1 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
Жылыжайды автоматтандырылған жүйені басқаруды жасамас бұрын, оған қойылатын талаптармен танысып, сондай-ақ жүйені құруға болатын аппараттық база нұсқаларын қарастыру қажет.
1.1 Жылыжайдың 5 – ші буынды инновациялы жылыжай
Жылыжайларды автоматтандырудың негізгі мақсаты - температура, топырақтың ылғалдылығы, жарық, ылғалдылық және ауаның құрамын (оттегі, көміртегі диоксиді және азот), сондай-ақ өсу үшін қоректік заттарды қажет ететін өсімдіктердің өсуіне арналған оңтайлы жағдайларды бақылау. Жылыжай қақпағы өсімдіктерді өсіруге, өсімдік санын және сапасын арттыруға көмектесу үшін осы факторлардың көбін басқаруға көмектеседі. Жылыжайда қандай факторлар бақыланады?
5 – ші буынды инновациянды жылыжай басқара алады:
- жылуландыру– қатудан немесе қызып кетуден алдын алу әрекеті. Қызанақ және басқа да жылусүйгіш көкөністің өсуіне қолайлы температура 15 ° C төмен немесе 26 ° C-тан жоғары болмайды;
- суландыру - жылыжайда топырақта тікелей жауын – шашын болмағандықтан, онда тікелей тамырға суаруды қамтамасыз ету керек. Су көлемі мен суару уақыттын өсімді оңтайландыру үшін басқарылуы керек;
- сәулелендіру – жылыжайдың төбесін кез – келген жабатын материал сәуленің белгілі - бір процентін жеткізбейді (немесе белгілі бір сәуле ұзындығын ), бірақ сол көкөністерге – сәуле көп болған жағадайда да, сәуленің аз болуы жақсы әсерін береді;
- ауаның және ылғалдылықтың шығыны – егер жылыжай толығымен жабылған болса, ылғалдылық артады және сау өсетін өсімдіктер «таза көміртегі түзеткіштері» болғандықтан көмірқышқыл газының деңгейі төмендейді және оттегі өседі. Керісінше, түнде, өсімдіктер көп оттегіді пайдаланады және көміртегі диоксиді шығарады, өйткені олар фотосинтезден жасалған тағамды «сіңіреді». Азотты да қамтамасыз ететін болғандықтын азот қондырғылары үшін азаяды, сондықтан ауа ағынының азаюы өсімдіктің өсуіне зиян тигізуі мүмкін. Кейбір өсімдіктерде өте төмен немесе жоғары ылғалдылықта гүлдеу мүмкін;
- зиянкестер – жылыжай әлеуетті зиянкестердің қолжетімділігін шектеуі мүмкін, бірақ оларды ішіне құлыптауға және шын мәнінде олар үшін керемет тіршілік ету ортасын қамтамасыз ете алады;
- тозаңдану – кейбір өсімдіктер тозаңдану үшін жәндіктер, ал кейбіреулерге жел қажет. Өздігінен тозаңдану өсімдіктер тіпті жел немесе жәндіктерден немесе ультрадыбыстық өңдеу (дірілден) пайда көре алады.
Көптеген адамдар белгілі бір өсімдіктер үшін жылуды бақылау үшін жылыжай құрылысын пайдаланғысы келеді. Сонымен қатар біз бір мезгілде су, жарық, ауа ағыны, зиянкестер мен тозаңдануды бақылап отырғымыз келеді. Өсімдіктерді суықтан қорғауға тырысамыз, бірақ біз назар аудармасақ, сондай – ақ біз жылыжайда қызып кетуге мүмкіндік береміз. Осылайша, біз өзімізге өте мұқият назар аударып, барлығын қолмен реттеп немесе парниктік ортаны басқаруға арналған автоматты түрде басқарылатын жүйені жасаймыз [1].
Жылыжайдағы микроклиматты бақылауға көмектесетін автоматтандырылған жүйелердің түрлері:
1)Суару -су ағынын жүйелі графикпен басқару немесе топырақтың ылғалдылығы алдын-ала белгіленген деңгейден төмен болғанда жағдайда бақылау.
2) Желдету - термостат желдеткіштерді автоматты түрде қосады немесе өшіреді немесе терезені ашады немесе жабады.
3) Көлеңкелеу –термостатикалық көлеңкеленген мата автоматты түрде өсімдікті күн сәулесінен жабады.
4) Салқындату – ауаны салқындату үшін термостатикалық кондиционер жүйені қолданылады.
5) Жылуландыру – термостатикалық жылуландыру системасы – пропан немесе табиғи газ қолдануы.
6) Шашырату – ылғалдылықты автоматты түрде көтеру немесе булану арқылы салқындату үшін желдеткіштермен бірге.
7) Пайдалы элементтердің дозаторлауы – қоректік заттар суару жүйесі арқылы автоматты түрде таратылуы мүмкін - комплексті жүйелер компьютерлік топырақ талдауын қамтиды.
Жылыжайға бақылау жасауды қамтитын автоматтандырылған технологиялардың қандай түрлері көбінесе өзіндік құнын құрайды. Бақылау деңгейі де өте маңызды - мысалы, автоматтандырудың төмен деңгейі барлық жұмыстарды өзіміз жасағымызды білдіреді. Егер тым ыстық болса, сіз жылыжайды ашып, жабуыңыз керек, сондай-ақ, ол жылудың жоғалмас бұрын кешке жабық болуы керек екенін есте сақтау қажет. Егер бұл жасалмаса, өсімдіктер мен егістік азап шегеді.
Жабық жердегі көкөністерді өндіру. Бұл жылыжай кешені барлық халықаралық стандарттарға сәйкес келеді және тамшылатып суару, көлеңкелеу, автоматты ирригация және жылыту жүйесі, компьютерлік бақылау және минералдандыру жүйесі, метеорологиялық станция және жыл бойы гидропониканы (кокос, минералды субстраттар, текшелер) жинауға мүмкіндік береді.KUBO компаниясы арқылы Ultra Clima технологиясын қолданып болашақта пайдалануға мемлекетімізге үлкен мүмкін тудырады. Бұл технология көмегімен мемлекет жылыжай орнындарында көкөністерді бірнеше есе артырып өнім көре аламыз. Оған дәлел «Greenhouse Kazakhstan»ЖШС жылыжайлардың өнімділігі жылына 7 мың тонна кызанақ өндірілуі.
Тұңғыш президент Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев озық үлгідегі Ultra-Clima инновациялық жүйесінің қолданылуымен салынған жылыжайды аралап көрді. Президент осы жобаның көкөністі бүкіл өңірге жеткізу, сондай-ақ оны таяу және алыс шет елдерге экспорттау мүмкіндіктері жөнінде баяндады. Себебі, мемлекетте көкөніс өнімдері жетіспеушелігі және шет елдерден сатып алынуы үлкен мәселелердің бірі болып табылды. Осы мәселені шешу жолында үкіметтен субсидия бөлінген. Субсидия арқылы инновационда автоматтандырылған жылыжайды құрастыруға қол жеткізетін жағдай туды .
Достарыңызбен бөлісу: | 
