Монография \ «санат» а л м п и мп

Эйгип Сократ (б.э.б. 
469-399
жж.) ойларыньщ Гераклит 
пен Демокрит гшарлершен езгешешп, ерине, оныц идеалис- 
тис сипатында. Дегенмен, муныц эстетикалык туошктершде 
де назар аударар жайлар кеп. Меселен, Сократ ер нэрсенщ 
ажары оныц кэжетке жарамдылыгында, ал ажарсыздыгы 
жарамсыздыгында деп тусшген. Бул ретте, Сократтыц 
сулулык, женщде Критобулмен айтысы ecipece кызык,
0нер мен эстетика мэселелерш езшше байыптаган кене 
дуние ойшылдарыныц 6ipi — Сократтыц шэйрт! Платон 
(б.э.б. 
427-347
жж.). Эдемшк туралы Платон теориясыныц 
философиялык Heri3i оныц булжымас, баки “идеялар” жайлы 
идеалиспк жэне мистикалык Ьпм1мЬн тыгыз байланысты. 
Сейте тура, жалпы эстетикалык кисын-кагидалардыц кдлып- 
тасуында Платонньщ орны айрьщша деп бшген жен.
Платон езшщ “Улкен Иппий” диалотында эдемшктщ 
аныктамасы ретшде мынадай уагыз усынады: жарамды 
нэрсе — пайдалы нэрсе; пайдалы нэрсеш 
Tayip 
кересщ; 
rayip 
керсец — куанасыц; куаныш дегенщ кез бен кулак 
аркылы келетш ракдтты туйсж: эдем1 адамдар, эр алуан 
эшекейлер, улагатты сездер, эсерл1 эцпмелер, музыка, 
сурет, зергерлж 
ic, 
зердел1 эрекет, тагы баска осылар 
секщцшердщ бэрщ кересщ де естисщ, куанасыц да 
ракдттанасыц. Ал iuiy, жеу, тагы сондай туйсЬстер адамды 
кднша ракаттандырганымен эдем1 емес, эшешн унамды 
гана нэрсе! Будан шыгатын корыгынды “сулу нэрсе — 
суйкшд1 нэрсенщ кезге кершер, кулакка естшер белей”*. 
Платонньщ музыкадагы уш rypni ыргак, эдебиеттеп уш турл1 
суреттеу тэсии жайлы пайымдаулары да б1зге осы 
секивд тым “жабайы, адам нангысыз (дайрек айткднда: 
сэбшпк), кисынсыз болып кершедГ’**, 

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: