Мазмұны кіріспе 4 1БӨлім. ҚАланың ҚЫСҚаша сипаттамасы

Шиелі ауданы Қазақ КСР Жоғарғы Советі Президиуымының Жарлығымен 1928 жылы қыркүйек айында құрылған. Ауданның жалпы жер көлемі 3239755 га.

Шиелі ауданы - ежелгі Сырдария өзенінің орта ағысына орын тепкен киелі мекен. Шығысында алты алашқа белгілі Сығанақ, Бестам шаҺары, теріскейінде Оңтүстік өңірге етене сұғына жатқан қарт Қаратау жатыр. Одан әрі Арқадан бастау алып Шиелі жеріне келіп тірелетін Сарысу өзені "Таңбалы тас" тұр. Талай тарихи оқиғаның куәсі болған атақты « Телікөл» де осы өңірде. Батысы облыс орталығының шекарасына иек артқан, түстігінде байырғы сары жел өлке – Қызылқұм.

XX ғасыр әлемдік дамуда небір ғылыми ашылулардың куәсі болса, Шиелі жерінің азаматтары да өздерінің жаңа дәуірдегі 80 жылдығы кезінде ғасырларға тең өсу, өркендеу жылдарының куәсі болды.

ХІХ ғасырдың соңында орыс армиясының Сыр бойын басып алғаннан кейін орыс көшпенділерінің келуі, 1903-1905 жылдары Орынбор-Ташкент теміржолының салынуы өңірдің бет бейнесін өзгертумен бірге халық санасының оянуына да ықпал етті. Орыс генералы Скоблев атындағы поселке 1919 жылдың 19 майында Шиелі атауына ие болды. Ғасыр басындағы алғашқы онжылдықта Шиелі халқы Қызылқұмнан түйемен сексеуіл дайындап, Орта Азия мен Ресейге жіберсе, кейін тар табан теміржолдың салынуы нәтижесінде жұртшылық теміржол вагондарымен даңқты Сыр жігерлерін (сексеуіл) жан-жаққа жөнелте бастады. Алғаш «Таштоп», кейін ЛЗУ атанған мекемелер осы қажырлы істердің айғағы. Шындығында, мұның өзі бір кездері егін мен мал шаруашылығы, жеміс пен жидек өсірумен шұғылданған халықтың өркениетке деген ұмтылысының бір көрінісі болды. Жергілікті халық жоңышқа өсіруді кең көлемде қолға алып, Түркістан әскери округіне жоңышқа дайындаудың базасына айналды. Алғаш коммуналар мен ұжымдық шаруашылықтардың құрылуы барша жұрттың отырықшы елге айналып, аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына негіз қалады. Шиелі ауданының өткен ғасыр басындағы алғашқы адымы осылайша басталған-ды.

1929-1930 жылдары аудан мақта, күріш, арпа, сұлы егумен айналысып, төрт түлік малды көбейтті. Шиелі өңірінде сауатсыздықты жою, білім мен ғылымға деген ұмтылыс көрініс тапты. Жаңадан мектептер салынып, малшылар мен диқандардың балаларының білім алуына жағдай жасалынды. Халықтың денсаулығын сақтау жөнінде де жаңа бағдарламалар жүзеге асырыла бастады.

Шиелі өңірінде өзінің жанкешті еңбегімен елінің де, өзінің де даңқын шығарған даңғайыр дихан Ыбырай Жақаев болды. Осындай тұлғалардың жойқын тегеуріні Шиелі алқабында сонау соғыс қарсаңында, 1940 жылы 14 мың кетпен қатысқан Шиелі каналының қазылуы еді. Толағай еңбектің нәтижесінде Сырдың жарты арнасындай болған осы бас канал қазіргі бүкіл Шиелі аймағы су жүйелерінің бастауындай болды. Халықтың нанға қол жеткен сәті шын мәнінде осы кезеңнен басталды. 1947 жылы Ыбырай Жақаевтың, мұнан соң Ким Ман Самның, кейіннен Шиелілік 38 Еңбек Ерінің жоғары еңбек марапатына ие болуы аудан көлемінде ғана емес, жалпы Сыр бойына егіншілікке бет бұрудың нәтижесі еді. Сол бастама 1960 жылдардан бері өрісі кеңіп өркен жайған жас Жақаевшылар қозғалысына ұласты.

Аудан өзінің даму тарихында еңбек пен ерліктің, ынтымақ пен бірліктің ұлы куәсіндей талай жеңістерге қол жеткізді. 2000 жылғы Сыр бойындағы он ғасыр адамдарының бесеуі Шиеліліктер: М.Шоқай, Ы.Жақаев, Ш.Есенов, Н.Бекежанов, Ә.Тәжібаевтардың болуы тарлан саясаткер, даңғайыр диқан, зерделі ғалым, жезтаңдай әнші мен арқалы ақын тәрбиелеуде бұл өлкенің белгілі орын алатындығын дәлелдесе керек.

Аумақтық әкімшілік бөлінісі: 1 кент және 22 ауылдық округтерінен тұрады.

Аудандағы 40 елді – мекенде барлығы 77121 адам тұрады. Оның ішінде кент орталығында 30459 адам, ауылдық елді – мекендерде 46662 адам тұрады. Олар, 21 ұлт өкілінен құралған. Аудан тұрғындарының негізін 95,7 пайызын қазақ, 1,9 пайызын орыс, 1,4 пайызын корей ұлтының өкілдері құраса, қалған 1,0 пайызын басқа ұлт өкілдері құрайды.

Аудан бойынша 47 тарихи – сәулет ескерткіштері тізімге алынған. Олар археологиялық, архитектуралық, монументтік және тарихи ескерткіштер болып бөлінген. Ескерткіштердің көпшілігі Сарысу өзенінің бойында және Телікөл аумағына орналасқан.

Аудан халқына 1 аудандық мәдениет үйі, «Жеңіс» мәдениет үйі, 6 ауылдық мәдениет үйлері мен 19 ауылдық клубтар, 5 халықтық ұжымдар, 2 мәдени қызмет көрсету кешені, 32 мемлекеттік жүйедегі кітапханалар, 2 музей мәдени қызмет етуде.

Ауданда 40 мектеп (оның 32 орта, 5 негізгі, 3 бастауыш) жұмыс істейді. Олардың 19 – ы типтік жобада, қалғандары ыңғайластырылған ғимараттарда орналастырылған. 20 мектепке дейінгі мекеме, 2 мектептен тыс мекеме (Әуез мектебі және оқушылар үйі) бар.

Ауданда 23 СТК – дан бөлек 4 саяси партия өкілдіктері, 15 ҮЕҰ, 3 кәсіптік одақтар ұйымдары, 6 діни, 2 жастар қоғамдық бірлестіктері бар.

Елді мекендердің аумағы

Шиелі кенті 3687 Ауылдық округтер Ақмая 12965 Ақтоған 105328 Алмалы 2965 Бәйгеқұм 3382 Бестам 4875 Гигант 21592 Жанатурмыс 19479 Еңбекші 498609 Жиделіарық 2753 Жөлек 70805 Жуантөбе 6614 Иіркөл 19652 Керделі 7095 Қарғалы 418902 Майлытоғай 92658 Сұлутөбе 608075 Қоғалы 415176 Талаптан 416641 Тартоғай 338832 Телікөл 84726 Төңкеріс 15972 Ортақшыл 68972

Аудан жерлерінің санаты: • ауылшаруашылық жерлер - 192540 га • елді мекендер жері - 61646 га • өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және басқа жерлер- 4376 га • орман қорының жері - 1663265 га • су қорының жері - 18545 га • бос жерлер - 1486543 га

Аудан халқы: 77145 адам. Этникалық құрамы: -қазақтар -73789; -орыстар - 1500; -корейлер - 1110; -шешендер - 70; -украиндар – 76; -басқа ұлттар - 576.

Шиелі ауданының халық саны - 77145 (77056). 18 дейінгі балалар саны - 24813 (24498),1 жасқа дейінгі балалар саны - 1847, әйелдер - 37821(36135), туу жасындағы әйелдер - 17579(17251).

Бюджет

Аудандық бюджет өз кірісі болжамдалған 1 млрд. 307 млн. 31 мың теңгенің орнына 1 млрд. 347 млн. 520 мың теңге болып 103,1 пайызға жеткен.

Оның ішінде: тау-кен өндірісінде облыс бойынша 99,9 пайызды құраса, ауданда 10 млрд. 436 млн теңгенің өнімі өндіріліп, 106,4 пайызға өскен.

2011 жылы ауданда 7 млрд. 731 млн. 678 мың теңгенің жалпы ауылшаруашылығы өнімдері өндірілген. 2010 жылмен салыстырғанда өсім 120,6 пайызды құрап, 1 млрд. 318 млн. 891 мың теңгенің өнімі артық өндірілген.

Ауданда өндірілген күріш көлемі есепті кезеңмен салыстырғанда 106,7 пайыз, өңдеу көрсеткіші 100,5 пайыз болып отыр.

Ауданда егін шаруашылығы бойынша 2011 жылы 23967 гектар жерге түрлі ауылшаруашылығы дақылдары орналастырылды. Атап айтқанда, 8400 гектар күріш, 1650 гектар бидай, 233 гектар тары, 160 гектар дәндік жүгері, 249 гектар мақсары, 56 гектар күнбағыс, 1624 гектар картоп, 1857 гектар бақша, 1180 гектар көкөніс егілсе, 2650 гектарға жаңа жоңышқа, 5736 гектарға ескі жоңышқа дақылдары орналасты. Жалпы егіс көлемі 2010 жылмен салыстырғанда 128 гектарға артық егілді. Оның ішінде күріш дақылының көлемі 64 гектарға артты.

