тақырып. Өндіріс және еңбек нарығы

1. Классикалық және кейнсиандық көзқарасынан еңбекке сұраныс пен ұсыныстың ерекшелігі неде?

2. Еңбек нарығында тепе- теңдік қалай орнайды?

3. Қазақстандық еңбек нарығының құрылымының ерекшелігін сипаттаңыз.

Ең алдымен, өндіріс факторларының теориясын еске түсіру кажет. Өндірістік функцияны, еңбектің нақты жалақы шамасын анықтау керек. Жиынтық сұраныс пен ұсыныс қисықтарының графиктерін құрып, талдау қажет. Оқу барысында келесі әдебиеттерді қолдану ұсынылады: Р. Дорнбуша, С.Фишера Макроэкономика.-М.,1997., с. 492-496.

1. 
   Кейнс заңының психологиялық мәні неде?
   
2. 
   Шекті бейімділіктің тұтынуға өзгерісі инвестициялық мультипликаторға қалай әсер етеді? Жауабыңызды санды мысалдармен келтіріңіз.
   
3. 
   Мультипликатор мен акселератор арасында қандай айырмашылық?
   
4. 
   Инвестицияларға сұраныс қандай факторлаға тәуелді?
   
5. 
   Мемлекеттік фискалды саясаттың тауарлар нарығының тепе- теңдігіне әсерінің мысалдарын айтыңыздар.
   

Тұтыну, сақтау функцияларын және тұтыну мен сақтауға шекті бейімділікті анықтау. Осының негізінде инвестиция мультипликаторын, мемлекеттік шығындар мен салықтар мультипликаторын шығару. Игіліктер нарығындағы тепе- теңдікті IS қисығын құрып, талдау жасау жолымен зерттеу. Оқу барысында келесі әдебиеттерді қолдану ұсынылады: Л.С. Тарасевич., В.М. Гальперин «Макроэкономика» с. 45-81

1. Ақша нарығындағы тепе- теңдікте тұр делік. Орталық банк ақша ұсынысын қысқарту туралы шешім қабылдап, оны жүзеге асырмақшы. Ақша нарығындағы өзгерістер (пайыздық мөлшерлеме, облигациялар курсы және т.б. ) қалай жүреді?

2. Сіздің ойыңызша қандай себептермен банк зиянды резервтерді ұстауы мүмкін, яғни Орталық банкпен белгіленген сомадан жоғары мөлшерін пайда алу мақсатынсыз сақтайды?
Әдістемелік нұсқаулар:

Берілген тақырыпты игеру кезінде экономикалық теориядан ақшаның мәні мен функциясы, ақша агрегаттары, ақша айналымының жылдамдығы, Фишер теңдеуі сияқтыларды қайталап алу керек. Ол үшін келесі әдебиеттерді қолдану ұсынылады: Чепурина М.Н., Киселева Е.А. «Курс экономичекой теории» с. 411-434. Для того, чтобы уметь построить кривую LM и дать анализ равновесия на денежном рынке рекомендуем использовать учебник Агапова Т.А., Серегина С.Ф. «Макроэкономика» с.134-148

1. 
   IS-LM графиктерін құрыңыз
   
2. 
   IS-LM жабық экономикамен және жиынтық сұраныспен байланысын көрсетіңіз
   
3. 
   IS-LM тепе- теңдігін қамтамасыз ететін жағдайлар
   
4. 
   Пайыздық мөлшерлеменің өзгерісі IS-LM моделіне қалайша әсер етеді?
   

Материалды игеру үшін IS-LM және AD-AS модельдерін, макроэкономикалық саясаттың жиынтық сұранысқа әсерін зерттеу керек. Ол үшін келесі әдебиеттерді қолдану ұсынылады: Агапова Т.А., Серегина С.Ф. «Макроэкономика» с.173-189

1. Жұмыссыздықтың мәні ашып, түрлерін атаңыз

2. Жұмыссыздық деңгейі қалай есептеледі?

3. Номиналды жалақы нақта жалақыдан немен ерекшеленеді? Мысал келтіріңіз

4. Сіздің ойыңызша жұмыссыздықты кім реттеу керек?

