Монография \ «санат» а л м п и мп

жүктеу 12,37 Mb.

Pdf просмотр

бет	52/269
Дата	12.11.2023
өлшемі	12,37 Mb.
	#44239

1 ... 48 49 50 51 52 53 54 55 ... 269

kabdolov zeinolla soz oneri 2

Kicuiep, олардыц кейрл1 кьтыкхары мен Kecnipci3 мшездер1 сыкдк eTuiefli”**.
6ipi — тумысынан акда-текпе, агыл-тегш дарындар; eiciHniici — туганнан соц жетшген, елец енершщ барлык; купиясымен жете

ipi
эстетик,
ipreni
теоретик екенше айгак. Ал оныц
“Поэзия енершщ канондары туралы трактаты” мен “Поэзия
eHepi
туралы” ецбеп елец жайлы, жалпы акьшдык. енер
хакьшдагы аса багалы байыптаулар болып табылады.
Эл-Фараби “ Поэзия енершщ канондары туралы трак-
татта” Аристотельдщ “ Поэтикасын” талдап-тусвдйругй
максат ете тура оны рет-реимен жэне епкей-тегжейше дешн
тугел тексерш жатпайды”*, поэзияны трагедия, комедия,
драма, эпос, риторика, сатира, поэма т.б. осылар тэр1зд1
б1рнеше турге белед1 де, эркдйсысына жеке-жеке жанрлык.
сипаттама беред1. Айталык, “комедия, — деп тусиадред1
эл-Фараби, — арнаулы елшем! бар поэтикалык, жанр.
Комедияда ер алуан ерсхз эрекеттер баяндалады, келецадз
Kicuiep,
олардыц кейрл1 кьтыкхары мен
Kecnipci3
мшездер1
сыкдк
eTuiefli”**.
Бул — кедампдей кдлыптаскдн, кеп ретте
дэл жэне турлаулы теориялык, тужырым.
Эл-Фараби елец жазатындарды уш топка белсдк
6ipi —
тумысынан акда-текпе, агыл-тегш дарындар;
eiciHniici —
туганнан соц жетшген, елец енершщ барлык; купиясымен
жете
таныс “ойлампаз” таланттар;
yiuiHiiiici
— тума кдбшеп
де,
табиги таным-дарыны да жок, жогаргы екеуше елисгеу-
мен
гана журетшдер. Булардыц
6ipimiiici
— ауыз эдебие-
тщдеп суырып салма — импровизатор здцрауларга, екшшкя
— жазба эдебиеттеп профессионал акыйдарга, ymiHUiici —
эр
густа да бола берепн эш етн эуескрйларга берштен мшез-
демелер
секши.
*
Аль-Фараби.
Логические трактаты. Алма-Ата, “Наука”, 1975, стр. 529.
** Бул да сонда, 535-бет.
61

Эл-Фарабидщ “Поэзия
eHepi
туралы” трактаты тугеш-
мен елец курылысына — елец елшемдерш талдауга, елендеп
ыргак пен буын мэселелерш тексеруге арналган.
Осы трактаттарыныц кдй-кдйсысында болсьш, улы
галым енер атаулыныц акикат ешрден гана туатынын терец
бишрлжпен тап басып, дал туйген. Будан мыц жылдан астам
бурынгы “соктыкпалы, сокдаксыз” булыцгыр дэу1рде
муншалык сара ой-сана neci болу адам баласыньщ парасат
тарихьшда дара туган даналардыц гана улесше тиген. Демек,
Эбу Райхан Бируни (973-1050), Эбу Эли Ибн-Сина (980-
ЮЗ?), Омар Иейям (1048-1130), Роджер Бэкон (1214-1294),
Обдарахман Жэми (1414-1492) секицц элемге е й г т ойшыл-
гуламалардыц эл-Фараби ецбектерш гумыр бойы улп, енеге
тутып етулер1 тегшнен-тепн емес.
IV
Батые Европадагы едеби-эстетиКалык Ы мшц даму
тарихына кез саЛсак, Ояну деугрш айрыкша атау керек.
©йткет бул — гылым мен техниканыц, эдебиет пен енердщ
дур

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 48 49 50 51 52 53 54 55 ... 269