Мазмұны глоссарий Дәрістер Практикалық және лабораториялық сабақтар Курстық жұмыс және дипломдық проект Студенттің өздік жұмысы 1 глоссарий

Практикалық сабақтың мазмұны:

1. 
   Қазақстан Республикасын көгалдандыруға арналған «Жасыл Ел» бағдарламасы
   
2. 
   Орманды қайта қалпына келтіру, орман өсіру және көгалдандыру жұмыстарының қазіргі заманғы жағдайы мен қиындықтары.
   
3. 
   Бағдарламаның мақсаты мен тапсырмалары
   

Жасылдың Қазақстан республикасының көгалдандыруын бағдарлама бар 2005 жылдың 18 ақпанындағын жылдамдатылған экономикалық, әлеуметтiк және саяси жаңғыртудың жолында Қазақстан Қазақстан халығына Н.А.Назарбаеваның Қазақстан республикасының Президентасы жолдауды iске асыру мақсаттарында жасалған.

Қоршаған ортаның қорғаудың төңiрегiдегi және табиғатты пайдаланудың негiзгi есептерiнен 2003-2006 бiр жылдарына Қазақстан республикасының үкiметтерi бағдарламамен ормандардың ауданының үлкеюi, сақтау және тиiмдi қолдану өсiмдiк және әлемнiң малына тұрғызылады. Бағдарлама 2005 жылдың 18 ақпанындағын Қазақстан республикасының Президентасының жолдауынан, Қазақстан стратегиясының басымдылықтары сүйене - 2030 жасалған, 2010 жылға дейiн Қазақстан республикасының дамытуын стратегиялық жоспары, Қазақстан республикасының орман кодексiнiң сәйкес жасалған. 2004 жылда үкiметпен өрттердiң орманды аудандарының қысқартуы, орманды қалпына келтiруi облыстың шаруашылығының ормандағы тұрақтану жолымен питомниковод жетуге ескерiлген 2004-2006 жылдарға Қазақстан сатысы бағдарлама 2006 жылдағы ағаш егулердiң көлемдерiнiң жеткiзуi 200 гадан артық нығайтылды.

Бағдарлама көгалдандыруы пункт және ақыр соңында облыстың аумағының ормандылығының үлкею уық қорлардың ағаш отырғызатын жұмыстардың мемлекеттiк Лесноесiнде үлкею бойынша түпкi мақсаттар және есептi анықтайды.

Облыста 762 тұрғылықты мекендер, оның ішінде 5 қала бар.

01.01.2005 жылғы мәлімет бойынша облыстағы халық саны 665,8 мың адам, қалада 243,7 мың адам тұрса, облыс орталығында 189,7 мың адам тұрады. 14-29 жас аралығындағы адамдар саны 187,7 , яғни барлывық халықтың 28,2 пайызын құрайды.

Облыстың аумағының ормандылығының үлкеюi тұрғын және биологиялық әр түрлiлiктiң сақтауын тұрудың қолайлы жағдайларының жасауы мақсаттарындағы экологиялық жағдайдың маңызды құрайтын жақсартуы болып табылады. Облыстың сатысы маңызды ауа райын реттейтiн, орта құрастыратын, және санитарлық-гигиеналық функция су сақтандыратын өрiс және топырақты қорғайтын орындайды.

Бір гектарлы орман бір жыл ішінде 10 тонна көмірқышқыл газын, 68 тоннаға дейін шаңды жұта алады, 10-20 тоннаға дейін оттегін бөледі. Табиғи қорлардың департаментi бойынша қордың мемлекеттiк Лесноесiнiң жалпы ауданы және 2005 жылдың 1 қаңтарындағы күйi бойынша СКО-ның табиғатты пайдалануды реттеуi 547435 ганы құрайды., 431194 га, мәдениеттiң олардың iшiнен 46924 Лесное гасы жердi тоғайлымен соның iшiнде.

Облыс аумағының ормандануы 5,5%-ға тең.

Облыстың жасыл екпелері мемлекеттік орман қорының жерлеріне жатпайтын, тұрғылықты жерлердің маңайында орналасқан,

Зеленые насаждения области находящиеся в черте населенных пунктов, не относящиеся к землям государственного лесного фонда, размещены на площади 7.2 тысяч гектаров. Частные лесовладельцы в области не зарегистрированы.

