Мектебінде

40
4.  Аяқталмаған  ертегі,  әңгімелерді  өзіндік  шығар-
машылықпен аяқтау;
5.  Оқушылардың  бір-біріне  немесе  шығарма  кейіп-
керлеріне мінездеме беруі;
6. Түрлі заттар атынан ойтолғаулар жазу.
Оқушылардың  құзыреттіліктерін  игерту  мақсатында 
қазақ тілінің әр саласы бойынша берілетін тапсырмаларды 
ұсынамын.  Көбінесе,  бұл 
– 
ҰБТ-ға,  МАБ-қа  дайындалу 
кезеңінде  немесе  қорытынды  сабақтарда  қолданылатын  
тапсырмалар.
Фонетика
  Дыбысқа сипаттама
Қандай дыбыс?
1.
жіңішке, езулік, ашық.
2.
қатаң, тіл арты, шұғыл.
3.
жуан, еріндік, қысаң.
4.
жуан, езулік, ашық.
5.
ұяң, тіл арты, ызың.
6.
үнді, тіл арты, шұғыл.
7.
жіңішке, езулік, қысаң.
8.
қатаң, көмей, ызың.
9.
жіңішке, еріндік, қысаң.
10. жуан, еріндік, ашық.
11. қатаң, тіл алды, ызың.
12. жіңішке, езулік, ашық.
13. үнді, тіл алды, діріл.
14. үнді, еріндік, шұғыл.
15. үнді, тіл ортасы, ызың.
16. жіңішке, еріндік, ашық.
17. қатаң, ерін мен тіс, ызың.
Кесте бойынша тапсырмалар: 
1. Кестені толтыр;
2. Кесте бойынша үш тірек-схема жаса:

41
ә) дыбыстар;
а) дауысты дыбыстар;
б) дауыссыз дыбыстар.
3. Дыбыс болмайтын әріптерді ата (кестеде жоқ);
4. Тән дыбыстарды ата  (кесте бойынша).
Фонетика. Тест.
1. Жуан дауысты дыбыстарды көрсетіңіз:
A) ң, и;   Ә) а, ы;     Б) е, ң;    В) у, ң;     Г) і, о.
2.  Бірыңғай    қатаң  дауыссыз  дыбыстар  қатарын  
көрсетіңіз:
A) б, в, п, й;       Ә) р, т, к, қ;    Б) р, н, л, м;
В) щ, ш, х, ц;     Г) у, т, з, ж.
3. Тұйық буынды сөзді табыңыз:
A) алма;    Ә) ана;    Б) ата;    В) көк;    Г) арна.
4.  Тек  жіңішке  дауысты  дыбыстар  қатарын 
анықтаңыз:
A) ә, ө, і;    Ә) а, ә, е;    Б) ы, і, и;   В) э, о, ү;   Г) о, ө, у.
5. Тек  ұяң дауыссыздарды көрсетіңіз:
A) б, в, р, л;    Ә) д, ж, с, в;     Б) б, в, ғ, з; 
В) п, у, х, в;     Г) п, ғ, в, к.
6. Тек ашық буынды сөзді анықтаңыз
A) Кеше;   Ә) Батыс;   Б) Тағам;   В) Даңғыл;   Г) Ертең.
7.  Тек  жуан  дауысты  дыбысты  сөздер  қатарын 
көрсетіңіз:
A) Ұлытау, қуғыншы;   Ә) қыстыгүні, кітаптар;
Б) емхана, арбакеш;      В) игілік, ержүрек;
Г) Кенесары, өнерпаз.
8. «Ы»  әрпі қойылатын сөзді  көрсетіңіз:
A) М...нез;      Ә) Жазғ....;      Б) Кәр...; 
В)  Бөр...к;      Г) Д...мді.
9.  Қазақ  тілінде  неше  үнді  дыбыс  бар  екенін      
көрсетіңіз:
A) 9;        Ә) 7;     Б) 4;       В) 5;     Г) 8.