Аудан дихандары 2011 жылы 8400 гектар күріш дақылының әр гектарынан 45,0 центнерден орта өнім жинап 37800 тонна, картоп дақылының әр гектарынан 205,0 центнерден 33292 тонна, көкөністің әр гектарынан 175,0 центнерден 20060 тонна, бақшаның әр гектарынан 200,0 центнерден 37140 тонна өнім алды.

Мал шаруашылығы Аудандық статистика бөлімінің ұсынып отырған №24 үлгідегі мал шаруашылығының есебі бойынша 2011 жыл аяғындағы есеп бойынша ірі қара 38559, қой-ешкі 110984, түйе-931, жылқы 7026, құс 42628 басты құрады.

“Сыбаға” бағдарламасы бойынша ет бағытындағы ірі қара малын 2 шаруашылық (Нәлібаев ш.қ., Асан ш.қ.) 41 бас мал алса, Байсын ш,қ, 180 басқа құжаттарын өткізген.

2012 жылдың қаңтарына асыл тұқымды мал басы МІҚ 483 бас оның ішінде аналығы 177 бас, қой 8153 бас аналығы 5768 бас, түйе 264 бас аналығы 130 бас құрайды. Ауданда 8 шаруашылық асыл тұқымды мал өсірумен айналысса, оның ішінде 5 қой, 2 ірі қара, 2 түйе шаруашылығы. 5 шаруашылық үкіметтен арнайы статус алған.

Жыл басынан ауданда ветеринариялық-санитарлық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында аудандық бюджеттен сарып (бруцеллез) малдарды санитарлық союға 1308,4 мың теңге, ауру уақ малдарды санитарлық жоюға 584,0 мың теңге, эхинококкоз, құтыру, лишмониоз ауруының алдын алу үшін бұралқы ит, мысықтарды жоюға 777,8 мың теңге, Конго–қырым қанды безгегі ауруын болдырмауға (дезинфекция) 1 млн 995 мың теңге қаржы бөлініп, тиісті жұмыстар атқарылды.

Әлеуметтік сала

Аудандағы 2011 жылғы күнкөрістің ең төменгі деңгейінің 1 айдағы орташа шамасы жан басына шаққанда 15090 теңгені құрап, облыстық орташа деңгейден теңгеден төмен болуы аудандағы негізгі азық-түлік, тұтыну тауарларының бағаларының тұрақтылығының дәлелі.

Орталығы — Жаңақорған кенті. Аудан жерінің солтүстік-шығыс бөлігін Қаратау жотасының солтүстік-батыс сілемдері алып жатыр. Ең биік жері 1419 м (Бесарық өзенінің бастауында). Орталық бөлігін Сыр бойы жазығы, оңтүстігін, оңтүстік-батысын Қызылқұм шөлі алып жатыр. Ауданның жер қойнауы кен байлықтарына бай. Қаратаудың Өгізмүйіз тауы етегінде Шалқия кеніші орналасқан.

Қызылорда облысының Төтенше жағдайлар департаменті республикалық, өңірлік аэромобильді жедел-құтқару жасақтарын қоспағанда, облыс аумағындағы азаматтық қорғау органдары мен бөлімшелеріне басшылық жасауды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы Ішкі істер Министрлігі Төтенше жағдайлар Комитетінің аумақтық бөлінісі болып табылады.

Департамент өз қызметін Қазақстан Республикасы Конституциясына және заңдарына, Қазақстан Республикасы Президентінің және Үкіметінің актілеріне, өзге де нормативтік құқықтық актілерге, сондай-ақ осы Ережеге сәйкес жүзеге асырады.

Міндеттері:

1) азаматтық қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

2) азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесі аумақтық кіші жүйелерінің жұмыс істеуі мен одан әрі дамуын қамтамасыз ету;

3) өрт қауіпсіздігі және азаматтық қорғаныс саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

4) өрттің алдын алуды және сөндіруді ұйымдастыру.

Функциялары:

1) азаматтық қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың іске асырылуын, азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесі аумақтық кіші жүйелерінің жұмыс істеуі мен одан әрі дамуын қамтамасыз ету;

2) азаматтық қорғау күштерінің қызметін қамтамасыз ету;

3) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алуға және оларды жоюға, өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және облыс аумағында азаматтық қорғанысты ұйымдастыруға бағытталған азаматтық қорғау іс-шараларын ұйымдастыру және өткізу кезінде азаматтық қорғау күштеріне басшылық жасау;

4) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды мемлекеттік есепке алуды жүргізу;

5) Департамент пен мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің жауынгерлік және жұмылдыру әзірлігін қамтамасыз ету;

6) жергілікті атқарушы органның құзыретіне кіретін азаматтық қорғау саласындағы мәселелер жөніндегі ұсыныстардыжергілікті атқарушы органға енгізу;

7) азаматтық қорғау саласында ақпараттық-талдау қызметін жүзеге асыру;

8) азаматтық қорғау саласында іргелес мемлекеттердің шекара маңы өңірлерімен өзара іс-қимылды жүзеге асыру;

9) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлараймағындағы халыққа шұғыл медициналық және психологиялық көмек көрсету, төтенше жағдайларды жоюға қатысушылардың денсаулығын сақтау, қалпына келтіру және оңалтуды қамтамасыз ету;

10) комиссиясының құрамында өз құзыреті шегінде төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалалар мен апаттарды тергеуді ұйымдастыру және жүргізу;

11) қолданыстағы заңнамаға сәйкес төтенше жағдайларды жою кезінде ұйымдардың материалдық-техникалық ресурстарын жұмылдыру;

12) азаматтық қорғау құралдарына қажеттілікті айқындау үшін Комитетке және жергілікті атқарушы органға ұсыныстар дайындау;

13) қорғаныш құрылыстарын есепке қоюды және есептен шығаруды жүзеге асыру;

14) азаматтық қорғаудың басқару органдары мен күштерін даярлау жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлеу;

15) Азаматтық қорғаныс жоспарын әзірлеу және оны азаматтық қорғаныстың бастығы – облыс әкіміне бекіту үшін енгізу;

16) облыстың қалалары мен аудандарының азаматтық қорғаныс жоспарларын келісу;

17) жергілікті ауқымдағы төтенше жағдайларды жою жөніндегі іс-қимылдар жоспарларын әзірлеу және оларды облыстың әкіміне бекітуге ұсыну;

18) облыстың қалалары мен аудандарыныңтөтенше жағдайларды жою жөніндегі іс-қимылдар жоспарларын келісу;

19) азаматтық қорғаныс жоспарларының және төтенше жағдайларды жою жөніндегі іс-қимылдар жоспарларының құрылымын айқындау жөнінде Комитетке ұсыныстар енгізу;

20)Азаматтық қорғаныстың инженерлік-техникалық іс-шараларының көлемі және мазмұны жөнінде Комитетке ұсыныстар енгізу;

21) қосалқы (қалалық, қала сыртындағы), көмекші және жылжымалы басқару пункттерін құру бойынша ұсыныстарды азаматтық қорғаныстың бастығы – облыс әкіміне енгізу;

22) елді мекендер мен аса маңызды мемлекеттік меншік объектілерінің аумақтарын өрттерден қорғауды қамтамасыз ету;

23) өртке қарсы ерікті құралымдардың тізілімін жүргізу;

24) төтенше жағдайлардың алдын алу жөніндегі жоспарларды әзірлеу;

25) облыстың, қалалар мен аудандардың қауіпсіздік паспорттарын және табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар қатерлерінің каталогтарын әзірлеу;

26) жергілікті ауқымдағы төтенше жағдайлар кезінде облыс әкімінің табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайды жариялауы туралы ұсыныстарды жергілікті атқарушы органға енгізу;

27) төтенше жағдайлар кезінде авариялық-құтқару және шұғыл жұмыстар жүргізу;

28) суда құтқару және сүңгуірлік-іздестіру жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу;

29) облыстың аумағындағы өртке қарсы және авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарының қызметін үйлестіру;

30) авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарын тіркеу;

31) аттестаттау комиссияларының құрамында авариялық-құтқару қызметтері мен құралымдарын, құтқарушыларды аттестаттаудан өткізу;

32) су айдындарындағы төтенше жағдайлардың алдын алуға бағытталған профилактикалық жұмысты ұйымдастыру және жүргізу;

33) өз құзыреті шегінде жергілікті атқарушы органымен бірлесіп басқару, құлақтандыру мен байланыс жүйелерін дамыту және оларды облыстың аумағында пайдалануға әзірлікте ұстау;

34) халыққа, азаматтық қорғаудың басқару органдарына төтенше жағдайдың туындау қатері туралы болжам болған кезде күні бұрын және (немесе) төтенше жағдай туындаған кезде жедел хабар беруді және оларды құлақтандыруды қамтамасыз ету;

35) облыстың аумағында бірыңғай кезекшілік-диспетчерлік «112» қызметін дамыту және жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

36) облыстың аумағында бірыңғай кезекшілік-диспетчерлік «112» қызметімен автоматтандырылған жүйелердің өзара іс-қимылын ұйымдастыру;