Покрытые лесом угодья составляют 78.77 % от общей площади земель лесного фонда, в перспективе площадь лесов может увеличиться до 86 % за счет облесения вырубок и прогалин.

Основными древесными породами являются береза (86.7%) и осина (7.1%). Искусственных насаждений создано 10.88 процентов от покрытой лесом площади, это сосна, лиственница, береза, ильмовые, клен и ясень.

За последние годы ежегодный объем работ по посадке лесных культур составляет в пределах 200 га.

Уменьшение объемов посадки лесных культур привело к утрате значительной части лесных питомников и объектов лесосеменного хозяйства, сокращению объемов выращивания посадочного материала.

Основными причинами уменьшения объемов искусственного восстановления лесов в прошлые годы, помимо недостаточного государственного финансирования лесного хозяйства, являются следующие:

чрезмерная централизация системы управления лесами, ориентированной исключительно на государственные институты, осуществляющие функции владения и распоряжения лесами, без широкого вовлечения в данную сферу местных исполнительных органов, органов самоуправления и населения, а также частного сектора экономики;

недостаток инновационных технологий по ускоренному выращиванию качественного посадочного материала, эффективных приемов воспроизводства лесов и создания лесосырьевых промышленных плантаций из быстрорастущих древесных пород.

На территории области имеется Ботанический сад площадью 4 га, из них закрытого грунта 2000 квадратных метров: производственная оранжерея; экспозиционная оранжерея (зимний сад), растительный фонд составляет более 500 видов, со всех ботанических провинций Земного шара; виварий экзотической птицы; акватеррариум; биологический и этнографический музей.

Основной задачей Ботанического сада является воспитание подрастающего поколения в области экологических знаний, коллекция растений и животных является живой книгой, по которой идет формирование человека.
Цель и задачи Программы
Целью Программы является определение приоритетных направлений по увеличению лесистости территории, расширению работ по их воспроизводству, лесоразведению и озеленению населенных пунктов для достижения более благоприятных условий проживания населения, сохранения биологического разнообразия и водного режима территорий.

Для достижения цели необходимо решение следующих основных задач:

совершенствование механизма финансирования работ по воспроизводству лесов, лесоразведению и озеленению населенных пунктов из республиканского и местного бюджета;

развитие институциональной, научно-производственной и технической базы для организации системы предоставления консультативных, научных, проектно-технологических и иных услуг для лесного комплекса;

лесовосстановительные работы по выполнению Лесного кодекса лесопользователями по принципу: вырубил один - посадил два;

широкое вовлечение населения, неправительственных организаций, школьников и студентов в осуществление мероприятий по воспроизводству лесов и лесоразведению, озеленению населенных пунктов.

Вопросы для самоконтроля:

1. 
   Программа озеленения Республики Казахстан «Жасыл Ел»
   
2. 
   Современное состояние и проблемы воспроизводства лесов, лесоразведения и озеленительных работ
   
3. 
   Цель и задачи Программы
   

1. 
   Лесоведение и лесоводство: Учебник для студентов вузов. – М.: Издательский центр. «Академия», 2005, 256 стр.
   

а) Пәнді оқу барысында қажетті уақытты ұйымдастыру және жоспарлау бойынша кеңестер:

Семестрдегі оқу жүктемесін біркелкі үлестіру керек және әрбір студент міндетті түрде орындайтындай, тапсырмалар жиынтығын беру керек, және олардың орындалуын қатаң бақылау керек. Бұл үшін кафедрада бақылаудың әртүрлі формасы бар.

Әрбір пән бойынша өздік жұмысының сағат санын анықтау, оқу тапсырмаларын регламенттеу нақтылыққа, анықттыққа әкеледі, басқа сабақтардың есебінен СӨЖ дің көбейіп кетпеуін қамтамасыз етеді.Бұл қорытынды студенттердің пікірімен нақтыланады.

Пәнді оқу барысында сұрақтардың бір бөлігін студент өздігінен оқу керектігін білуі қажет.

Біздің кеңес: өз уақытыныздың шығынын талдау керек. Өз уақытынды есепте және бақылау жаса, оған ұқыпты қара.

б) Студенттің іс-әрекеті, немесе пәнді оқудың сценарий

1. 
   Оқу материалын дұрыс орналастыру және пәнніңөткен материалдарын және басқа пәндерді байланыстыру.
   