42
10. Буынға қате бөлінген сөзді табыңыз:
A) Ад+ам;             Ә) Жо+лау+шы;     Б) Қа+йық;
В) Жа+рай+сың;  Г) Құ+мырс+қа.
11.  Қазақ  тіліндегі  дауысты  дыбыстар  санын 
көрсетіңіз:
A) 10;      Ә) 9;    Б) 25;     В) 15;     Г) 30.
12.  Жіңішке,  жуан  дыбыстары  араласып  келген 
сөздерді табыңыз:
A) Қараша;       Ә) Қазір;     Б) Жұмысшы; 
В) Есенгелді;    Г) Дүйсенбі.
13. Тек ұяң дауыссыз дыбыстар қатарын көрсетіңіз:
A) у, н, ң, л;      Ә) б, г, ғ, д;     Б) л, ч, ж, й;
В) қ, к, т, с;       Г) п, ф, ғ, г.
14. Тек ашық  буыннан құралған сөзді табыңыз:
A) Ойбай; Ә) Алтай;  Б) Шағала;  В) Қарағай;  Г) Өзге.
15.  Тек  қана  жуан  дауысты  дыбысы  бар  сөздерді 
белгілеңіз:
A) Сабақ;   Ә) Ел;  Б) Жаздыгүні;  В) Күндіз;  Г) Бүгін.
16. Ұяң дыбыстарды көрсетіңіз:
A) ч, ш;    Ә) й, л;    Б) қ, к;    В) б, в;     Г) р, у.
17. Тұйық  буынды сөздерді көрсетіңіз:
A) Марал, қант;  Ә) Арқа, көңілге;    Б) Бұғы, ұлт;   
В) Өрт, ас;           Г) Жоқ, от.
18.  Бірыңғай    жуан  дауыстылардан  тұратын  сөзді 
көрсетіңіз:
A) Келешек;       Ә) Аласа;     Б) Емхана; 
В) Білімпаз;        Г) Декан.
19. Қатаң дауыссыздар қатарын табыңыз:
A) Б, В, Г;           Ә) Ф, Х, Ч;      Б) Б, Л, Қ;  
В) Ж, Р, С;           Г) Р, У, Н.
20. Тек ашық  буынды  сөзді көрсетіңіз:
A) Ар-ман;         Ә) Ба-ла-мен;     Б) Қа-ла-ға; 
В) Өрт;               Г) Дәп-тер.

43
Лексика.
І . Сипаттама бойынша омонимдерді жаз.
Сипаттама
Омонимдер
1.
2.
Бірі – ағаш кесу құралы, 
Бірі – шырынды бал бұлағы.
Біресе – белгілі ауруымын балалардың, 
Біресе – қант берер өсімдікте бола аламын.
ІІ.  Фразеологизмдерге  сәйкес  сөздерді  аудармасымен 
жаз:  далеко,  тихий,  талантливый,  выделиться,  жестокий, 
стыдиться, испугаться, умереть, быстро, обманывать.
Фразеологизмдер
Сәйкес сөздер
1. 
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Ит өлген жер.
Сегіз қырлы, бір сырлы.
Қара бет, тас бауыр, тас жүрек.
Төбе шашы тік тұрды.
Көзді ашып-жұмғанша.
Дүниеден өтті.
Жерге кіргендей болу.
Көз бояу.
Көзге түсу.
Қой аузынан шөп алмас.
далеко – алыс.
Лексика. Тест.
1.  Мағыналары  бір-біріне  қарама-қарсы  сөздердің 
атауын табыңыз:
A) Омоним;       Ә) Көп мағыналы;     Б) Антоним; 
В) Синоним;      Г) Фразеологизм.
2.  Ауыспалы  мағынада  жұмсалып  тұрған  сөзді 
табыңыз:
A) Мамық төсек;        Ә) Суық жел;   Б) Кеңпейіл адам;   
В) Суық қолды адам; Г) Салқын ауа.
3. Мақалдардан антоним сөздерді табыңыз:
A) Бірлік, ынтымақ – байлық , бақ;   
Ә) Ынтымақ болмай, іс оңбас;
Б) Көп сөз – көмір, аз сөз – алтын;
В) Ел бірлігі – ел теңдігі;
Г) Әлін білмеген әлек.