37) өз құзыреті шегінде азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесінің корпоративтік ақпараттық-коммуникациялық жүйесінің, ахуалдық-дағдарыс орталықтарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

38) азаматтық қорғау саласындағы білімді насихаттауды, халықты және мамандарды оқытуды ұйымдастыру;

39) төтенше жағдайлар мен әскери қақтығыстар туындаған кезде немесе осы қақтығыстар салдарынан қорғану тәсілдері мен іс-қимылдарға азаматтық қорғаудың басқару органдары мен күштерінің басшыларын, мамандарын даярлауды ұйымдастыру;

40) ерікті өрт сөндірушілерді кейінгі даярлаудың бағдарламасын бекіту;

41) өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

42) азаматтық қорғаныс саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

43) елді мекендер мен объектілерде өртке қарсы күреске өрт сөндіру бөлімшелерінің әзірлігін бақылауды жүзеге асыру;

44) су айдындарында қауіпсіздік қағидаларының сақталуына бақылауды жүзеге асыру;

45) өрт қауіпсіздігі, азаматтық қорғаныс саласында әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер жүргізуді жүзеге асыру;

46) анықталған бұзушылықтарды жою және өрттерді болдырмау жөніндегі іс-шараларды жүргізу туралы азаматтарға, лауазымды және заңды тұлғаларға ұйғарымдар беру;

47) анықталған бұзушылықтарды жою және азаматтық қорғаныс жөніндегі іс-шараларды орындау туралы азаматтарға, лауазымды және заңды тұлғаларға ұйғарымдар беру;

48) су айдындарында қауіпсіздік қағидаларын сақтамағаны үшін азаматтарға және заңды тұлғаларға ұйғарымдар беру;

49) субъектiлер өрт қауiпсiздiгi талаптарын бұза отырып жүзеге асыратын, сондай-ақ ұйымды, объектiнi, құрылысты, ғимаратты салу, реконструкциялау, кеңейту немесе техникалық қайта жарақтандыру кезiнде жобаларда көзделген өрт қауiпсiздiгiнiң талаптары орындалмаған кезде ұйымдардың, жекелеген өндiрiстердiң, өндiрiстiк учаскелердiң, агрегаттардың жұмысын iшiнара немесе толық тоқтата тұру, ғимараттарды, құрылыстарды, электр желiлерiн, жылыту аспаптарын пайдалануға және өрт шығу қаупi бар жұмыстарды жүргiзуге тыйым салу;

50) өз құзыреті шегінде ұлттық қауіпсіздік, мемлекеттік құпиялар және ақпараттық қауіпсіздік саласындағы заңдарды және өзге де нормативтік құқықтық актілерді сақтауды қамтамасыз ету;

51) өз құзыреті шегінде ұлттық қауіпсіздік жүйесін жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды Комитетке енгізу;

52) өз құзыреті шегінде терроризммен күрес жөніндегі облыстық штабтың жұмысына қатысу;

53) өз құзыреті шегінде облыстық Терроризмге қарсы комиссияның жұмысына қатысу;

54) облыс бойынша мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қатардағы және басшы құрамының лауазымына тағайындалған және жауынгерлік есептен белгіленген тәртіпте шығарылған әскери міндеттілерді арнайы есепке алуды жүргізу;

55) өтініш берушінің азаматтық қорғау саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігі бөлігінде лицензия беруді келісу;

56) өртке қарсы нормалар мен қағидалар талаптарына сәйкестігіне құрылысы аяқталған кәсіпорындар, ғимараттар, құрылыстар мен жекелеген қондырғыларды пайдалануға қабылдау жөніндегі жұмыс, қабылдау және мемлекеттік қабылдау комиссияларының жұмысына қатысу;

57) өз құзыреті шегінденормативтік құқықтық актілерге, нормативтік актілерге және стандарттарға өзгерістер, толықтырулар енгізу жөнінде Комитетке ұсыныстар енгізу;

58) азаматтық қорғау саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасында, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және заңға тәуелді актілерінде көзделген өзге функцияларды жүзеге асыру.

Құқықтары:

1) өз құзыреті шегінде орындалуы міндетті нормативтік құқықтық актілерді қабылдау;

2) мемлекеттік органдардан, ұйымдардан, олардың лауазымды адамдарынан және азаматтардан қажетті ақпаратты және мәліметтерді заңнамада белгіленген тәртіпте сұрату және алу;

3) заңнамада белгіленген тәртіпте Департаменттің мүдделерін сотта қорғауды ұйымдастыру және жүзеге асыру;

4) Департаменттің құзыретіне кіретін мәселелер бойынша кеңестер, семинарлар, конференциялар ұйымдастыру және өткізу;

5) қызметтік жұмысты және орындаушылық тәртіпті бұзу фактілері бойынша қызметтік тексерістер жүргізу, олардың себептерін анықтау, талдау және бұзушылықтарды болдырмау бойынша шаралар қабылдау;

6) белгіленген тәртіппен азаматтық қорғау мақсаттары үшін мемлекеттік ведомстволық және мемлекеттік емес жүйелерді, желілерді, байланыс және ақпарат беру құралдарын пайдалану;

7) облыстың құлақтандыру жүйесіне техникалық тексерулер және азаматтық қорғау бойынша оқу-жаттығулар жүргізу кезінде облыстың құлақтандыру жүйесін қосу туралы өкім беру;

8) әрекеті немесе әрекетсіздігі төтенше жағдайлар қатеріне немесе туындауына және азаматтық қорғау саласында бұзушылықтарға әкелген лауазымды адамдарды жауапкершілікке тарту туралы белгіленген тәртіпте ұсыныстар енгізу;

9) қолданыстағы заңнамалық актілерде көзделген өзге құқықтар мен міндеттерді жүзеге асыру.

«Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаментінің 2014 жылда төтенше жағдайлардың алдын алу және жою бағытында атқарған жұмыстары және 2015 жылға алға қойылған мақсаттар»

Қазақстан Республикасы «Азаматтық қорғау туралы» Заңына және Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Төтенше жағдайлар Комитетінің 2011-2015 жылдарға арналған Стратегиялық жоспары шеңберінде Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаменті табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар мен оларлардың салдарларының алдын алуға және оларды жоюға, төтенше жағдай аймағындағы халыққа шұғыл медициналық және психологиялық көмек көрсету, облыс аумағында өрт қауіпсіздігің қамтамасыз ету және азаматтық қорғаныс шараларын ұйымдастыруды мемлекеттік саясатын жүзеге асырады.

2014 жылға арналған Комитеттің Операциялық жоспары негізінде Департаментке 61 тармақ жүктелген, Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаментінің жұмыс жоспарында 114 тармақ көзделген және осы уақытта бекітілген барлық 114 тармақтағы жұмыстар толығымен уақытысында орындалды.

Комитеттің Стратегиялық жоспары шеңберінде мақсатты индикаторға қол жеткізу жұмыстарына тоқталсақ:

- тіркелген төтенше жағдайлар саны 85, 2013 жылмен салыстырғанда 4,7 % ға төмендеген (2013 ж - 89 жағдай).

- тіркелген төтенше жағдайларда зардап шеккен адам саны 207 бұл көрсеткіш 2013 жылмен салыстырғанда 52,1 % көбейіп отыр ( 2013 ж. - 63);

- тіркелген төтенше жағдайларда қайтыс болған адам саны 69, былтырғы жылмен салыстырғанда 8,7 % өскен (2013 ж - 63).

Жыл басынан Департамент бастығының жанындағы Кенесінің 8 жиыны өткізілді (4 жоспарлы, 4 жоспардан тыс жиындар).

Департаментте құжаттама айналымы 13 427 (2013 жылы – 15 699) құжат құрайды. Оның ішінде 5872 (2013 жылы -6794) кіріс және 7374 (2013 жылы - 8689) шығыс құжаттар, 2013 жылымен салыстырғанда кіріс құжат 4 % төмендеген, шығыс құжат 3 % төмендеген.

Жеке және заңды тұлғалардан 954 (2013 жылы - 774) өтініш түскен, 2013 жылмен салыстырғанда, 2014 жылы 4 % көбейген.

Табиғи және техногенді төтенше жағдайлардың алдын алу және олардың зардабын жою

Облыстың, қала және аудандардың қауіпсіздік паспорттары әзірленді. Облыстың акватория паспортына толықтырулар мен өзгерістер енгізілді, облыстың табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар қауіп-қатер каталогіне түзетулер енгізіліп, облыс әкімімен бекітілді.

Аумақтағы төтенше жағдайлардың алдын алу мен жою жөніндегі шараларды өткізу үшін облыс, қала және аудандардағы төтенше жағдайлардың алдын алу және жою комиссияларымен өзара іс-әрекеттерді қамтамасыз етуде және гидротехникалық құрылыстарға өткізіліп жатқан жөндеу қалпына келтіру жұмыстарына мониторинг жасалды.

Су тасқының зардабын азайту үшін мемлекеттік органдармен жедел ақпаратты алу үшін мүдделі орталық атқарушы органдармен іс-әрекеттер жасалған, соның ішінде Сырдария өзені су ағысының басқаруын реттеу бойынша шешім қабылданып, уақытылы Шардара су қоймасынан және Көксарай контрреттегішінен жұмыс режимінің кестесі уақытылы түзетіледі.

