізу актілері, сол жерде жасалған жұмыс авторефераттары және кітаптар, ғылыми мақалалар) жазылады.

Жазылған есеп бойынша студент есебін қорғап, бағаланады. Тәжірибе есебін қорғау кафедраның арнайы құрылған комиссиясы алдында тәжірибеден өту мерзімі аяқталған уақыттан кейін бір апта ішінде қорғалады. Өндірістік тәжірибе бағасы дипломға қойылады. Егер өте жақсы оқитын студент өндірістік тәжірибеден төмен баға алған жағдайда қызыл дипломға ұсынылмайды.
Бақылау сұрақтары:

1. Есеп қандай бөлімдерден тұрады?

2. Алынған зерттеу нәтижесі бойынша есеп құру.


Тәжірибелік сабақ 29. Дипломдық жұмысты дайындау және әзірлеу
Тәжірибелік сабақ мазмұны:

1. Дипломдық жұмыс түсінігі, мақсаты және міндеттері

1. Дипломдық жұмысты орындау.

2. Дипломдық жұмыстың құрылымы және талаптары

Дипломдық жұмыс – маманды дайындап шығарудың ең соңғы кезеңінде орындалатын ғылыми – ізденіс жұмысы. Дипломдық жұмысты жазу студент білім алып жатқан мамандықтың кез – келген саласы бойынша алынады. Ол бойынша студентке өзін қызықтыратын тақырып бойынша сол саладағы ғылыми жетекшіні бекітеді. Тақырыпты таңдау бастапқыда нақты болмаса да, сол зерттейтін саладан ауытқымауы керек. Тек, кафедра меңгерушісі қолын қойып, ЖОО ректорының бұйрығы шыққаннан кейін ғана оны өзгертуге болмайды. Ескеретін жағдай тақырып бекітілмей, оны мұқият тексеру қажет, өйткені бұйрықта қатемен кетсе, жұмысты қорғау кезінде титул бетіне дәл солай жазу талап етіледі.

Диплом жазу талаптары: 1.Титул беті (тақырыбы, автор, ғылыми жетекшісі) 2. Мазмұны 3.Кіріспе 4.Әдебиетке шолу 5.Өзіндік зерттеу 5.1.Зерттеу әдістемесі 5.2.Зерттеу нәтижесі (5.2.1; 5.2.2; 5.2.3 және т.с.)

6. Зерттеу нәтижесінің экономикалық тиімділігі; 7.Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі; 8.Қорытынды мен ұсыныстар; 9.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі; 10.Қосымшалар.

Дипломдық жұмыстың көлемі 60 беттен кем болмауы керек.

Дипломдық жұмыс жоспары ғылыми жетекшімен келісіліп берілген міндеттерге орай, жүргізілген жұмыс нәтижесінен жинақталған мәліметтер бойынша жасалады.

Кіріспеде диплом жұмысының тақырыбының өзектілігі мен жаңалығы, міндеттері мен мақсаты, тақырып бойынша отандық және шет елдік әдебиет анализдері жазылады.

Әдебиетке шолу бөлімінде осы тақырыпқа қатысты жүргізілген әдебиет көздері келтіріледі.

Негізгі бөлім өзіндік зерттеулердің әдістемесі, нәтижелері жазылады. Ол бірнеше бөлімшелерге бөлінуі мүмкін.

Жүргізілеген жұмыс нәтижесі бойынша экономикалық тиімділігі есептеледі.

Қорытындылар мен ұсыныстар бөліміне зерттеу нәтижелері бойынша жасалған әрбір бөлімшеге қорытынды жазылады, зерттеу нәтижелері бойынша болашақта оны қолдануға 1, 2 ұсыныс жазылады.

Әдебиеттер тізімі әдебиетке шолу бөлімінде келтірілген әдебиеттер бойынша рет-ретімен жазылады. Ол 30-100 әдебиет көзінен тұруы керек.

Қосымшаларға дипломдық жұмыс ішіне кірмеген, бірақ қатысы бар кестелер, диаграммалар, фотосуреттер кіреді.

1.Дипломдық жұмысты орындау ережесі туралы , сіздің пікіріңіз .

2. Ереженің қандай пунктері ең маңызды деп санайсыз?
Ұсынылған әдебиет:

1. Джалилов А.Х. Основы учебно-исследовательской работы студентов.А.,1989,190с.