2. 
   Тақырыпқа байланысты сабақты өткізудің түрлері мен әдістері анықталады. Пәннің көптеген сұрақтарын нақты мысалдардан және зертхана жұмыстарынан меңгеруге болады.
   
3. 
   Теориялық курс зертханалық- тәжірибелік жұмыстармен және тәжірибеден өту барысында, оның ішінде диплом алды тәжірибеден өту барысында бекітіледі.
   

Сөзсіз, бұндай сабақтарда ойлау, талдай білу қабілеттері дамиды. Пәнаралық байланыс студенттердің ғылым негізін терең меңгеруге қажет. Олар ойкеңістігінің кеңеюіне, білуге деген қызығушылықтың дамуына, жаңа ғылымды өздігінен игеруге және оларды

тәжірибеде қолданудын белсенділігін жоғарылатады.

Пәнаралық байланыстың негізінде бір пәнмен келесісінің арасын жалғастыруға болады, оқу материалдарын көшіруді болдырмау керек. Оқу процесінде бұндай байланыстар туындауы мүмкін, оларды алдын ала анықтап және де оларды жұмыс бағдарламасына, жоспарына кіргізу керек.

в) Оқу- әдістемелік кешенінің материалдарын қолдану бойынша ұсыныстар.

ПОӘК енгізілген оқу- әдістемелік материалдаы дамыған ғылымның жетілдірілген деңгейін көрсетуі керек, оқу материалының логикалық мазмұның қарастыру керек, студенттердің оқу материалын терең меңгеру үшін және оны тәжірибеде пайдалану үшін жетілген әдістер мен техникалық тәсілдер қолдану керек.

Кредиттік оқу жүйесінде СӨЖ- нің үлесі өсіп, мәні жоғарылайды, ал бұл өз кезегінде студенттің жұмысын өзгертеді, оның іс- әрекетіне талап жоғарылайды.

г) Әдебиеттермен жұмыс істеу бойынша ұсыныстар.

Оқырманның мақсатын білмей, қандай әдебиет көздерімен жұмыс жасау керек екенін, қандай көлемде әдебиет қолдану керек екенін айту қиын. Студент оқу бағытын жоспарлай білу керек, табылған әдебиет көзіне тез және дәл есеп беріп, содан кейін оны кез- келген уақытта оңай табылатындай етіп қою керек. Өйтпеген жағдайда үлкен әдебиет қорын белсенді пайдалану мүмкін емес.

Пән бойынша арнайы әдебиетпен жұмыс ітеудің негізгі мақсаты келесідей болып бекітіледі: улкен көлемдегі материалдан өзіне керекті негізгі мәліметтерді, болашақ мамандарға қажетті материалдарды таңдап алу керек.

д) Емтиханға дайындалу бойынша кеңестер.

Жазғы және қысқы сессия – ең қиын жұмыс кезеңдері.

Қысқы сессия уақытында, семестр бойына жүйесіз жұмыс істеу нәтижесінде меңгеруге мүмкін емес үлкен материалдарды еске түсіруге тура келеді. Сессия уақытында материалдарды тек қайталап, бір жүйеге келтіріп және түсініксіз сұрақтар бойынша кеңестер алуға болады.

Сессияға дайындықты алғашқы, ынтамен тындалған дәрістерден және толық орындалған зертхана-тәжірибелік, семинар сабақтарынан бастау керек. Бұл Сіздің табысыныздың негізі.

Есте сақтаңыздар- түнгі дайындық сабақтары аз өнімділік береді. Олар ойдың жұмысқа қабілеттілігінің төмендеуіне әкеледі. Уақытты жоспарлау кезінде, қандай емтихан сізге қиын болады және қайсысына уақыт қорын көп қолдану керек екенін ескеру керек. Өзіндік дайындық үшін кафедра берген бақылау сұрақтарын және бағдарламаларын ұтымды пайдалану керек.

Семестірдегі ұқыпты жұмыстарыңыз және емтиханға деген екпінді дайындығыңыз сізге сенімділік туғызады және білімінізге сай бағаны аласыз.

2. 
   студенттердің білімін тексеруге арналған рефераттар мен өзін-өзі тексеру сұрақтары.
   