Көлік инфрақұрылым объектілерінде су жібергіш құрылыстары және тұрғын аумақтарда арықтарды тазалау бойынша жергілікті атқарушы органдармен іс-шаралар өткізілуде, су шаруашылығы объектілерінде гидротехникалық құрылыстар жөнделуде, көл жүйелеріне магистралдық каналдар арқылы өзен суларын өткізу бойынша іс-шаралар бекітілді, су жиегіндегі қорғаныс учаскелеріне жауапкершілік зоналары белгіленді.

Гидротехникалық құрылыстардың және қорғаныс бөгеттерінің жағдайларына мониторинг жасалуда, Сырдария өзенінің жағалауында 30 су тасқыны қауіпі бар учаскелер белгіленді.

Осы мақсатта облыстық бюджеттен 2014 жылы 452 млн. теңге бөлінді, осы учаскелерінде жөндеу-қалпына келтіру жұмыстары аяқталды.

Төтенше жағдайларды алдын ала болжау және қауіп-қатерін бағалау және олардың өсуі мен динамикасына бақылау мақсатында:

2014 жылы өрт қауіпсіздігі мақсатында дала өрттеріне ғарыштық мониторингіне облыстық әкімдігінен 2,1 млн теңге бөлінді.

Облыс, қала және аудандық төтенше жағдайларды алдын алу және жою комиссияларының жұмысын жоспарлау кезінде Департаментпен су тасқыны саласы, жер сілкіністері, Конго-қырым геморрагиялық безендіру, өрт қауіпті кезеңіне дайындық, судағы қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қысқы кезеңге дайындық бойынша өзекті мәселелерді қарастыру бойынша ұсыныстар жолданды.

2014 жылы облыс, қала және аудандардағы төтенше жағдайлар комиссияларымен 99 отырысы өткізілді:

оның ішінде, 9- облыс, 90- қала мен аудан көлемінде өткізілді және олардың шешімдеріне бақылау жүргізілуде.

Жыл басынан осы отырысында 32 өзекті мәселелер қаралды:

Облыс көлемінде 2013-2014 жылдардың қыс-көктем мезгілдерінде болуы ықтимал су тасқынының алдын алу туралы; облыс аумағында құрылыс нысандарының салынуы барысында және құрылысы аяқталған нысандарды меншік түріне қарамастан мемлекеттік қабылдау кезінде талапқа сай, соның ішінде құрылыс нормаларына сай нысан шатырларының беріктігі туралы; облыс көлеміндегі шалғай орналасқан елді мекендерде өрт сөндіру іс-шараларын ұйымдастыру мәселесі туралы, облыстағы мемлекеттік органдар, ұйымдар мен кәсіпорындардың төтенше жағдай орын алғандығы хабардар ету тәртібі туралы, жазғы кезеңде облыстың су айдындарында судағы қауіпсіздік шаралары туралы.

Авариялық құтқару жұмыстарын жүргізу

2014 Төтенше жағдайлар департаменті үшін жайлы жыл болған жоқ, айта кететін болсақ 2014 жылы орын алған ең күрделі төтенше жағдайлар, атап айтқанда:

- Жаңақорған ауданы Қаратау бөктеріне қардың көп жаууынан 2014 жылдың 22 ақпанында күннің күрт жылуы мен нөсерлі жаңбыр болды. Осы болған жаңбырлы нөсердің кесірінен Қаратау бөктеріндегі қардан еріген мол су, Батыс Европа – Батыс Қытай автобаны бойында орналасқан Шалқия-Жаңақорған көпірінен төмен құйып, Жаңақорған кентіне қауіп төндірді. Орын алған жағдайға байланысты ауданда орналасқан Азаматтық қорғаудың барлық қызметтерінің құрылымдары дабыл бойынша көтеріліп, жоғарыда аталған көпірдің алдынан тоған соғылып, судың ағу бағыты өзгертілгесін су басу қаупі сейілді. Кенттің шет жағалауындағы тұрғын үйлердің ауласынан (110 үй) Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметінің мотопомпаларымен жиналған суды қауіпсіз жерге айдау жұмыстары жүргізілді.

2014 жылдың 20 желтоқсанында Шиелі ауданы Жөлек және 21 желтоқсанында Ботабай елді мекендері тұсында Сырдария өзенінде судың деңгейі 1,4 – 1,5 метрге көтеріліп, су басу қаупін төндірді. Осы бағытқа Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаментінің бастығының, яғни менің шешімімен аталған елді мекендерге мониторинг жүргізу және жергілікті атқарушы органға көмек көрсету мақсатында мобильдік топтар оқиға орнына жөнелтілді. Сонымен қатар, ҚР ІІМ ТЖК «Қазавиақұтқару» АҚ-ның МИ-8 тікұшағымен жағдайды жоғарыдан көріп бағалау үшін төңіректі аралап ұшып шықты. Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаментінің аумақтық құрылымдарының мобильдік топтары мен жергілікті атқарушы органның қызметтерінің орын алған оқиғаға дер кезінде шұғыл әрекет етуінің арқасында Шиелі ауданы Жөлек және Ботабай елді мекендерінде адамның, малдың және материалдық шығынысыз уақытында төнген қауіпті сейілтті. Тасқын суға қарсы іс-шараларды жүргізу барысында 45 адам қауіпсіз аймаққа көшірілді, оның 15 бала және су басқан аймақтан 14 жылқы, 24 ірі қара мен 5 уақ мал шығарылды. Сонымен қатар, Өрт сөндіру және авариялық құтқару жұмыстары қызметінің күшімен 4 үйдің ауласын басқан суды мотопомпа арқылы сору жұмыстары жүргізілді.

- Шиелі, Жаңақорған аудандарының малшылары мал қыстату, мал төлдету науқанын сапалы жүргізіп, межелі төлді орындағанымен мамыр айында шопандар уақ малдардың қыстан шыққан жабағы жүндерін қырықтырып, жылдағы мерзімінде «Қаратау» жайлауларындағы жазғы жайылымдарға көшіп қонды. Дегенмен жаңа қырқылған уақ мал (қой, ешкі) 2014 жылдың 29-30 мамырында толассыз жауған қар аралас бұршақ жауын шашыны мен қатты желдің салдарынан Шиелі, Жаңақорған аудандарында ауа температурасы күрт төмендеп табиғат апатынан мал шаруашылығындағы 5754 бас уақ мал өліп, шаруа қожалықтары шығынға ұшырады. «Шиелі және Жаңақорған аудандарында қар аралас жауған жаңбырдың салдарынан өлім жітімге ұшыраған уақ малдарды өртеп көму арқылы жою жұмыстарының санитарлық талаптарға сәйкес ұйымдастыру бойынша жұмысшы тобы» құрылды. Осы құрылған топқа қажетті құрал-жабдықтар мен техникалар бөлініп, 2014 жылдың 30 мамыры мен 3 маусымы аралығында өлім жітімге ұшыраған уақ малдардың санын нақтылау жұмыстары жүргізілді және маусым айының 3-10 аралығында өртеп көму арқылы жою жұмыстары жүргізіліп, толығымен аяқталды.

2014 жылы «Қызылорда-Жезқазған» автожолынан 96 автокөлік, 278 адам қар құрсауынан қауіпсіз аймақтарға көшірілді. Аталған автожолдағы өзекті мәселе бұл ұялы байланыстың жоқтығынан зардап шеккен халық уақытылы 112 телефонына хабар бере алмауы болып отыр.

Жоғарыда аталған жағдайларға 112 телефонына келіп түскен алғашқы ақпаратты Департаменттің жедел кезекшісі дер кезінде зерделеуінің, басшы құрамның уақытылы дұрыс шешім қабылдауының және оқиға орнында авариялық-құтқару құрылымдарының үйлесімді әрекет етуінің арқасында орын алған оқиғалар адам өмірінің шығынысыз жойылып отыр деп айтуға болады.

Сонымен қатар, болуы мүмкін табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу мақсатында «КазГидромет» Республикалық мемлекеттік кәсіпорны мен ҚР ІІМ ТЖК Республикалық дағдарыс орталығынан 2014 жылы 84 дабылды ескерту келіп түсті. Келіп түскен дабылды ескертуді жергілікті атқарушы органдарға, тіршілікті қамтамасыз ету объектілеріне және жергілікті бұқаралық ақпарат құралдары арқылы халыққа уақытылы жеткізілді.

Тағы да айта кететін жағдай, облыс аумағында Қызылорда облысы төтенше жағдайлар департаментінің авариялық құтқару қызметтерімен 987 авариялық құтқару жұмыстары жүргізілді. Авариялық құтқару жұмыстарына 3233 адам және 1247 техника жұмылдырылды. Авариялық құтқару жұмыстары кезінде 790 адам (оның ішінде, 126 бала) құтқарылды, 166 зардап шеккендерге (оның ішінде 3 бала) алғашқы медициналық көмек көрсетілді. Төтенше жағдайлар аумағынан 351 адам (оның ішінде 15 бала) және 137 техника көшірілді. 50 мәйіт шығарылды, соның ішінде 7 бала.