5. Инфляция мен жұмыссыздықтың арасындағы байланысты көрсетіңіз. Филлипс қисығы не үшін керек?

1. 
   Экономикалық өсуді не туындатады?
   
2. 
   Экономикалық өсу динамикасының негізгі көрсеткіштерін атаңыз?
   
3. 
   Экономикалық өсудің факторлы моделінің мәні неде?
   
4. 
   Экономикалық өсудің дәрежесіне қандай факторлар әсер етеді?
   

Факторлы модель және Солоу моделі, капиталды жинау және эндрогенді өсу ұғымдарын игеру үшін экономикалық өсудің мәні, типі, факторлары сияқтыларды қайталап алу керек. Ол үшін келесі әдебиеттерді қолдану ұсынылады: Агапова Т.А., Серегина С.Ф. «Макроэкономика» с.222-238.

1. 
   МАГИСТРАНТТЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ
   

Магистранттың өздік жұмысын ұйымдастыру бойынша әдістемелік нұсқаулар.

0. 
   рефераттар мен бақылау жұмыстарының тақырыптар тізімі.
   

0. 
   Магистранттардың білімін тексеруге арналған тест:
   

1. 
   Қандай экономикалық ғылымда келесі жағдай қарастырыады:
   

В. Адамдардың қажеттіліктері шекті және олар шексіз ресурстарды қоданады

С. Адамдардың қажеттіліктері шексіз, бірақ олар ресурстардың шектілігіне тап болады

D. Адамдардың да, ресурстардың қажеттілігі шектеулі

E Ресурстар қажетіліктерге қарағанда көп

2. 
   Микроэкономка нені зерттейді:
   

В. Ұлттық экономиканы бірыңғай жүйе ретінде

С. Халықаралық сауда

D. Инфляция мен жұмыссыздық мәселелерін

E. Ммелекеттің бюджет- салық және бюджет- ақша саясатын

3. 
   Макроэкономиканың ғылымының қай анықтамасы дұрыс:
   

В. Экономиканы бірыңғай жүйе ретінде қарастыратын ғылым

С. Ресурстардың әрекет ету жағдайларын, инфляция деңгейін төмендетуді, төлем балансының тепе- теңдігін және экономикалық өсуді қамтамасыз ететін ғылым

D. В және С жауаптары дұрыс

E. Жауаптардың бәрі дұрыс

4. 
   Макроэкономиканың агрегатталған шамалары, мысалға, келесіні сипаттайды:
   

В. Инфляция деңгейін

С. Жұмыссыздық деңгейін

D. Алмалар нарығындағы сұраныс пен ұсыныс

Е. В және С жауаптары дұрыс

5. 
   Макроэкономиканың позитивті тәсілдемесі:
   

В. Қазір қолданып жатқан салық заңдылығын сынау

С. « Экономикада қалай болу керек?» деген сауалға жауап беру

D. Экономиканың нормативті акттерін орындау

Е. Үкіметпен бекітілген бағытқа сәйкес экономикалық саясат
Тақырып 2. Сұраныс пен ұсынысты талдау негіздері және олардың икемділігі.

1. 
   Сұраныс заңы бойынша...
   

В. Бағаның жоғарылауы сұраныстың төмендеуіне әкеледі

С. Бағаның төмендеуі сұрыныстың өсуіне әкеледі

D. Неұрлым сұраныс аз болса, соғұрлым ұсыныс көп болады

Е. Баға неғұрлым жоғары болса, соғұрлым сұраны көлемі де көп болады
2. Тауарлар ұсынысының факторы болып табылады:

А. Өндірісте қолданылатын технологиялар деңгейі

В. Өндіріс шығындарын азайту деңгейі

С. Өндірілетін тауарлардың ресуртарына бағалар

D. Өнімді дайындаушыға салынатын салықтар

Е. Жоғарыдағының бәрі дұрыс

А. Икемді емес

В. Жартылай икемді

С. Икемді

D. Абсолютті икемді

Е.Абсолютті икемсіз

А. Баға өзгерісіне ( % түріндегі) бөлінген көлем сұранысының өзгерісі ( % түріндегі)

В. Сұраныс көлемінің өзгерісіне ( % түріндегі) бөлінген жалпы табыс өзгерісі ( % түріндегі)

