«Математикалық әдістерді экологияда қолдану»

жүктеу 193,63 Kb.

Дата	29.01.2018
өлшемі	193,63 Kb.
	#8002

Зертханалық жұмыс
Атмосфералық ауаның ластануы
Популяция динамикасының моделі. Мальтус моделі

ПОӘК 042-39.1.97/01-2013

03.09.2013 ж. № 1 басылым

беттің

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

3 деңгейдегі СМЖ құжаты

ПОӘК

ПОӘК 042.1.20.97/01-2013

ПОӘК

Оқытушыға арналған

«Математикалық әдістерді экологияда қолдану» пәні бойынша оқу жұмыс бағдарламасы

03.09.2013 ж

№1 басылым

«Математикалық әдістерді экологияда қолдану»

пәнін оқыту-әдістемелік кешен
«Экология» мамандығына арналған

Оқытушыға арналған оқу жұмыс бағдарламасы

Семей

2013

Алғы сөз

1. Құрастырған

Құрастырған: ____________ «_____» _____ 2013 ж. Жұмаханова Д.А., «Информатика және АТ» кафедрасының аға оқытушысы
2. Талқыланды

2.1. Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Информатика» кафедрасы отырысында қарастырылды.

Хаттама № ___ «_____» ____________________ 2013 ж.

Кафедра меңгерушісі __________ А.Абишова

2.2. Факультеттің оқу-әдістемелік Бюро отырысында қарастырылды.

Хаттама № ___ «_____» ____________________ 2013 ж.

Төрағасы __________
3. бекітілді

Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі отырысында баспаға жіберуге ұсынылды және мақұлданды.

Хаттама № ___ «___»______________2013 ж.

ОӘК төрайымы, бірінші проректор _______________ Г. Искакова

02.09.2010 ж №1 басылым орнына 03.09.2013 ж №2 басылым

МАЗМҰНЫ

Қолданылу облысы
Нормативті сілтемелер
Жалпы жағдайлар
Оқытушыға арналған оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары
Пән бойынша оқу-әдістемелік карта
Оқу-әдістемелік әдебиеттердің жабдықталу картасы
Әдебиеттер

1. Қолданылу облысы

«Математикалық әдістерді экологияда қолдану » пәні бойынша Оқыту-әдістемелік кешен «Экология» мамандығының студенттеріне арналған. Комплекс студенттерді пәннің мазмұнымен, пәннің көкейкестілігі мен қажеттілігімен, курс саясатымен, оқу барысында үйренетін машықтармен таныстырады. Оқыту-әдістемелік комплекс пәнді оқыту үшін негізгі бағдар болып табылады.

Нормативті сілтемелер

Бұл «Математикалық әдістерді экологияда қолдану» пәні бойынша Оқытушыға арналған оқу жұмыс бағдарламасы оқыту процесін келесі құжаттарда келтірілген талаптар мен ұсыныстарға сәйкес жүргізу үшін құрастырылған және реттейді:

"Экология" мамандығына ҚР МЖМБС 3.08.317-2006. Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігінің 2005ж. 23 желтоқсанындағы №779 бұйрығымен бекітілген және іске қосылғын.
СТУ 042 – РГКП – СГУ – 8-2007 Университет стандарты «Пәннің оқыту әдістемелік комплексін дайындауға жалпы талаптар»;
ДП-042-08.10.10.12–2007 Құжатталған процедура «Пәннің оқыту әдістемелік комплексінің құрылымы мен мазмұны»

Жалпы жағдайлар

3.1. Пәннің қысқаша мазмұны

«Математикалық әдістерді экологияда қолдану» пәні «Экология» мамандығында оқитын студенттер үшін ақпараттық үрдістердегі негізгі модельдермен танысуға мүмкіндік береді. Математикалық модельді экология аумағында қолдана білу ұғымдары және олардың түрлері мен мақсаттары дәріс сабақтарында беріледі және олармен жұмыс істеу реті зертханалық сабақтарында көрсетіледі. Әдістердің мынандай түрлері қарастырылған: диференциалдық теңдеулер көмегімен әдістерін моделдеу, биологияның экстремиалдық принциптеріне бағынады. Вариациялық модель мысалдары өсімдіктер және жануарлар әлеміндегі микроорганизмдердің құрылымында кең көлемде қолдануды талап етеді.

3.2. Пәннің мақсаты

Курстың нақты мақсаты болып модельдеу әдістері негізінде қызметтегі есептерді шешу және талдау үшін теориялық және практикалық түрде студенттерге кешенді білім беру.

3.3. Пән міндеті:

Курстың негізгі міндеті – әртүрлі ақпараттық жүйелер үшін қазіргі заманғы ақпараттық модельдердің әдістерімен таныстыру.