Азаматтық қорғаныс саласы бойынша мемлекеттік бақылау

2014 жылда Азаматтық қорғаныс іс-шараларының орындалуы бойынша 38 нысандарда жоспарлы тексерулер жүргізілуі жоспарланған, оның ішінде 2014 жылдың 12 айында 5 нысанда жоспарлы тексерулер жүргізілді, 5 мекеме басшысы Азаматтық қорғаныс сұрақтары бойынша тындалды, Азаматтық қорғаныс саласында нормативті-құқықтық актілері орындалмауына байланысты 34 заң бұзушылық анықталды, 5 лауазымды тұлғаға әкімшілік құқық бұзушылық туралы істері қаралып, әкімшілік шара қолданды, жалпы айыппұл соммасы 146 308 теңге, барлығы өндірілді. 4 мекемеде жоспардан тыс бақылау бағытында тексерулер жүргізілді.

Өрт қауіпсіздікті қамтамасыз ету

2014 жылы өрт оқиғаларының алдын алу, болдырмау бағытындағы іс-шараларға Қызылорда облысының Төтенше жағдайлар департаменті қызметкерлерімен жүргізілетін профилақтикалық үгіт - насихат жұмыстарының жүргізілуі, оның ішінде аймақтағы бекітілген нысандардың өрт қауіпсіздігіне бақылау жұмыстарын жүргізу болып табылады. Бұл бағытта есепті кезеңде облыс көлемінде түрлі шаруашылық бағыттағы барлығы 861 нысандарға бақылау жұмыстары жүргізілді, оның ішінде 18 онеркәсіптік және тіршілікті қамтамасыз ету нысандар, 843 әлеуметтік-мәдени бағыттағы нысандар. Тексеру кезінде 2651 кемшілік анықталып, 61 нысанның жұмысы ауданаралық экономикалық сотының шешімімен уақытша тоқтатылды.

Өрт қауiпсiздiгi қағидасы талаптарын бұзған 640 жеке және заңды тұлғаларға қатысты әкімшілік өндіріс қозғалып, 10 млн 973 мың 100 теңге айып пұл салынды оның ішінде: 6 жеке тұлғаларға «ескерту» жасалып, 153 жеке тұлғаға 622 мың 272 теңге, 470 лауазымды тұлғаға 9 млн 578 мың 544 теңге, 11 заңды тұлғаға 772284 теңге әкімшілік айыппұлдар көлемінде салынды.

2015 жылдың 10 қантары жағдайы бойынша 571 айыппұл өндірілді, жалпы сомасы 9 млн 323 мың 780 теңге, мәжбүрлі түрде 37 айыппұл жалпы сомасымен 950 мың 076 теңге сотқа жолданды.

2014 жылы Қызылорда облысы бойынша 513 өрт оқиғасы орын алды, бұл көрсеткіш 2013 жылмен салыстырғанда 8,8% көбейіп отыр (2013 жылы - 468 өрт), материалдық шығын 160 млн 989 мың 114 теңгені құрады (2013 жылы - шығын 322 млн 463 мың 256 теңге, - 50,1% азайып отыр), адам қазасы 9 адам, оның ішінде 3 бала (2013 жылы – 9 адам, оның ішінде 3 бала), зардап шеккендер– 17 адам (2013 жылы – 14 адам).

Халыққа психологиялық және жедел медициналық көмек көрсету

2013 жылдан бастап республикалық маңызы бар авариялық қауіпті жолдардың учаскелерінде трассалық-медициналық құтқару бекеттері тәулік бойы кезекшілікті жүзеге асырады, облыста жедел медициналық көмек көрсету үшін 3 трассалық-медициналық құтқару бекеттері құрылған (Шиелі, Жосалы және Әйтеке би кенттерінде). Трассалық-медициналық құтқару бекеттерінің бригадасына жедел әрекет ету үшін 50 шақырым қызмет жасау көлік жолдардын учаскілері бекітілген. Трассалық-медициналық құтқару бекеттерінің бригадасы шамамен 30 минут ішінде қызмет жасау орнына жетеді.

2014 жылда аппатар медицинасы орталығы және трассалық-медициналық құтқару бекеттері төтенше жағдайларға 117 рет шықты. 147 зардап шеккендерге (оның ішінде 1 балаға) медициналық көмек көрсетілді және 28 адам ауруханаға жатқызылды.

Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаменті мен бағыныстағы құрылымдық бөлімшелері – 721 штаттық бірлікті құрайды, атап айтқанда:

Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаменті – 105;

«Өрт сөндіру және авариялық құтқару жұмыстары қызметі» ММ – 580;

«Суда құтқару қызметі» ММ – 36;

Слайд – 36 ҚР ТЖМ Көкшетау техникалық институтының 2014-2015 оқу жылдары күндізгі оқу бөліміне Қызылорда облысы бойынша мектеп бітіретін толық орта білімді түлектерді оқуға шақыру бұқаралық ақпарат құралдары арқылы үгіт насихат жұмыстарының нәтижесінде, күндізгі оқу бөліміне 12 талапкер, сырттай оқу орнына 5 қызметкер түсті.

Жалпы тәртіптік жауапкершілікке тартылған қызметкерлердің саны 52 (ТЖД-21, ӨСжАҚЖҚ-28, СҚҚ-3) 2013 жылмен салыстырғанда 35 % төмен.

Сыбайлас жемқорлық сипатында құқық бұзушылықтардың алдын алу, оны болдырмау, жағымсыз әрекет, дөрекі мінездерден өзін тыйып ұстау мақсатында Департаменттің инспекторлар құрамын психологиялық жағдайын зерделеу жұмыстары жүргізіліп тұрады.

Азаматтардан арыз-шағымдарды қабылдау үшін департаментте тәулік бойы сенім телефоны жұмыс істейді. Сонымен қатар департаменттің және оған қарасты мемлекеттік мекеме қызметкерлерінің құқықтық-тәрбиелік жұмыстарына, олардың жауынгерлік және дене дайындығын нығайтуға, тапсырылған жұмыстың жауапкершілікпен орындалуына қатаң бақылау жасалуда.

Департамент басшыларының азаматтарды қабылдау кестесі мен сенім телефондары көпшілік үшін жергілікті облыстық және аудандық бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жарияланып келеді.

Жыл басынан жалпы біліктілігін арттырған қызметкерлер саны 301 (Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің «Азаматтық қорғаныс және төтенше жағдайлар саласындағы басшы құрамның біліктілігін арттыру республикалық курсында» - 12 қызметкер, «Көкшетау техникалық институтының біліктілігін арттыру курсында» - 18 қызметкер, ҚР Президенті жанындағы мемлекеттік басқару академиясы – 9, Беларусь Республикасында -10, Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаменті «Өрт сөндіру және авариялық құтқару жұмыстары қызметі» ММ Кәсіби даярлау мектебінде - 111 қызметкер, «Өңірлік тілдерді оқыту орталығы» мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорында 141 қызметкер білімдерін көтерді).

Департаменттің позитивтік имджін құруы:

Азаматтық қорғау саласында белсенді үгіт насихат жұмыстары жүргізілді. Бұқаралық ақпарат құралдар арқылы 585 мақала жарияланды, 193- теле бағдарламалар көрсетілді, 139- радиобағдарламалар дайындалды, ҚР ІІМ ТЖК веб-сайтында 286 мақалалар жарыққа шықты.

2013 жылдан бастап, департаменттің ведомствалық «Сыр құтқарушы» журналы жарыққа шықты. Апта сайын департаменттің сайты (dchs-kyzylorda.kz) толықтырылады және жаңартылады.

2014 жылдың қыркүйек айында облыс әкімшілігімен Төтенше жағдайлар департаментіне жалпы көлемі 3029,0 шаршы метр көлемінде жаңа әкімшілік ғимарат бөлінді.

Сонымен қатар, жергілікті бюджеттен 2014 жылы 311 млн теңге бөлініп, келесі заттар алынды:

Төтенше жағдайларға тез арада жету үшін аудандық Төтенше жағдайлар бөлімдеріне 8 автокөліктер SSANGYONG KYRON алынды.

- 8 шалшық су айдайтын мотопомпалар;

- 24 «HOLMATRO» маркалы құтқару құрал жабдықтар;

- 1 контейнерлік типті жылутүтін камерасы;

- Азаматтық қорғаныс саласына құтқару құрал-жабдықтар (2 дизометр- радиометр, химиялық барлауға әскери құрал «ЛИМБ», 7 -20- орындық палаткалар)

- Жедел әрекет ететін 2 өрт сөндіру көлігі, 1 авариялық құтқару көлігі алынды.

Комитеттің Операциялық жоспарының орындалуы мақсатында 2014 жылы қыркүйек айында «Нептун -2014» республикалық оқу-әдістемелік жиыны өтті. Осы жарысқа Республикадан 14 команда және Ресей Федерациясының ТЖМ Байқоңыр қаласынан да команда қатысты.

Жарыстың қорытындысы бойынша қызметтің үлгілі көрсеткіштері үшін басшылық пен жеке құрамға алғыс сөздер айтылып, белсенді қатысқан қызметкерлер тиісті марапаттауларға ие болды.

Қызылорда облысы Төтенше жағдайлар департаменті «Жас құтқарушы» клубының оқушылары 2014 жылдың 22-28 маусым аралығында Әзербайжан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің ұйымдастыруымен Габала қаласында «Жас құтқарушы» балалар мен жасөспірімдер арасында өткізілген ІІ Халықаралық жарыста 24 команда арасында құрметті 3 орынға ие болды.