С. Баға өзгерісіне ( % түріндегі) бөлінген жалпы табыс өзгерісі ( % түріндегі)

D. Сұраныс көлемінің өсуіне бөлінген баға түсімі

Е. Бәрі дұрыс емес

А. Тігінен

В. Көлденең

С. Қисық сызық

D. Кері иілген түзу сызық

Е. Тура иілген түзу сызық

1. 
   Микроэкономикадағы « шекті» ұғымы:
   

В. Өлшенетін экономикалық шаманың қосымша өзгерісі

С. Өлшенетін экономикалық шаманың елеусіз өзгерісі

D. Экономикалық шаманы өлшеу шегі

Е. Экономикалық процестің соңғы өзгерісі

2. 
   Өндірілетін тауардың қосымша біліктерін төмен бағамен сатып алу дайындығы мынамен түсіндіріледі:
   

В. Тұтынушы талғамы

С. Пайда тиімділігі

D. Сұраныс заңы

Е. Өндіріс тиімділігі

3. 
   Қандай тұжырым пайдалылыққа сәйкес:
   

В. Тұтынушы талғамы

С. Игіліктің тұтынушлық қажеттілігін қанағаттандыру қабілеті

D. Тауарлар сапасы

Е. Кез келген қажеттілікті қанағаттандыру қабілеті

4. 
   Қандай тұжырым бюджеттік сызық графигіне сәйкес келеді:
   

В. Тұтынушы табысының өсуін немесе кемуін көрсететін сызық

С. Сұраныс қисығына сәйкес келетін қисық

D. Ұсыныс қисығына сәйкес келетін қисық

Е. Бірдей шығындарды қажет ететін өнімдер жиынтығының көптігін сипаттайтын графикалық қисық

5. 
   Қай тұжырым табыс тиімділігіне сәйкес келеді:
   

В. Тұтынушы табысының біршама өсуі

С. Тауар бағасының төмендеуі тұтынушының тауарды сатып алу қабілетімен сипатталады

D. Тұтынушы сатып алынатын тауарлар жиынтығын өсіреді

Е. Тұтынушының сатып алу қабілетінің күрт жогарылауы

6. 
   Қай тұжырым ауысу тиімділігіне сәйкес:
   

В. Арзандаған тауарға сұраныс шамасының өзгеру үлесі, ол игілікерді осы тауармен ауыстыру есебінен жүреді

С. Тауар бағасының жоғарлауына байланысты тауар- алмастырғыш бағасының жоғарылауы

D. Минималды шығындар мен максималды табыстар арасындағы қатынас

Е. Бәрі қате

7. 
   Жеке тұтынушы үшін талғампаздық қисығының бағыты былайша сипатталады:
   

В. Сатып алынатын тауарлар бағасы мен табыс мөлшерімен

С. Таңдаумен, табыстар мөлшерімен және сатып алынатын тауарлар бағасымен

D. Тек сатып алынатын тауарлар бағасымен

Е. Тек оның таңдауымен
8. Тұжырымдардың қайсысы қате:

А. Талғамсыздық қисығының әр бір нүктесі екі тауар арсындағы комбинацияны көрсетеді

В. Бюджеттік қисығының әр бір нүктесі екі тауар арасындағы комбинацияны көрсетеді

С. Бюджеттік қисығының барлық нүктелері бірдей пайдалы деңгейді сипаттайды

D. Ұсыныс қисығы оң иілуге ие

Е. Сұраныс қисығы теріс иілуге ие

А. Таспаларға сұраныс көлемі төмендейді

В. Таспаларға сұраныс өседі

С. Таспаларға сұраныс белгісіз болады

D. Таспаларға сұраныс көлемі өседі

Е. Таспаларға сұраныс төмендейді

1. 
   Экономикалық шығындар:
   

В. Тек нақты шығындардан тұрады

С. Тек нақты емес шығындардан тұрады

D. Экономикалық табыстан тұрады

Е. Тұрақты табыстан тұрмайды

2. 
   Ұзақ мерзімде:
   

В. Барлық шығындар ауыспалы болады

С. Ауыспалы шығындар тұрақты шығындарға тең болады

D.Тұрақты шығындар ауыспалы шығындардан көп болады

Е. Ауыспалы шығындар тұрақты шығындардан көп болады

3. 
   Жалпа шығындар келесі соманы құрайды:
   