2. Трифонова М.Ф. Основы организации научных исследований в сельскохозяйственных вузах, М., 1985,67 с.

3.Бегімбеков Қ.Н.,Нұрғазы Қ.Ш Ғылыми зерттеу әдістемесі Алматы 2006ж

4.1 Студенттің өзіндік жұмысын ұйымдастырудың методикалық ұсыныстар.

Жұмысқа кіріспес бұрын, жұмыстың мақсатын және оның мәнін, не істеу керектігін мұқият оқу, оны безендіру, ұсынылған әдебиет бойынша теориялық материалын оқу. Тапсырмаларды орындау, жұмыстың барысын сипаттау және сәйкесінше қорытынды жасау.Жұмыстың соңында бақылау сұрақтарына жауап беру. Тәжірибелік сабақтар студенттің жұмыс дәптерінде жазылады:

-кіріспе (жұмыс мақсаты, жабдықтар және материалдар, зерттелетін обьекьтілер);

-жұмыс барысы;

-қорытынды (мәліметтер);

-бақылау сұрақтарына және тапсырмаларына жауаптар және қорытынды

Бағалауда ойы, ақпараттылығы ескеріледі.

0. 
   4.2 Реферат тақырыптарының тізімі немесе студенттердің білімін бақылау сұрақтары
   

   №	Тақырыптар
   	аудиториялық	№	Аудиториядан тыс
   1,2	Ғылым туралы жалпы түсінік	1	Экспериментальді зерттеу ерекшеліктері
   3	Ғылым дамуы	2,3	Бақылау нәтижелерін сипаттау
   3	Экспериментті қою	4	Тәжірибені қоюда методиканы таңдау
   4,5	Бақылауды өткізу методикасы	5	Тәжірибе өткізу схемасы
   6,7	Әдіс және әдістеме	6,7	Тәжірибе нәтижелерін биометриялық өңдеу
   8	Рефератты дайындау және әзірлеу	8	Дәлділігі
   9	Дипломдық жұмысты дайындау және әзірлеу	9,10	Эксперменттің методологиялық принциптері
   10,11	Тәжірибе нәтижесінің экономикалық тиімділігі	11	Индекс туралы түсінік және сараптаманың индекстік тәсілінің мәні
   12,13	Статистика туралы жалпы түсінік	12,13	Ғылыми жұмыстың сараптамасы
   14,15	Статистикалық көрсеткіштерді өңдеу әдістері	14	Есепті құру құрылымы
   		15	Әдебиеттің сараптамасы

1. 
   
   
2. 
   
   

1. 
   Тәжірибе ісінің қысқаша тарихы.
   
2. 
   Ғылыми ұйымдарды міндеттері мен құрылымы.
   
3. 
   Зерттеудегі терминдер және негізгі түсініктері.
   
4. 
   Ғылми зерттеу түсінігі және оның кезеңдері.
   
5. 
   Ғылыми зерттеу түрлері және дәрежесі.
   
6. 
   Зерттеулерде жалпы ғылыми әдістерді қолдану.
   
7. 
   Зерттеу әдістерінің негізгі классификациясы.
   
8. 
   Вегетационды және зертханалық зерттеу әдістері және жүргізу ерекшеліктері.
   
9. 
   Тәжірибеге қойылатын негізгі талаптар: типтілік,бір айырмашылық принциптері, қайта өндіргіштік және қателерді төмендету тәжірибе нақтылығын жоғарылату
   
10. 
    Ғылыми –зерттеу өндірістерінде және ұйымдарда жүргізілетін тәжірибе мінездемесі
    
11. 
    Рендомизация әдістерінде тәжірибе нұсқаларын орналастыру ерекшеліктері.
    
12. 
    Тәжірибеде стандарттарды орналастыру ерекшеліктері.
    
13. 
    Тақырыпты таңдау, мақсатын анықтау, міндеттері және зерттеу обьектісі.
    
14. 
    Жұмыс гипотезасын қою және оқылатын сұрақтың қазіргі жағдайына сараптама жасау.
    
15. 
    Сұрақтың өзектілігі, жаңалығы және сұрақтың тәжірибелік мәні.
    
16. 
    Тәжірибе бойынша құжаттар: бірінші және негізгі.
    