Тәртіпті нығайту және сыбайлас жемқорлық туралы заңнамалардың талаптарын қатаң сақтау мақсатында департамент басшылығымен «тәуекел топқа» жатқызылған тұлғалар мен жеке-жеке әңгімелесу тәжірибеге енгізілді.Әңгімелесу барасында олардың қызметке тұрмыстық және әлеуметтік жағдайы және қызметте өзекті мәселелер туралы қатынастары анықталды. Сонымен қатар, қызметкерлерге Республика бойынша соңғы айларда жасаған қызметкерлермен жасалған сыбайлас жемқорлық қылмыстар туралы ақпараттар айтылып, сыбайлас жемқорлық заңнамаларының талаптары түсіндірілді.

Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу сұрақтары департаменттің қоғамдық кеңесінің және департамент бастығы жанындағы Кеңесінің жиындарында қарастырылады.

2015 жылға Департаменттің негізгі және алға қойған мақсаттары:

- Азаматтық қорғау аясында мемлекеттік саясатты, Қазақстан Республикасының Үкіметінің қаулылары, ҚР ІІМ алқа шешімдерін және ТЖК басшылығының талаптарын жүзеге асыру;

- Су тасқыны кезінде өзен суын апатсыз өткізу;

- Бұқаралық ақпарат құралдар арқылы өрт қауіпсіздік саласы бойынша профилактикалық іс-шараларды қамтамасыз ету;

- ТЖ болған аймақтарда Авариялық құтқару қызметтері мен азаматтық қорғау құрылымдарымен тез арада уақытылы және тиімді құтқару жұмыстарын атқару;

- Соғыс және бейбіт уақытында азаматтық қорғау мемлекеттік жүйесінің күштерін және құралдарын тиісті деңгейде ұстау;

- Төтенше жағдайлардың санын азайтуға, зардап шекендер мен қайтыс болғандардың, материалдық шығын туындаған жағдайда көлемін азайтуға бағытталған алдын алу жұмыстарын жандандыру;

- Департамент қызметкерлерінің құқықтық сауаттылығын және мәдениетін көтеру, жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін уақытылы және сапалы қарауды қамтамасыз ету, департамент қызметкерлерінің сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарын болдырмау;

- Мемлекеттік өртке қарсы қызмет құрылымдары жоқ жергілікті атқарушы органдарға өрт бекеттерін құруға тәжірибелік көмек көрсету;

2014 жылы Азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесінің облыстық жүйесімен облыс аумағында ТЖ азайту бойынша 2013 жылмен салыстырғанда айтарлықтай жұмыстар атқарылды.

Оң үрдістер жалпы өрт қауіпсіздігі жүйесінде жұмыс істейтін және мемлекеттік өртке қарсы бақылау қызметкерлерінің жасаған тұрақтылыққа елеулі үлес қамтамасыз ету үшін жеткілікті тұрақты екенін көрсетеді

Ол оң нәтижеге байланысты өсті көлемінің және өртке қарсы бағытталған мемлекеттік өрт бақылау шараларын жүзеге асырады сапасын жоғары деңгейге біртіндеп көшу үшін, ең алдымен, қол жеткізілетінін атап өткен жөн.

Мемлекеттік өрт бақылау қызметі өрт жағдайын талдау сипатталады, олардың пайда шарттары туғызады.

Осындай бір ауданы өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады. қатынастарын реттеу тетіктерін тікелей басқару көшу бақылау қызметінің нысандары мен әдістерін өзгерістер қажеттілігі.

Алайда, өрт бақылау үшін мемлекеттік инспекторлары өткізетін объектілердің өрт мемлекеттің тексерулер сенімділігі, төмен болып қалуда. Объектілердің өрт мемлекет тексеру үшін қолданыстағы әдістері ағымдағы заңнамасында белгіленген мақсаттарға сәйкес келмейді. санының белсенді өсуі және бақылау объектілерін техникалық күрделілігі (бүгін Қазақстан Республикасындағы бақылау 1 миллионнан астам нысандар бар), мониторинг есептеу әдістерін өсіп рөлі еңбек шығындарының артуына әкеледі, қажетті сапасы мен қолданыстағы ресурстарын, оның объектілерінің өрт мемлекеттің тексерулер бойынша Мемлекеттік өрт бақылау проблемалық айналады.

Сіз соңғы 5 жыл ішінде Қызылорда облысында тексерілген нысандардың санын қабылдауға, онда біз мынадай өзгерістер көресіз:

Кез келген объектінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында (жүйесі) қорғау, оны қорқытып қауіпке қарсы тұруға қабілетті болуы тиіс. Тәуекел және қауіпсіздік тиiстi анықтамаларды қажет - Сондықтан объектінің қауіпсіздік проблемаларын талдау екі негізгі ұғымдар бар. «Тәуекел», сарапшылар арасында соңғы он жанданған пікірталас өткізді, оның айналасында - Бұл екі ұғымдар басқа тұжырымдамасын қосу қажет. Белгілі бір дәрежеде Бұл алғашқы екі ұғымды байланыстырады.

48 -қызметкер, 2329- тексерілген нысандар болды, ал жылы мемлекеттік өрт бақылау органында 63- қызметкер жұмыс істеді,

3352-обьекті тексерілген. Тиісінше, көп қызметкерлері, аз жұмыс жүктемесін және одан нысандарды тексеру үшін.


2.3. Біз Қарап шығатын нысандардың санын талдау.
Бұрын, «Өрт сөндіру туралы» Заңға сәйкес, барлық нысандар кәсіпорынның ерекшеліктеріне байланысты, топтардың (I, II, III және IV) бөлінді. Нысандар I, II, III топ жыл сайын тексеріліп, IV болды - қажетінше. Сонымен қатар шағын бизнес 3 жыл астам 1 рет тексеріледі .

Қазіргі уақытта, «Жеке кәсіпкерлік туралы» Заңына қабылданған түзетулерге, тәуекел дәрежесі бойынша ұйымдастыру және ешқандай артық кәдімгі тексерулер аралықпен, жоғары, орташа немесе төмен тәуекелге жатқызылған қауіпті өндірістік объектілер өкілеттіктерді байланысты:

- Жылына бір рет - жоғары тәуекел объектілерде;

- Үш жылда бір рет - орташа тәуекел сайттарда;

- Әрбір бес жылда бір рет - кішкентай тәуекел объектілерімен.

Шағын бизнес, әдетте, мемлекеттік өртке қарсы бақылау талаптары мүмкін емес төмен тәуекел нысандар, толық иелерінің бақылау өнімділігі екенін ескере отырып. [Семинар материалдарының жинағы - «өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру» кездесу Алматы-2011].

Жылға арналған тексерілген нысандардың санын анықтаңыз. Жылына 7439 тексерілген нысандар санын анықтау үшін барлығы: Объектілерін 1209 тәуекел тобы 1 Жыл 2287 жылы барлық нысандардың 2-ші тәуекел тобы 2287/3 = 763 нысанды тексерген.

Барлық нысандар 3943 жылдық орта есеппен 3-ші тәуекел тобы 3943/5 = 789 нысанды тексерген.

Демек, жылына жоспарлы тексерістердің орташа саны 1209 + 763 + 789 = 2761 нысан болды. Семинар материалдарын [жинағы айтуынша - «Өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру.» Кездесу Алматы-2011. «Мемлекеттік аудит басқармасының қызметінде тәуекелдерді басқару жүйесінің нәтижелері»].

Жылына 3352 нысандар тексерілді. демек, жұмыс көлемі орындалды және тұрақты емес тексерулер саны 3352-2761 = 591 нысан болады, Бір қызметкерге 3352/63 = 54 нысандардан бар.

2.4. Мемлекеттік өрт бақылау жылына бір қызметкердің жұмыс уақытының санын анықтаңыз.

365 күн жылы, оның ішінде:

- 30 күн еңбек демалысы;

- Еңбекке жарамсыздық парағы 30 күн;

- 87 күн демалыс күндері күн (сенбі, жексенбі);

- Мереке 13 күн;

- Мемлекеттік өрт бақылау қызметкерлерінің 205 жұмыс күні.

Жылына 365 күн - 100%:

30 күн еңбек демалысы (30 × 100 / 365≈8%)

30 күн ауруына байланысты демалысқа (30 × 100 / 365≈8%)

Сенбі және жексенбі 87 күн (87 × 100 / 365≈24%)

13 күн мереке (13 × 100 / 365≈4%)

Жұмыстың осы түрін орындауға қажетті арнайы зерттеу уақыты жұмыс уақытының (жалпы бюджет 40%) ең үлкен шығындар өрт-техникалық зерттеулер бойынша құлап көрсетті. Келесі (27%) келеді - басқа жұмыстарды; (15%) - ұйымдастыру жұмысы; (10%) - әкімшілік практика; (8%) бұқаралық үгіт-насихат жұмысы.

Мемлекеттік өрт бақылау қызметкері күніне 8 сағат жұмыс уақыты, сондықтан, жылына МӨБ қызметкері 205 × 8 = 1640 сағат жұмыс істейді. Ол мемлекеттік өрт бақылау өрт-техникалық тексеру мекемелерінде жылына (1640 × 40/100 = 656 сағат) жұмсайды, бұл мынадай;

Өзге де жұмыстар (1640 × 27/100 = 443 сағат);

Ұйымдастыру жұмысы (1640 × 15/100 = 246 сағат) туралы;

Әкімшілік іс жүзінде (1640 × 10/100 = 164 сағат);

Қызылорда қаласында және аудандарында , сондай-ақ олардың тағайындалған объектілерінде қызмет атқаратын мемлекеттік өрт бақылау бөлімінің қызметкерлеріне 2013 жылға талдау.