В. Шекті және тұрақты шығындардан тұрады

С. Орташа тұрақты шығындар мен орташа ауыспалы шығындардан

D. Орташа шекті шығындардан

Е. Тұрақты және ауыспалы шығындардан

4. 
   Орташа ауыспалы шығындарға қай формула сәйкес келеді:
   

B. FC/Q

5. 
   Шекті шығындарды сипаттайтын ұғым:
   

В. Нақты және нақты емес шығындардың сомасы

С. Жалпы жне ауыспалы шығындар арасындағы қатынас

D. Өндіріс процесіндегі болжамды және нақты шығындар арасындағы қатынас

Е. Фирманың ең үлкен шығындары

6. 
   Жалпы шығындар формуласы:
   

B. VC-FC
C. FC+VC

7. 
   Өндіріс поцесінде орташа тұрақты шығындар:
   

В. Белгісіз болады

С. Өседі

D. Орташа ауыспалы шығындарға тең

Е. Жалпы орташа шығындарға тең

8. 
   Фирма келесіні максималдандырады:
   

В. Табысты

С. Жалпы пайданы

D. Фирма менеджерінің жалақысын

Е. Фирма иесінің жеке табысын
Тақырып 8. Ұлттық есеп жүйесі

1. 
   Жалпы ішкі өнім жалпы ұлттық өнімнен айырмашылығы, онда ескеріледі:
   

A. Бір жылдағы бүкіл өндірістік тауарлар мен қызметтердің нарықтық құны

B. Берілген мемлекеттің шел еліндегі табыс резиденті

C. Берілген мемлекетте жұмыс істейтін шетел резиденттердің табыстары

D. Берілген мемлекеттің шетелде өндірілген соңғы тауар мен қызметтің нарықтық нарығы

E. Берілген мемлекеттің ішкі табиғи және өндірістік ресурстары

2. 
   ЖІӨ мына бойынша есептеледі:
   

A. Материал немесе өнімнің сату бағасы

B. Сұраныс пен ұсыныс көрсеткіштері

C. Қайта есепті сақтау принципі

D. Қосылған құнмен

E. Берілген мемлекеттің шетелде алынған резидент табысының көрсеткіші

3. 
   ЖІӨ өлшеудің шығындану әдісіне жатады:
   

A. пайыз

B. фирмалардың инвестициялық шығындары

C. шетелдердің шығындары

D. рентті табыс

E. В және С жауаптары дұрыс

4. 
   ЖІӨ өлшеудің табыс әдісіне жатады:
   

A. табыс

B. еңбекақы

C. тауарларды мемлекеттік сатып алу

D. үйшаруашылығының тұтынушылық шығындары

E. А және В жауаптары дұрыс

5. 
   Нақты ЖІӨ формуласы:
   

A. Номиналды ЖІӨ/ баға индексі

B. Баға индексі / ниминалды ЖІӨ

C. (Номиналды ЖІӨ/ баға индексі) *100%

D. (Баға индексі / ниминалды ЖІӨ)*100%

E. Номиналды ЖІӨ – нақты ЖҰӨ

6. 
   Таза ұлттық өнімді ЖІӨ-н алуға болады, одан алғанда:
   

A. Бизнеске тік және жанама салықтар

B. Бизнеске тек жанама салықтар

C. Бизнеске тек тік салықтар

D. Амортизацияланған шығындар

E. Трансфертті төлемдер

7. 
   ЖІӨ табыс бойынша есептеледі, ол мына қосындыдан тұрады:
   

1. 
   Игілік нарығы құрылады:
   

В. Тек үй шаруашылығымен

С. Тек кәсіпорынмен және инвестормен

D. Үй шаруашылығы, бизнес – фирмалар, мемлкеттер, шетелдер

Е. Тек шетелде

2. 
   Қолда бар жеке табыстар арналады:
   

В. Тек сақтау үшін

С. Тұтыну және сақтау үшін

D. Жеке қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін

Е. С және D жауаптары дұрыс

3. 
   Кейнстің психологиялық заңына сәйкес:
   