3.4. Пәнді оқып, аяқтаған студенттер білуі және орындай алуы керек:

3.4.1 "Модель" және "модельдеу" ұғымдарын;

3.4.2 Экологиялық модель ұғымын;

3.4.3 Модельдеу кезінде ДЭЕМ ді қолдану;

3.4.4 Экологиялық моделдеудің есептерін шешудің әдістерін білу;

3.4.5 Есептің экономика-математикалық моделін құра білу керек;

3.4.6 Есепті шешу кезінде мадематикалық модельдерді қолдану мақсатын түсіну;

3.4.7 Есептің экологиялық математикалық моделін құра білу;

3.4.8 оқу әдебиеттерін өзбетімен оқуға логикалық танымды дамытуға мүмкіндік береді

3.5. Пән пререквизиттары:

3.5.1. Математика;

3.5.2. Экономика-математикалық әдістер;

3.5.3. Компьютерлік графика;

3.5.4. операцияларды зерттеу және оптимизация тәсілдері.

3.5.5. программалау тілдері

3.6. Пән постреквизиттары:

Қарастырылмайды

Оқу жоспарынан ақпарат

Кесте 1

Курс	Семестр	Кредит	Дәріс	Зертханалық	ОСӨЖ	СӨЖ	Барлығы	Бақылау түрі (семестр)
3	6	2	15	15	30	30	90	Емтихан

Пән мазмұны. Сабақ тақырыптары бойынша сағаттардың бөлінуі.

Кесте 2

Тақырып атаулары және олардың мазмұны	Сағат саны	Әдебиеттер
1	2	3
Дәріс сабақтары
«Математикалық әдістерді экологияда қолдану» курсының мақсаты мен міндеттері.	1	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
«Модель» түсінігінің анықтамасы. Математикалық модель құрудың кезеңі	2	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Модельдеу диференциалдық теңдеулер негізінде	2	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Логикалық модель Дескрептивті модель	3	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Экологиялық жүйелер моделі Қоңыздар популяциясының экологиялық моделі	4	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Модель қасиеттері Дескрептивті модель түрі, популяция динамикасы	1	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Модельдердің сандық және сапалақ бағалары Математикның жаңа мүмкіндіктері	2	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Зертханалық жұмыс
Математикалық модельдің аналитикалық зерттеуі	1	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
«Фермер - Кактусшы» экологиялық ойынын құру	2	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Эпидемияның математикалық моделі	2	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Паротит ауыруының мысалдары негізінде эпидемия моделін құру	2	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Атмосфералық ауаның ластануы	2	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Популяция динамикасының моделі. Мальтус моделі	3	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г
Қосылған екі түрдің экологиялық жүйесі	3	1.А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г. Бережная Е. В., Бережной В. И. 2. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001 3.Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г 4.М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г

5. Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары

5.1 Студенттің оқытушы басқаруымен өздік жұмыс тақырыптары

СОӨЖ №1 -2 Экологиялық жүйелердің математикалық моделінің тарихи көрінісі
СОӨЖ №2 Моделдеу танымдық әдісі

СОӨЖ №3 Популяциялардың динамикасын модельдеу.

Дискретті көбеюмен популяциядағы ішкі түрдегі конкуренция;
Үздіксіз көбеюмен популяциядағы сыртқы түрдегі конкуренция;
Түраралық конкуренция;
Жыртқыш – жемтік жүйесі.

СОӨЖ №4 Экологияда әдістер мен моделдердің математикалық түрі.
СОӨЖ №5 Ашық жүйелердің математикалық моделі

СОӨЖ №6 Жыртқыш- жемтік жүйесінің логикалық моделі Лотке- Вольтерра
СОӨЖ №7 Популяция дамуынын биологиялық дамуы
СОӨЖ №8 Д.О. Логофет миграциялық схемасы
СОӨЖ №9 Формалдау
СОӨЖ №10 Моделдердің құру қалыпы
5. 2 Студенттердің өздік жұмыстарына арналған сұрақтар

СӨЖ №1. Ақпараттық модельдеу: Жүйетануға кіріспе. Орта. Жүйеге ену және шығу. «Қара жәшік»
СӨЖ №2 Ақпараттық модельдеу: Құрылым. Ақпараттық модель. Жүйелік классификация.
СӨЖ №3 Графтардағы ақпараттық модельдер: Негізгі ұғымдар. Классификациялар. Блок-схемалар.
СӨЖ №4 Кестелік ақпараттық модельдер: Негізгі ұғымдар. «Объектілер-қасиеттер» типті кестелер. «Объектілер-объектілер» типті кестелер.
СӨЖ №5 Кестелік ақпараттық модельдер: Күрделі типті кестелер. Есептелетін кестелер.
6. Пән бойынша оқу-әдістемелік карта
Кесте 3

