Модуль Химиялық термодинамика және тепе-тендік Дәріс Химиялық термодинамиканың негіздері

жүктеу 0,8 Mb.

бет	29/51
Дата	09.01.2022
өлшемі	0,8 Mb.
	#31849

1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 ... 51

Ферментативті катализ

Гетерогенді катализ қатты – газ, қатты – сұйық фазалар бөлімінде жүретін каталитикалық процестерге жатады. Гетерогенді катализ кезінде реакция катализатордың бетінде жүреді. Сондықтан катализатордың беттік қабатының аумағы мен оның құрылымы катализатордың активтілігін анықтайды.

Ферменттер – тірі организмдердің қызметінің өнімі және биологиялық процесті тездететін биологиялық катализаторлар болып табылады.

Ферментативті катализ кәдімгі катализге қарағанда қиын. Каталитикалық активтілігі бойынша ферменттер бейорганикалық катализаторларды басып озады. 1 моль каталаза ферменті 0⁰ С 1 секундта 200 000 моль сутектің асқын тотығы ыдырайды. Бұл реакция үшін активті бейорганикалық катализатор – платина – 20⁰ С бір секундта 10–18 моль асқын тотығын ыдыратады.

Фотохимиялық реакциялар жарықтың немесе толқын ұзындығы көрінетін жарыққа жуық сәулеленудің әсерінен жүретін реакцияларды айтады. Фотохимиялық процестер жарықты индуктор ретінде, ал жалпы фотохимиялық реакцияны химиялық процесс пен жарық энергиясының жылуға, я болмаса химиялық энергияға айналу процесінен тұратын түйіндес реакция ретінде қарастыруға болады. Фотохимиялық реакция әр түрлі механизмдермен жүреді. Алайда жалпы алғанда фотохимялық реакцияны жарық әсерінен жүретін бірінші және жарықтың әсерінсіз жүретін екінші процестерден тұрады деп қарастырады. Бірінші процестерге төмендегі өзгерістер жатады:

Молекуланың не атомның қозуы. Жарық әсерінен әрекеттесуге қабілеті күшті, тұрақсыз бөлшектер түзіледі: А + hν → А*
Молекуланың атомдарға немесе бос радикалдарға диссоциациялануы (фотолиз): АВ + hν →А∙ + В∙
Молекуланың не атомның электрон бөліп шығаруы арқылы иондар түзілуі(фотоэффекті):

А+ hν → А⁺ + ē

Бірінші процесте түзілетін активті бөлшектер бастапқы заттармен химиялық әрекеттесуі немесе олардың активтігі жойылып реакцияға түспеуі мүмкін. Активтігі жойылудың бірнеше себептері бар:

а) активті бөлшектің басқа бір молекуламен немесе ыдыс қабырғасымен соқтығысуы: А* + М→ А+ М

б) сәуле түрінде квант энергиясын бөліп шығару арқылы активтігінен айырылады: А* → А + hν

Бірінші фотохимиялық реакцияға екінші (қараңғы) процесс жалғасуы мүмкін. Мысалы, төмендегі фотохимиялық реакцияның әсерінен.

Егер жүйеде сутегі молекуласы болса Н₂ мыңдаған НСІ молекуласы түзілетін қараңғы тізбекті процесс жүреді.

жүктеу 0,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 ... 51