Біз осы 2014 жылы Қызылорда облысында өрттің алдын-алу 15-тен астам қызметкерлері, немесе 63- мемлекеттік өрт бақылау қызметкерлеріне және 48- өртке қарсы іс-шаралар қызметкерлері жыл айналысады.. 2013 жылы мемлекеттік өрт бақылау бір мүшесі Қызылорда қаласында 350 нысандарын бекітілді, ал 2014 жылы 262 нысан осылайша 88 нысанға азайды. 2013жылы Қызылорда қаласында, МӨБ 6 қызметкеріне барлық 2100 нысандар берілді. ал 2014 жылы 2100 нысан 8МӨБ 8 қызметкеріне берілді осылайша жұмыс жеңілдеді.

Үстелде біз жұмыс жүктемесі азайтылды деп қараңыз. Сондықтан, қызметкерлердің жұмыс жүктеме біркелкі Қызылорда қаласында бөлінген және басқа да аудандарында салыстырғанда емес, одан да көп жұмыс жүктелді. Біз 2013 жылға арналған бірдей талдау және жыл келесі көресіз:

Бұл қызмет саласындағы барлық объектілердің өрт-техникалық зерттеу бойынша жұмсалған жалпы уақытын бағалауға болады. Сол сияқты, бағаланған уақыт өртке қарсы жұмыс барлық басқа түрлерін орындау үшін қажетті. Ол кәдімгі статикалық мониторинг және өңдеу әдістерін пайдалануға болады

Біз осы өңірдегі күнтiзбелiк жылдың профилактикалық жұмыс жалпы көлемін орындау үшін қажетті жалпы уақыт анықтады делік. Төмендегідей біз формуланы жазу арқылы пайдаланамыз:
А=ТN_тр
T - Мемлекеттік өрт бақылау бір қызметкердің жұмыс уақытының жылдық бюджеті; N_тр - жұмыстың берілген мөлшері жұмысшылар санын орындауға қажетті. [өрт қорғау, Мәскеу 1986 ұйымдастыруды және басқаруды жетілдіру.Н.Н. Брушлинский . Тармақ 4.4. Формула (4, 8).]
Мемлекеттік өрт бақылау қызметкері күніне 8 сағат жұмыс уақыты, сондықтан, МӨБ қызметкері жылына 205 × 8 = 1640 сағат жұмыс істейді.
Соңғы 5 жылда жұмыс істейтін қызметкерлердің саны
9-кесте

А(2014ж)= 1640х56=91840 барлық қызметкерлердің сағаты

А(2013ж) = 1640х48=78720 барлық қызметкерлердің сағаты

А(2012ж) = 1640х54=88560 барлық қызметкерлердің сағаты

А(2011ж) = 1640х54=88560 барлық қызметкерлердің сағаты

А(2010ж) = 1640х63=103320 барлық қызметкерлердің сағаты

Барынша жұмыс уақытының (жалпы бюджет 40%) жылдан бері өрт-техникалық зерттеулер бойынша құлап. Осыдан шығатыны,:

МӨБ қызметкері жылына Хсағ =103320х40/100=41328сағатты өрт және объектінің техникалық сараптамасына жұмсайды.

Қазіргі уақытта, «Жеке кәсіпкерлік туралы» Заңына қабылданған түзетулерге, тәуекел дәрежесі бойынша ұйымдастыру және ешқандай артық кәдімгі тексерулер аралықпен, жоғары, орташа немесе төмен тәуекелге жатқызылған қауіпті өндірістік объектілер өкілеттіктерді байланысты: - Жылына бір рет - жоғары тәуекел объектілерде; - Үш жылда бір рет - орташа тәуекел сайттарда; - Әрбір бес жылда бір рет - кішкентай тәуекел объектілерімен. Шағын бизнес, әдетте, мемлекеттік өртке қарсы бақылау талаптары мүмкін емес төмен тәуекел нысандар, толық иелерінің бақылау өнімділігі екенін ескере отырып. [Семинар материалдарының жинағы - «өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру» кездесу Алматы-2011].

Жоспарлы тексерулерді жүзеге асырылады қанша объектілерін анықтау үшін Келесі.

1209 нысан - 1-ші тәуекел тобы

2287 нысан - 2-ші тәуекел тобы

3943 нысан--3-ші тәуекел тобы
Келесі 1-ші топ 1209 нысанды тәуекелге тиіс

2-ші тәуекел тобы 2287/3 = 763 нысанды

3-ші тәуекел тобы 3943/5 = 789 нысанды

Жоспарлы тексеру бойынша жылына 1209 + 763 + 789 = 2761 нысан тексеріледі..

Жылына 3352 нысан тексеріледі : жоспардан тыс 1971 нысан және 1381 жоспарланған нысан. Осыдан шығаыны:
2761 жоспарлы – 100%

1971 тексерілді – Х%
Біз жоспарлы тексерулер арқылы тексерілгенін Х=1971х100/2761=71.4% анықтайды.

Келесі біз 1640 сағат жылдың жалпы жұмыс уақытының 40% анықтайды.

Келесі,МӨБ барлық қызметкерлері үшін өрт-техникалық тексеру өткізу жұмыс уақытының жалпы санын анықтайды.

Біз бір нысанды тексеру бойынша жұмсалатын орташа уақытын анықтау. Жылда 3352 тексерілгенін нысан болды. сіз бір нысан өрт-техникалық зерттеу бойынша жұмсалатын орташа уақытын анықтауға болады. Мұнда :

МӨБ саласындағы қанша қызметкер жұмыс істеу керек екенін анықтаңыз. жылына жоспарлы тексерулер саны- 2761.жоспардан тыс тексерулер-1381 . 4142- жыл сайын тексерілуі тиіс объектілердің орташа саны.

Барлық қызметкерлерінің жұмсалған жалпы уақыт мөлшерін анықтау: Өрт-техникалық зерттеу 4142 нысан

4142х12.3=50946.6 МӨБ барлық қызметкерлердің.өрт-техникалық зерттеуге кететін сағат шығындары

Жұмыс көлемін орындауға қанша қызметкер керек екенін анықтаңыз:

Бұл өсім Өрт техникалық жарақтарға күтім жасау жіне Қызылорда облысында объектілерінде жұмыс көлемінің 100% орындау үшін 9618,6 сағат қажетті санын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Тиісінше, жоғарыда есептеу жылына өрттердің санын қысқарту туралы емтихандары әсерін саны, бірдей болуы тиіс. Материалдық зиянның Тиісінше, қысқарту.

Бұл өсім Қызылорда облысы объектілерінде жұмыс көлемінің 100% орындау үшін 9618,6 сағат қажетті санын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Тиісінше, жоғарыда есептеу жылына өрттердің санын қысқарту туралы емтихандары әсерін саны, бірдей болуы тиіс. Материалдық зиянның Тиісінше, қысқарту. Отразим утверждения в диаграмме:

3.2. Қызылорда облысы өрт-техникалық зерттеу объектілерін жеке ұйымды ашу және үшінші тәуекел тобына беретін болса, жұмыс жүктемесі азаяды

Бұл туралы талдау расталуы мүмкін:

3-ші тәуекел тобы - 3943 нысан

жылына 3943/5 = 789 нысандар тексерілді

Жыл 2761 жылы нысандар жоспарлы тексеру жүргізілуде.

Жыл сайын тексерілген

Біз есептеулер бойынша, 41241,9/656=63 МӨБ қызметкерлері анықталады. Азаматтық іс жүргізу кодексінде, қанша қызметкер өрт-техникалық тексеру талап етеді.

Өрт қауіпсіздігі адам өмірі мен денсаулығына, мүлікке, ұлттық байлық пен қоршаған ортаны қорғау жөніндегі мемлекеттік қызметінің ажырамас бөлігі болып табылады. Өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарын алдында тұрған басты міндеттердің бірі болып табылады. негізгі бір өрттен және олардың салдарынан халықтың, мүлікті, қоғам мен мемлекеттің тиімді қорғауды жақсарту және қамтамасыз ету болып табылады. Өрт қауіпсіздігі талаптарына сәйкес органдар, ұйымдар мен азаматтардың сәйкестігін тексеру нәтижелері негізінде шараларын қолдану арқылы. Өрт және ауқымды өндірісін қоса алғанда, олардың зардаптарын жою, дала және орман өрттерінен бастап мүлiктiк зиян мөлшерін азайту

Оң үрдістер жалпы өрт қауіпсіздігі жүйесінің мемлекеттік өрт бақылау қызметкерлерін жасауға осы тұрақтылыққа елеулі үлес қамтамасыз ету үшін дәйекті жеткілікті жұмыс істеуді көрсетеді.

Ол оң нәтиже байланысты өсті көлемінің және өрттің алдын алуға бағытталған мемлекеттік өрт бақылау шараларын жүзеге асырады сапасын жоғары деңгейге біртіндеп көшу үшін, ең алдымен, қол жеткізілді атап өткен жөн.

Мемлекеттік өрт бақылау қызметі өрт жағдайын талдау сипатталады, олардың пайда шарттары туғызады.

Мемлекеттік өрт бақылау негізгі міндеті қызметін жоғары өнімділігіне, анықталған бұзушылықтарды уақтылы және заңды жолын кесу қамтамасыз ету болып табылады.