Тақырыптар		Көрнекілік құрал, плакаттар, техникалық жабдық	Өзбетімен оқуға сұрақтар	Бақылау түрі
Дәріс сабақтары	Зертханалық жұмыстар	Көрнекілік құрал, плакаттар, техникалық жабдық	Өзбетімен оқуға сұрақтар	Бақылау түрі
1	2	3	4	5
Ақпараттық моделдеу	Ақпарат. Негізгі анықтамалар. Ақпаратты көрсету әдістері. Сандарды көрсету формалары.	Дәріс конспектісі, компьютер	«Ақпараттық моделдеу», «Экологиялық моделдеу» дегеніміз не? «Математикалық әдістерді экологияда қолдану» курсының міндеттері	Ауызша
«Модель» түсінігінің анықтамасы.	Модель құрып, үйрену	Дәріс конспектісі, компьютер	Модель дегеніміз не? Модельдеуді қалай түсінесіз? Модельдеу жүйесі деген не? Модельдер неше топқа бөлінеді?	Ауызша
Модельдеу мақсаты	Модель құру үшін қолданылатын әдіс- тәсілдері	Дәріс конспектісі, компьютер	Модельдеу қандай мақсатты көздейді? Редукционизм принципі деген не? Эволюция принципін қалай ұғасыз? Рационалдық принципті қалай түсінуге болады?	Ауызша
Математикалық модельдің аналитикалық зерттеуі	Математикалық модельдің аналитикалық зерттеуі	Дәріс конспектісі, компьютер	Модельдеуді неден бастаған дұрыс? Объект белгілерін айқындауды қалайша түсінесіз? Формалдау ұғымы нені білдіреді? Модельдеудің дұрыстығын тексермесе не болуы мүмкін?	Ауызша
«Фермер - Кактусшы» экологиялық ойынын құру	«Фермер - Кактусшы» экологиялық ойынын құру	Дәріс конспектісі, компьютер	Математикалық модель деп нені ұғасыз? Компьютерлік модельдің түрлері қандай?	Ауызша
Эпидемияның математикалық моделі	Эпидемияның математикалық моделі	Дәріс конспектісі, компьютер	Модельдердің қандай қасиеттерін білесіз? Модельдің симметриялық қасиетін қалай ұғасыз? Модельдің транзитивтік қасиетін қалай ұғасыз? Модельдің рефлексивтік қасиеті	Ауызша
Паротит ауыруының мысалдары негізінде эпидемия моделін құру	Паротит ауыруының мысалдары негізінде эпидемия моделін құру	Дәріс конспектісі, компьютер	Модельдің сандық сипаты деген не? Модельдің сапалық сипаты деген не? Модельдердің сандық және сапалық бағалау параметрлері қандай?	Ауызша
Атмосфералық ауаның ластануы	Атмосфералық ауаның ластануы	Паскаль тілі	Ресурстар түрлері қандай атап көрсету керек	Жазбаша
Популяция динамикасының моделі. Мальтус моделі	Популяция динамикасының моделі. Мальтус моделі	Дәріс	Мальтус моделі деген не?	Жазбаша
Қосылған екі түрдің экологиялық жүйесі	Қосылған екі түрдің экологиялық жүйесі	Дәріс	Экологиялық жүйе түсінігі	Жазбаша

7. Оқу-әдістемелік әдебиеттердің жабдықталу картасы

Кесте 4

Оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдардың аттары	Экз. саны	Студенттер саны	Жабдықталу %
1	2	3	4
Дмитриев В.И. Прикладная теория информации. – М.: Высшая школа, 1989	8	10	82%
Куправа Т.Д. Создание и программирование баз данных средствами СУБД. М.: Мир, 1991	3	10	30%
Айтчанов Б.Х. Модели и методы статистического анализа и синтеза нелинейных динамических систем. – Алматы: КазНТУ, 2003	3	10	30%
Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001	20	10	100%
Бережная Е. В., Бережной В. И. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001	11	10	100%
А.В.Могилев , Е.К.Хеннер, «Информатика», Москва, 1999 г.	15	10	100%
Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г	5	10	50%
М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г	5	10	50%

8. Әдебиеттер

8.1. Негізгі әдебиеттер

8.1.1. Дмитриев В.И. Прикладная теория информации. – М.: Высшая школа, 1989

8.1.2. Куправа Т.Д. Создание и программирование баз данных средствами СУБД. М.: Мир, 1991

8.1.3. Айтчанов Б.Х. Модели и методы статистического анализа и синтеза нелинейных динамических систем. – Алматы: КазНТУ, 2003

8.1.4. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001

8.1.5. Н.Н.Моисеев Модели экологии и эволюция-М.знание, 1991г

8.1.6. М.Бигон, Дж.Харпер, Таусенд. Экология. Е.1-2,М,, Мир,1989 г

8.2. Қосымша әдебиеттер

8.2.1. Акулич И. Л. Математическое программирование в примерах и задачах. – М.: «Высшая школа», 1986

8.2.2. Бережная Е. В., Бережной В. И. Математические методы моделирования экологических систем. — М., 2001

8.2.3. Калихман И. Л. Сборник задач по математическому программированию. — М.: «Высшая школа», 1975

8.2.4. Информатика. Базовый курс.Учебник для ВУЗов под ред. С. В. Симоновича.- Спб: Питер, 2002.

жүктеу 193,63 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

«Математикалық әдістерді экологияда қолдану»

Зертханалық жұмыс

1

2

2

2

Атмосфералық ауаның ластануы

2

Популяция динамикасының моделі. Мальтус моделі

3

3

Атмосфералық ауаның ластануы

Атмосфералық ауаның ластануы

Популяция динамикасының моделі. Мальтус моделі

Популяция динамикасының моделі. Мальтус моделі