В. Табыс өскенде тұтыну да өседі, бірақ табыстың өсу шамасында емес

C. Табыстың өсу дәрежесімен тұтыну өседі

D. Табыс өскенде сақтау қорының көлемі өседі

E. Тұтынуға шекті бейімделу сақтауға шекті бейімделуден көп болады

4. 
   Табыспен байланысы жоқ тұтыну мен сақтау факторлары туралы не куәләндырады:
   

А. Байлық көп болған сайын тұтыну көп, сақтау аз болады

В. Егер бағаның көтерілуі мен тауар дефициті күтілсе, онда адамдар көбірек шығынданады және оларды аз сақтайды

C. Қарыздың өсуі кезінде тұтыну қарызды өтеу мақсатында азаяды

D. Жеке салықтың жоғарлауы негізінде тұтыну мен сақтау деңгейінің төмендеуіне әкеледі

E. Барлық жауаптар дұрыс.

В. Қолда бар табыстың кез-келген өзгерісінде сақтаудың өсуінің үлесі

C. Қолда бар табыстың кез-келген өзгерісінде максималды тұтыну деңгейі

D. Үй шаруашылығы тұтынушы тауарлар мен қызметтерге қолда бар табыстың үлесі

E. Үй шаруашылығы жинақтайтын қолда бар табыс үлесі

6. 
   Сақтауға шекті бейімделу - бұл:
   

А. Қолда бар табыстың кез-келген өзгеруінде тұтынудан сақтаудың озуы

В. Үй шаруашылығы жинақтайтын қолда бар табыс үлесі

C. Қолда бар табыстың өзгеруінде сақтаудың өсуінің үлесі

D. Қолда бар табыстың кез-келген өзгеруінде сақтаудың өсуінің үлесі

E. Қолда бар табыстың кез-келген өзге де сақтау мен тұтынушының теңдігі

7. 
   Фактілі инвестиция:
   

В. Жоспарланбаған инвестициялар

С. Жоспарланған және жоспарланбаған инвестициялардың қосындысы

D. Жиналған ақшаның сақтау қорларына тең

Е. Жоспарланған инвестиция алынған жоспарланбаған инвестиция

8. 
   Тауарлық-материалдық қорларда инвестицияның қарастырылмаған өзгертулері білдіреді:
   

В. Жоспарланбаған инвестициялар

С. Жоспарланатын шығындар

D. Инвестиция мультипликаторы

E. жүзеге асырылмайтын инвестициялар

9. Сақтау қорлары бұл:

А. Шаруашылықтың барлық жинақталған мүліктері

В. Халықтың сақтау қоры

С. Барлық нарықтық субъектілердің нақты кассалық қалдықтары

D. Бағалы қағазға енгізілген табыс үлесі

E. Берілген уақыт периодында жұмсалмаған үй шаруашылығының табыс бөлігі

А. Тұтыну және сақтау

В. Тұтыну және инвестиция

С. Инвестиция және қарыздар

D. кредиттеу және инвестиция

E. Сақтау және кредиттеу

В. Табыстың өсуіне қатынасы бойынша тұтыну көлемі

C. Бүкіл табысқа қатынасы бойынша тұтыну көлемі

D. Табысқа қатынасы бойынша тұтынудың өсуі

E. Сақтаудың өсуіне қатынасы бойынша тұтынудың өсуі
12. Инвестицияның өзгеруіне әсер етеді:
А. Сақтауғк шекті бейімделу

В. Табыс көлемі

C. Тұтынуға шекті бейімделу

D. Технология, табыс және ставканың пайыздық деңгейі

E. Есеп ставкасының деңгейі
13.Төмендегілердің қайсысын мемлекеттік шығындарға жатқызуға болады:
А. Космостық зерттеулерге шығындар

В. Жеке ЖОО-нда студенттерді оқытуға шығындар

C. Коммуналдық қызметтерді төлеу шығындары

D. Өзінің үйінді салуға шығындар

E. Фирма офистарын жөндеуге шығындар
14.Тұтынуға жұмсалмаған табыс жинақталатының бекітетін теңдеу

А S = Y + C

В. S = Y – C

С. C = Y + S

D. C = Y – S

Е. Y = C + S