Алайда, өрт бақылау үшін мемлекеттік инспекторлары өткізетін объектілердің өрт мемлекеттің тексерулер сенімділігі, төмен болып қалуда. Объектілердің өрт мемлекет тексеру үшін қолданыстағы әдістері заңнамасында белгiленген мақсаттарына сай емес. санының белсенді өсуі және бақылау объектілерін техникалық күрделілігі (бүгін Қазақстан Республикасындағы бақылау 1 миллионнан астам нысандар бар), мониторинг есептеу әдістерін өсіп рөлі еңбек шығындарының артуына әкеледі, қажетті сапасы мен мемлекеттің қолда бар ресурстарды мемлекеттік өртке қарсы объектілерді аудитін оған сәйкес өрт бақылау органдарының проблемасына айналады.

3.3.1. жағдай объектілерін мемлекеттік өртке технологиялар тексерулер, оның ішінде мониторинг қызметін жүзеге асыру үшін жаңа талаптар, тұжырымдады.

Бұрын, «Өрт сөндіру туралы» Заңға сәйкес, барлық нысандар кәсіпорынның ерекшеліктеріне байланысты, топтардың (I, II, III және IV) бөлінді. Нысандар I, II, III топ жыл сайын тексеріліп, IV болды - қажетінше. Сонымен қатар шағын бизнес 3 жыл астам 1 рет тексеріледі емес.

Қазіргі уақытта, салдарынан «Жеке кәсіпкерлік туралы» Заңына қабылданған түзетулерге, тәуекел дәрежесі бойынша ұйымдастыру және ешқандай артық кәдімгі тексерулер аралықпен, жоғары, орташа немесе төмен тәуекелге жатқызылған қауіпті өндірістік объектілер өкілеттіктерді байланысты:

Біз жыл сайын тексеріледі бірқатар нысандарды анықтау.

1-ші тәуекел тобы 1 барлық нысандар жылына бір рет тексеріледі.

2-ші тәуекел тобы жылына Қарап шығатын нысандардың санын анықтау. Бұл әрекетті орындау үшін, 3 объектілер мен алшақтықтан (N) 2-ші топтағы жалпы сомасын алуға, біз жылына Қарап шығатын нысандардың санын анықтайды. (N2). Тәуекел үшінші топ жылына Қарап шығатын нысандардың санын анықтау. Бұл әрекетті орындау үшін, 5-объектілер мен алшақтықтан үшінші топтағы жалпы санын қабылдауға, біз жылына Қарап шығатын нысандардың санын анықтауға мүмкіндік береді. (N3)

Келесі біз 1640 сағат жылдың жалпы жұмыс уақытының 40% анықтайды.

        X сағат 40%

Бір қызметкердің X сағат = 1640 х 40/100 = 656 сағат МӨБ өрт-техникалық тексерумен айналысады.

Келесі, МӨБ барлық қызметкерлерінің өрт-техникалық тексеру айналысатын жұмыс уақытының жалпы санын анықтайды..

МӨБ барлық қызметкерлерінің 656_хР_сотр= T сағат

Біз бір нысанды тексеру бойынша жұмсалған орташа уақытын анықтау.

Нысан H тексерілген объектілерін саны, ол сіз бір нысан өрт-техникалық зерттеу бойынша жұмсалған орташа уақытын анықтауға болады жерден болды:
Бір объектіге T_сағат / N≈T (1_нысан) сағат.
МӨБ саласындағы жұмыс істеуге қанша қызметкер керек екенін анықтаңыз. Жалпы II (жоспарланған) және жоспардан тыс –П_вн (жоспардан тыс) - жылына жоспарлы тексерістердің жалпы санынан бастап. SEP. - Жыл сайын тексерілуі тиіс объектілердің орташа саны.

Сондықтан өрт-техникалық тексеру объектілерді ПСР орташа саны үшін барлық персонал шығындардың жалпы уақыт мөлшерін анықтау:

Бұл өсім объектілерінде жұмыс көлемінің 100% орындау үшін 9618,6 сағат қажетті санын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Тиісінше, жоғарыда есептеу жылына өрттердің санын қысқарту туралы емтихандары әсерін саны, бірдей болуы тиіс. Материалдық зиянның Тиісінше, қысқарту.

Мемлекеттік аудит ауданы қызметкерлердің саны, сондай-ақ аудан, қала есептеу үшін нұсқауларды әзірлеу «өрт АҚЖҚ және объектінің техникалық бақылаудан айналысатын қызметкерлердің санын анықтау бойынша әдістемелік нұсқаулар».

Талдау біз өрттерінің өсуі жыл сайын артып жатқанын көріп отырмыз. Сондықтан, көп нысандар тексерілген бұл мынадай сақтауға, аз өрт орын.

негізгі бір жақсарту және қамтамасыз ету өрттен және олардың салдарынан халықтың, мүлікті, қоғам мен мемлекеттің тиімді қорғауды, өрт қауіпсіздігі талаптарына органдары, ұйымдар мен азаматтардың сәйкестігін тексеру нәтижелерін қолдану арқылы, өрттер және олардың салдарын жою зиянды азайту болып табылады, Мемлекеттік өрт бақылау негізгі міндеті уақтылы және заңды өтпесі бұзушылықтарды анықтады, қызметінің жоғары өнімділігін қамтамасыз ету болып табылады. ауқымды өндіру, дала және орман өрттерінің, оның ішінде.

Оң үрдістер жалпы өрт қауіпсіздігі жүйесінде жұмыс істейтін және мемлекеттік өртке қарсы бақылау қызметкерлерінің жасаған тұрақтылыққа елеулі үлес қамтамасыз ету үшін жеткілікті тұрақты екенін көрсетеді.

Ол оң нәтиже байланысты өсті көлемінің ең алдымен қол жеткізілді, деп атап өтті және мемлекеттік өртке қарсы бақылау шаралары бағытталған өрттің алдын алу жүзеге асырады сапасын жоғары деңгейге дейін кезең-кезеңімен көшу керек.

Алайда, өртті бақылау үшін мемлекеттік инспекторларның өткізетін объектілердің өрт мемлекеттің тексерулер сенімділігі, төмен болып қалуда. Объектілердің өрт мемлекет тексеру үшін қолданыстағы әдістері ағымдағы заңнамасында белгіленген мақсаттарға сәйкес келмейді. санының белсенді өсуі және бақылау объектілерін техникалық күрделілігі (бүгін Қазақстан Республикасындағы бақылау 1 миллионнан астам нысандар бар), мониторинг есептеу әдістерін өсіп рөлі еңбек шығындарының артуына әкеледі, қажетті сапасы мен қолданыстағы ресурстарын, оның объектілерінің өрт мемлекеттің тексерулер бойынша Мемлекеттік өрт бақылау органдарының проблемасына айналады.

2. Сборник материалов семинара – совещания «Осуществление государственного контроля в области пожарной безопасности». Алматы-2011г. Ст. 37 «Результаты применения системы управления рисками в деятельности Государственного контроля»

3. Реализация Постановления Правительства РК за №542 от 27.06.2011 года «Правила тушения степных пожаров, а также пожаров в населенных пунктах, где нет государственных учреждений пожаротушения»

4. Реализация Постановления Правительства РК за №781 от 08.09.2011 года «Об утверждении перечня организаций и объектов, на которых в обязательном порядке создается противопожарная служба».

5. Учебник системы анализ деятельности государственной противопожарной службы. Автор Н.Н. Брушлинский, Москва 1998

6. Совершенствование организация и управления пожарной охраны. Брушлинский Н.Н. М.: стройиздат, 1986.-150с.

7. постановление Правительства РК № 781 от 08.09.2011г. «Об утвекрждении перечня организации и объектов, на которыхз в обязательном порядке создается противопожарная служба».

8. Закон РК № 124 от 31.01.2014 года «О частном предпринимательстве»

9. Закон Республики Казахстан «О гражданской защите» от 11.04.2014ж.

10. Брушлинский Н.Н. Системный анализ деятельности Государственной противопожарной службы. М. 1998 жж. МИПБ МВД России.

11. Нормы проектирования объектов органов противопожарной службы СН РК 2.02-30-2005 Комитет по делам строительства и жилищно- коммунального хозяйства Министерства индустрии и торговли Республики Казахстан Астана 2006.

12. СНиП РК 3.01.01-2002 «Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских поселений».

13. Постановление Правительства Республики Казахстан № 1053 от 23.07.1999 ж. «Об утверждении и введении в действие правил Государственного учета пожаров и их последствий на территории Республики Казахстан».

14. Брушлинский Н.Н. Моделирование оперативной деятельности пожарной службы. М. Стройиздат, 1986 ж.

15. Брушлинский Н.Н. Игровое моделирование и пожарная безопасность. М. Стройиздат, 1993 ж.

16. Семиков В.Л. Основы научной организации управления и труда в пожарной охране. М. ВИПТШ МВД СССР, 1979 ж.

17. Иванников В.П. Клюс П.П. Справочник руководителя тушения пожара М. Стройиздат. 1987 ж.

18. Методические указания к выполнению курсовой работы по дисциплине «Основы управления в государственной противопожарной службе» М. МИПБ МВД Россий 1999 ж.

19. Гмурман В.Е. Руководство к решению задач по теории вероятностей и математической статистике. Москва. «Высшая школа» 2002 ж.

20. Байдосов З.Б.. «Актобе. Исторические очерки». Алматы. 1989 ж.