1. 
   студенттің өздік жұмысын ұйымдастыру бойынша методикалық ұсыныстар
   

4.2.3 Ақмола облысының аймақтық орман және аң шаруашылығының инспекциясы.

4.2.4 орман шаруашылығының және телімдерінің негізгі типтерін әзірлеу

4.2.5 орманшылықтың жылдық жоспарыа

4.2.6 шаруашылықтың таңдамалы кеспеағаштар түрі

4.2.7 Қазақстан Республикасының аумағындағы орман өсімдіктерінің жағдайының жалпы мінездемесі.

4.2.8 Солтүстік Қазақстан облысының аймақтық орман және аң шаруашылығының инспекциясы.

4.2.9 Қазақстан ормандарының классификациясы

4.2.10 орман екпелерінің реконструкциясый

4.2.11 Оңтүстік Қазақстан облысының аймақтық орман және аң шаруашылығының инспекциясы.

Негізгі әдебиеттер:

1. 
   Лесоведение и лесоводство: Учебник для студентов вузов. – М.: Издательский центр. «Академия», 2005, 256 стр.
   

1. 
   Тихонов А.С., Зябченко С.С. Теория и практика рубок леса. – Петрозаводск: Изд. Центр. «Лес», 1990
   
2. 
   Орманды қалпына келтіру
   
3. 
   Орманды қалпына келтіру - әр түрлі себептермен, соның ішінде көбінесе адамның теріс іс-әрекеттерінен бұрын болып, кейін жойылып кеткен орманды өсімдіктерді қалпына келтіру. Орман өсімдіктері адамға,жалпы тіршілікке табиғаттың берген аса бір құнды байлығы. Сондықтан ол ормандарды күтіп, қорғау адам қоғамының парызы. Өкінішке орай Қазақстанның көп жерлерінде бағалы ормандарымыз өртке шалынып немесе отын үшін қырқылып,оталып,бұрынғы орманды жерлер ормансыз болып, сол аймақтардың табиғи экологиялық жағдайларын нашарлатуда. Ондай алқаптардың орман жамылғылары,соларды жойып жіберген мекеме,адамдардың есебіне қайтадан қалпына келтірілуі қажет. Ормандарды қайта қалпына келтіру және оларды дамыту шаралары шаруашылық шараларды жүргізіуге болмайиын жерлерден басқа мемлекеттік орман қорының барлық рұқсат етілген жер категорияларында жүзеге асырылады. 
   Жобалау жұмыстарда орманды пайдаланушылардың көп жылдар бойы,орман екпелері мен табиғи жаңаруды зерттеу жұмыстары кезінде жиналған мәліметтеріне сәйкес жүргізіледі. 
   Жобаланатын іс шаралардың құрамына төмендегілер кіреді: 
   1) орманмен қамтылмаған аумақтарда екпе ормандарын отырғызу; 
   2) өнімділігі төмен және бұталы ормандарды жаңарту үшін, жасанды алқа ағаштарға құру; 
   3) орманды басты мақсатқа пайдалану үшін кесу кезінде жас өскіндерді ескере отырып, олардың табиғи жаңаруының артуына әсер ету; 
   4) табиғи жаңарудың келешекте орман құруына мумкіншілігі бар аудандарды қалдыру; 
   5) мелиоративтік орман өсіру. 
   Ұдайы өндіру мен орман өсіруді талап ететін және шаруашылық әсер етуге қолайлы учаскелерге енетін орман екпелерінің қоры аралап көріп таксияцалау мәліметтері бойынша анықталады: 
   1) шарушылық құнды тұқымдылардың табиғи жолмен өсуі мүмкін емес орманмен қамтылмаған учаскелер; 
   2) тексеру кезеңінде жаппай кесуге жіберілген басым тұқымдылардың толымдылығы бойынша, табиғи жаңаруы мүмкін емес кеспеағаштар; 
   3) қалпына келтірілген және басқада орманмен қамтылмаған жерлер (орман мелиорациясы ретінде белгіленген,құмдар,жырлар,балкалар,карьерлер); 
   4) өнімділігі,толымдығы төмен алқа ағаштары мен екпе ормандарды отырғызу жолымен қалпына келтірілген бұталы өсімдіктер. 
