10.Гей-Люссак заңы: газдың берілген массасының көлемі тұрақты қысымда температураға қатысты сызықты өзгереді:
11.Шарль заңы: газдың берілген массасының қысымы тұрақты көлемде температураға қатысты сызықты өзгереді:
Тұрақты қысымда өтетін процесс изобаралық (5-суретте V, t координаталарындағы диаграммада бұл процесс түзумен – изобарамен берілген), ал тұрақты көлемде өтетін процесс изохоралық (6-суретте р, t координаталарындағы диаграммада бұл процесс түзумен – изохорамен берілген) деп аталады. Суреттерден изабаралар және изохоралар температуралар осінде 0С нүктесінде қиылысатыны белгілі. Егер санақ басын осы нүктеге ығыстырсақ, онда Кельвин шкаласына ауысу болады.
12.Бойль-Мариотт заңы: газдың берілген массасы үшін тұрақты температурада газ қысымының оның көлеміне көбейтіндісі тұрақты болып қалады.Тұрақты температура кезіндегі р-ның V-ға тәуелділік қисығы изотерма деп аталады.
Авогадро заңы:кез келген газдардың бірдей температурадағы және қысымдағы молі бірдей көлемде орналасады. Қалыпты жағдайда бұл көлем: м3/моль.
13. Қысымды өлшеу.
(24 бет)
Қысым- бір дене екінші дене бетіне (мысалы, ғимарат іргетасының грунтқа, сұйықтықтың ыдыс қабырғасына, қозғалтқыш цилиндріндегі газдың піспекке, т.б.) әсер еткенде пайда болатын қалыпты күштің (дене бетіне перпендикуляр) қарқындылығын сипаттайтын физикалық шама.
Атмосфералық қысым — атмосфераның жер бетіне және ондағы заттарға түсіретін қысымы. Ол барометрмен, яғни сынап бағанасының биіктігімен (мм сын. бағ.), СИ жүйесінде паскальмен (Па), ал метеорол. ғылымында гектопаскальмен (гПа) немесе миллибармен (мб) өлшенеді. Теңіз деңгейінде атмосфералық қысым орташа алғанда 1013,25 гПа-ға (760 мм сын. бағ.) тең. Жоғарылаған сайын ауа тығыздығы кеміп, атмосфералық қысым азаяды. Жер бетіндегі қысыммен салыстырғанда 5 км биіктікте атмосфералық қысым 2 есе, 10 км биіктікте 4 есе, 15 км биіктікте 8 есе кемиді. Астана қаласының атмосфералық қысымы Алматыға қарағанда жоғары.[1] Жер шарын коршап тұрған атмосфера өзінің салмақ күші арқылы жер бетіне қысым түсіреді, оны атмосфералық қысым деп атайды. Қазіргі кезде атмосфералық қысымды гектопаскальмен (гПа) көрсетеді. Қалыптағы атмосфералық қысым ретінде оның теңіз деңгейіндегі орташа көрсеткіші (1013 гПа) алынады. Қысымы бірдей нүктелерді қосатын сызықтарды изобаралар деп атайды. Атмосфералық қысымды металдан жасалған барометр — анероидпен өлшейді.
Достарыңызбен бөлісу: |