17. 
    Ғылыми есепке қойылатын талаптар.
    
18. 
    Бақылаудың негізгі талаптары және тәжірибе есебі және жалпы жоспарлау принциптері.
    
19. 
    Ғылыми эксперимент. Ғылыми зерттеу түрлері.
    
20. 
    Ғылыми зерттеу тәсілдері мен әдістері.
    
21. 
    Тәжірибеге қойылатын негізгі методикалық талаптар.
    
22. 
    Нұсқа, тәжірибе схемасы. Тәжірибе қатесіне нұсқа санының әсері және тәжірибе дәлдігі.
    
23. 
    Тәжірибеде стандарттық әдістерді орналастыру нұсқасы. Олардың жетістіктері және басқа әдістермен салыстырғандағы жетіспеушіліктері
    
24. 
    Тәжірибеде жүйелеу нұсқасын орналастыру. Жүйелеу нұсқасын орналастыру кемшіліктері
    
25. 
    Рендомизация техникасы.
    
26. 
    Тәжірибе қатесі туралы түсінік. Қате түрлері, пайда болу себептері және алдын-алу шаралары.
    
27. 
    Тәжірибені жоспарлаудың негізгі кезеңдері.Ғылымның дамуында жұмыс гипотезасының ролі және оны тексеру тәсілдері
    
28. 
    Сапа және сан нұсқасымен бірфакторлы тәжірибені жоспарлау
    
29. 
    Көпфакторлы тәжірибе.толық факториальді тәжірибе.
    
30. 
    Тәжірибенің көп факторларын жоспарлау.
    
31. 
    Тәжірибе ісінде математикалық статистика міндеттері және мәні.
    
32. 
    Бас және іріктеме жиынтығы
    
33. 
    Таңдау түрлері және оларға қойылатын талаптар.
    
34. 
    Эмпирикалық және теориялық бөлу. Бөлу заңдылықтары.
    
35. 
    Ықтималдық деңгейлері туралы ұғым, мәні және сенімді деңгейлер.
    
36. 
    Тәжірибе қатесі туралы түсінік.
    
37. 
    Тәжірибедегі статистикалық мінездеме.
    
38. 
    Нолдік гипотеза түсінігі. Параметрлерді орналастырудың нақты және интервалді бағасы.
    
39. 
    Тәжірибенің бірінші өңдеу нәтижесі .Ковариационды сараптаманың мәні.
    
40. 
    Негізгі тәжірибенің ақиқаттығы және маңыздылық арасындағы түсінік айырмашылығы.
    
41. 
    Егісітік тәжірибенің есебі және құжаттары.
    

4.3 Список учебно – методических пособий, методических указаний, книг и т.д

1. Викторов П.И. Методика и организация зоотехнических опытов, М., ВО «Агропромиздат», 1991

2. Овсянников А.И. Основы опытного дела в животноводстве, М. «Колос», 1976

3. Джалилов А.Х. Основы учебно-исследовательской работы студентов.А.,1989

4. Меркурьева Е.К. Биометрия в селекции и генетике сельскохозяйственных животных, М., «Колос», 1970

5. Трифонова М.Ф. Основы организации научных исследований в сельскохозяйственных вузах, М., 1985

6. Бегимбаев К. Н., Нургазы К. Ш. Методика научных исследований, А. 2006.

1. УММ, Сейлгазина С.М.,2010,145б

2. Викторов П.И. Методика и организация зоотехнических опытов, М., ВО «Агропромиздат», 1991, 110 с.

3. Овсянников А.И. Основы опытного дела в животноводстве, М. «Колос», 1976, 302 с.

4. Джалилов А.Х. Основы учебно-исследовательской работы студентов.А.,1989,190с.

5. Безуглов И.Г., Лебединский В.В., Безуглов А.И. Основы научного исследования. – М.: Изд-во: Академический проект, 2008. – 208 с

6. Методы научного исследования: учебное пособие
Автор: Завьялова М. П.
Издательство: ТПУ, Томск
Год: 2007
7. Меркурьева Е.К. Биометрия в селекции и генетике сельскохозяйственных животных, М., «Колос», 1970, 422 с.

8. Трифонова М.Ф. Основы организации научных исследований в сельскохозяйственных вузах, М., 1985,67 с.