   Орман орналастыру кезеңіндегі кеспеағаштардың жасанды жолмен қайта қалпына келтіруді қажет ететін ауданы пісіп жетілген орман астарындағы табиғи жаңару және есепті кепеағаштың нақты және болашақтағы пайдаланылуын ескере отырып есептеу арқылы анықталады. 
   Орман екпелерін отырғызу шараларын белгіленген учаскелерде есептік әдістемелік картасы болмаған жағдайда,орман орналастыру жобасының түсініктеме қағазында отырғызылатын көшеттердің саны және орналасуы көрсетіледі. 
   Алқаағаштары қайта құру кезінде ағаштар толық жойылғанда-орман екпелері жаппай жобаланады,ал коридорлар мен толымдылығы төмен телімдердің ашық жерлерінде көшет отырғызатын жағдайда-жартылай жобаланады. 
   Табиғи жаңаруға жәрдемдесу тексеру кезеңіндегі тұқымдылардың өскіні нашар кеспеағаштарда,орман астарындағы толымдылығы төмен пісіп жетілген,пісіп келе жатқан және көнерген ағаштарда, ағашы кесілген және басқа да орманы табиғи жолмен өсетін орманмен қамтылған жерлерде белгіленеді. 
   Табиғи жаңаруға қолдан ықпал етудің әдістері төмендегідей болады: 
   1) басты мақсатта пайдалану үшін жаппай кескен кезде,құнды тұқымдылар өскіні мен балауса ағаштарды сақтау мен оларды келешекте күту; 
   2) шаруашылықта маңызы бар өздігінен шыққвн ағаштар мен балауса ағаштарды күту; 
   3) сақталған өскіні жеткіліксіз учаскелерде орман екпелерн отырғызу; 
   4) біртіндеп топырағын өңдеу; 
   5) Табиғи жаңарып келе жатқан учаскелерді қоршау; 
   6) Жаңа кесілген жерлердегі табиғи жаңаруға қалдырылған жас өскіндерді жабайы және үй жануарлары зақым келтірмеуі үшін қоршап қою. 
   Орманның табиғи жаңаруына арналған іс шаралар өткен жылдардағы кесілген жерлерді зерттеу жұмыстарының негізіне сүйене отырып,орманмен қамтылған аумақтардағы балауса ағаштардың динамикалық жағдайын талдау арқылы жүзеге асырылады. 
   Табиғи жаңару часкелері таңдау басым тұқымдылардың орман жиегінде және кесілген жерлерде жақсы дамуына байланысты болады. 
   Ормандарды ұдайы өндіру немесе табиғи жануарға қалдыру жоспарланған учаскелерде іс шаралардың жоспарлары арнайы ведмосқа барлық іс шаралардың түрлері бойынша қорытынды шығарылып және әр отырғызу әдәсі бойынша есептік технологиялық картасы көрсетіліп жазылады. 
   Орманды дамыту кезінде жырлардың, балкалардың, құмдардың және тағы басқа ормансыз жерлердің жұмыс көлемі бөлек есептеледі. 
   Ормандарды ұдайы өндіру,өсіру көлеміне байланысты уақытша және тұрақты орман тұқым учаскелерінің саны, орман тұқымбақтарының аудандары мен оларға қажетті орман тұқымдары есептеліп шығатын. 

   Мұндай арнайы бап Қазақстанның жаңа қабылданған «орман кодексінде» бар. 

   
   
4. 
   
   
5. 
   
   
6. 
   
   
7. 
   
   
8. 
   
   
9. 
   
   
10. 
    
    
11. 
    
    
12. 
    
    
13. 
    
    
14. 
    
    
15. 
    
    
16. 
    Орман шаруашылығын құру және орман шаруашылығын жоспарлау.
    
17. 
    Орман шарушылығын жоспарлаудағы орман шаруашылығын құрудың ролі, маңызы және орны. Орман шаруашылығы халық шаруашылығының маңызды саласы болып табылады, сонымен қатар ортақ мемлекеттік жоспар бойынша дамиды. Халық шаруашылығының жоспары әрқашан шаруашылық заңның күшін иеленетінін қарастыру керек.
    
