Материалдық өндірістің барлық салаларындағы қарқынды прогресс табиғат қорларын интенсивтік пайдалануға мәжбүр етеді, сөйтіп қоршаған ортаға нақты әсер етеді

Минералдарды толық ашуға және байытудың жоғарғы технологиялық көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін ұсақтағыш агрегатқа түсетін кеннің ірілігі үлкен мәнге ие. Көп жағдайда бұл екі не үш кезеңнен тұратын алдын – ала уату арқасында қол жеткізіледі. Алайда кейбір кендер төрт кезеңді дайындықты талап етеді. Кендерді төрт кезеңді уатудың өндірістік тәжірибесі Жезқазған таулы – металлургиялық комбинатында қолданылады. Жезқазған кен орындарының мысты – қорғасынды – мырышты кешенді кендері жоғары беріктікке ие. Осы кендердің ерекшелігіне бұзылуға кедергісінің жоғары болуы жатады.

Механобрдың бастапқы жобасы бойынша кешенді кендерді уату 3 сатыдан, сәйкесінше ККД – 900; КСД – 2200; КМД – 2200 уатқыштарында өткізетін болды. 3 – ші сатыдан кейін ірілігі 20 – 0мм болатын өнім алуды жобалады. Құрылған ұнтақтағыш бөлімшені меңгеру барысында анықталғандай ашық циклдегі 3 сатының жұмыс кезінде ірілігі 35 – 0 мм болатын өнім алатын болды (КМД – 2200 ұнтақтағышының жүк салу саңылауы 5,5 – 6,0мм шамасында болғанымен).

Осыған байланысты ұнтақтаудың 4 – сатысын тұйық циклдегі елекке қосымша КМД – 2200 уатқыш құрылғысын орнату ұсынылды. Осының нәтижесінде 4 сатыдан тұратын жұмыс жабдықтарының параметрлері анықталды (диірменнің қоректендіргіш ірілігін мүмкіндігінше азайтқан). Негізінде, ірі ұнтақтағыш 130 мм; орташа ұнтақтағыш 32 – 34 мм; 3 – кезеңдегі ұнтақтаудың ұнтақтағы 6 – 6,5 мм және 4 – кезеңнің ұнтақтағы 5мм болатын саңылаудың дұрыс (оптимальный) мөлшерін анықтады. «Кеннің 3 және 4 сатылы ұсақталудан кейінгі көрсеткіштері» 1кестеде көрсетілген.

1 кесте

Ұсақтау мен ұнтақтау байыту фабрикаларындағы кендерді қайта өңдеудің қымбат операциялары болып табылады. Олар көп эксплуатационық шығындарды талап етеді. Сонымен қоса осы операциялар байытудың сапалық көрсеткіштеріне әсер етеді, себебі олар минералдарды ашуда сәтті флотация өткізуге қажетті жағдайды қамтамасыздандырады.

Ұсақтау мен ұнтақтау цехтарының құрылысына жұмсалатын қаржыны қысқарту, олардың технологияларын жетілдіру және эксплуатационық шығындарды төмендету басты тапсырма болып табылады. Қазіргі уақыттағы осы мәселенің шешімі «Каскад» диірменіндегі ірі ұнтақты кендердің өздігінен кенді үгітілуі болып табылады. Таза түрдегі кеннің өздігінен үгітілуі ұсақ және орташа ұнтақ кендердің ірілеу кесектерінің фракциялары түрінде болады. Кендердің өздігінен үгітілу үрдісі әмбебап болмағанымен, оны қолдану аясы кеңейіп келеді. Әлемдік тәжірибеде кенді өздігінен үгіту фабрикалары мен салынып жатқан кәсіпорынның жалпы саны 10 есе көбейді, ал шарлы үгітудің дәстүрлі екі кезеңдік сызбасы бойынша салынып жатқан фабрикалар саны 5 есеге азайды.

Қазіргі уақытта түсті металл кендері үшін таза түрдегі кенді өздігінен үгіту үрдісін кей жағдайда ғана қолданады, себебі көптеген кендер үшін әдетте технологиялық реттеуді қолдану немесе басқалардың көмегімен осы үрдісті интенсификациялау талап етіледі.