18. 
    Орман шаруашылығын құру орман шаруашылық өнімдерін жоспарлау мен жобалауда маңызды ғылымдық-ұйымдастырушылық рөл атқарады. Орман шаруашылығын құрудың теориялық талабы орман шараларының практикалық негізгі болып табылады. Орман шаруашылығын құрудың басты мақсаты – орман шаруашылығын құрудың жобасы мен жоспарын даярлау. Орман құратын инженерлік-техникалық персонал орман шаруашылығын құрудың ғылыми негізін іске асыра отырып, орманшылықтардағы орман шаруашылығын ұйымдастырудың практикалық сұрақтарын шешеді және орман шаруашылық шаралардың көлемін жобалайды. Осыдан орман шаруашылығын құру халық шаруашылығымен және салалық жоспарлаумен тығыз байланысты екенін көруге болады. Орман шаруашылығын құру жоспарлаумен екі жақты болып келеді. Бір жағынан,орман шаруашылығын құру жобалау мен жоспарлауға барлық керекті материалдарды береді, перспективтік және жылдық жоспарлауда нақты есеп алуды қамтамасыз етеді. Осы жағынан халық шаруашылығындағы жоспарлау жұмысының сапасын арттырады. Басқа жағынан алсақ, орман шаруашылығын құру орманшылықтардағы орман шаруашылығын ұйымдастырудың жобалық жоспарын жасайды. Осы функцияны орындауда орман құрудың кәсіпорындарда жетекші жоспарлық рөлі зор. Орман туралы сипаттамалық ақпараттар орманда дұрыс шаруашылық ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Орман фондын инвентеризациялағанда ағаш тұқымдарының шикізат қоры, ассортименттер және облыс және аудандар бойынша орналастыру мемлекет территориясындағы ағаш дайындау, қағаз-целлюлоза және ағаш өңдеу кәсіпорындарының негізі болып табылады. Ол орманды эксплуатациялауда орманы қалың және орманы сирек жерлерде жоспарлаудың сұрақтарын шешуге мүмкіндік береді.
    
19. 
    Орман шаруашылығын құру маңызды мақсаттарының бірі – орман шаруашылық бірліктерінде пайдаланудың көлемін бекіту. Осыған байланысты орман шаруашылығын және орман эксплуатациясын жоспарлағанда қажетті техникалық есептеулерді орындайды. Пайдаланудың жақын мерзімге және келешекке жобасын жасағанда орман шаруашылығын құру орманды пайдаланудың сұрақтарын нақты шешуге көмектеседі.
    
20. 
    Жоспарлау жоспар жасау периодының санағына және шаруашылықтың анализіне тікелей тәуелді болады. Халық шаруашылығында және оның салаларындағы перспективалық жоспарлар орман шаруашылығын құрудағы маңызды нұсқаулар береді: а) орман шаруашылығының халық шаруашылығының басқа да жетекші салаларымен байланысын; б) орман шаруашылығын дамытудағы негізгі бағыттары және мемлекеттің жеке үлкен аудандарындағы негізгі жұмытардың ауқымын; в) орман құру жұмыстарының көлемі мен географиялық орналасуын айқындайды.
    
21. 
    Орман шаруашылығын құрудағы барлық шешімдер және жобалар жоспарға сәйкес жүргізілу керек. Сол себепті орман шаруашылығын құрудағы ең басты міндет - халық шаруашылығының және салаларының тапсырмаларының орындалуы. Орман шаруашылығы және орман өнеркәсібіндегі материалдарды бес жылдық салалық жоспарларды өңдегенде орман шикізат қоры және экономикалық аудандар мен облыстарда орналасуы орман шаруашылығын құру мәліметтері әртүрлі шешімдер қабылдауға негізгі қызмет атқарады.
    
22. 
    Орман шаруашылығын құру перспективалық бесжылдық орманшылық және облыстық орман шаруашылығы басқармасының жоспарларымен тығыз байланысты болады.
    
23. 
    
    
24. 
    
    
25. 
    
    
26. 
    
    
27. 
    
    
28. 
    
    
29. 
    
    
30. 
    
    
31. 
    
    
32. 
    
    
33. 
    
    Халық шаруашылығын дамытудың перспективалық жоспары
    
    Орман өнеркәсібін дамытудың перспективалық жоспары
    
    Орман шаруашылығын дамытудың перспективалық жоспары
    
    
34. 
    
    
    жүктеу 1,12 Mb.
    
    Достарыңызбен бөлісу: