. (4.18)
Бөлшектердің түйісу бетінің формасы қосылыстың беріктігіне біраз әсерін тигізеді. Мысалы, 4.6-суреттегі тұтас және жартылай тұтас бетпен түйістірілген беттердің ауданы мен иілуге қарсы әсер ету моменті төмендегіге тең болады:
4.6-сурет
; ; ;
Шамасы бірдей сыртқы күш әсер еткенде, бірінші бөлшектің түйіскен бетіне қарағанда екінші бөлшектің түйіскен бетінің кернеуі шамамен 12-ке артады, ал ауданы 50-ке кемиді. Мұндай жағдайда бөлшектердің түйіскен беттерінің ажырамау шартын 38 бекіту күшімен-ақ қанағаттандыруға болады.
4.2 Бұрандалы бөлшектердің материалдары мен мүмкіндік кернеулері
Материалды таңдаған кезде жұмыс жағдайын (температураны, коррозияны және т.б.), күштің сипаттамасын және мәнін (статикалық және айнымалы), дайындау әдісін және өндіріс көлемін ескереді. Мысалы, стандартты бекіту бөлшектерін төмен және орташа көміртекті болаттардан: Ст3кп; Ст5; 10; 10кп; 15; 20; 35; 45 жасайды. Легирленген 35Х, 40Х, 30ХГСА болаттарынан жасалған болттар айнымалы күш немесе жоғары температура әсер еткенде қолданылады.
Бұрандалы қосылыстар үшін мүмкіндік кернеулер мен беріктік қор коэффициенттері , оларды жасайтын материалдардың механикалық сипаттамалары әдебиеттерде (мысалы, 3) келтірілген.
Әдебиеттер
1 Айталиев Ш.М., Дүзельбаев С.Т. Матреиалдар кедергісі: Есептер шығаруға арналған оқу құралы, 1, 2 – бөлім. – Алматы: Рауан, 1991. – 176 б., 1996. – 196 б.
2 Аманжол М. Нұғыман. Теориялық механика негіздері. – Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті. – Семей: СМУ, 2002. – 259 б.
3 Детали машин и основы конструирования/Под ред. М.Н. Ерохина. – М. : КолосС, 2005. – 462 с.
4 Дүзелбаев С.Т., Алтыбасаров Р.М., Жумадилов С.К., Тайшубекова А.Ж. Машина тетіктері пәнінің лабораториялық практикумы: жоғарғы және орта кәсіптік мамандар дайындайтын техникалық оқу орындарының студенттері үшін арналған. – Павлодар: ПМУ ҒБО, 2005. – 86 б.
5 Дүзелбаев С.Т. Механика. Оқулық жоғарғы және орта кәсіптік мамандар дайындайтын техникалық оқу орындары студенттері үшін арналған. – Павлодар: ПМУ ҒБО, 2006. – 308 б.
6 Дүзелбаев С.Т., Алтыбасаров Р.М., Жумадилов С.К., Сарымов Е.К., Тайшубекова А.Ж. Машина тетіктерінің есептерін шығаруға әдістемелік нұсқаулар: жоғарғы кәсіптік мамандар дайындайтын техникалық оқу орындарының студенттері үшін арналған. – Павлодар: ПМУ ҒБО, 2007. – 60 б.
7 Дунаев П.Ф., Леликов О. П. Детали машин. Курсовое проектирование: учеб. пособие для машиностроит. спец. Учреждений среднего профессионального образования. – 5-е издание, дополн. – М. : Машиностроение, 2004. – 560 с.
8 Жолдасбеков Ө.А., Сағитов М.Н. Теориялық механика.-Алматы: Атамұра, 2002. – 575 б.
9 Иванов М.Н. Детали машин: учеб. для студентов высш. техн. учебн. заведений. – М. : Высш.шк., 1991. – 383 с.: ил.
10 Қазақша-орысша, орысша-қазақша терминологиялық сөздік: 7 том, Машинажасау/жалпы редакциясын басқарған п.ғ.д., профессор А.Қ. Құсайынов. – Алматы: Рауан, 2000. – 288 б.
11 Қазақша-орысша, орысша-қазақша терминологиялық сөздік: 4 том, Механика және машинатану/жалпы редакциясын басқарған п.ғ.д., профессор А.Қ. Құсайынов. – Алматы: Рауан, 2000. – 328 б.
12 Омаров А.Ж., Батырмұхамедов Ж.Қ. Машина бөлшектері. – Алматы: «Эверо», «Машина жасау», 2003. – 41 б.
13 Проектирование механических передач: Учебно-справочное пособие для вузов/ С.А. Чернавский, Г.А. Снесарев, Б.С. Козинцов и др. – М. : Машиностроение, 1984. –560 с.: ил.
14 Решетов Д.Н. Детали машин: Учебник для студентов машиностроительных и механических специальностей вузов. – М. : Машиностроение, 1989. – 496 с. ил.
15 Серикбаев Д., Тажибаев С.Д. Машина детальдары: Жоғарғы оқу орындары студенттеріне арналған оқулық. – Алматы: Мектеп, 1983. – 300 б.
16 Тажибаев С.Д. Қолданбалы механика: Жоғарғы оқу орындары студенттеріне арналған оқулық. – Алматы: Білім, 1994. –336 б.
17 Темиртасов О.Т. Проектирование электромеханического привода машин: Учебн. пособе для тех. спец. вузов по ДМ и ОК. – Алматы – Семеипалатинск, 2003. – 373 с.
Мазмұны
|
|
|
|
Алғы сөз . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
|
Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
|
1 Тетіктердің қосылуы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
|
1.1 Ажырамайтын қосылыстар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
|
1.2 Тетіктердің ажырамалы қосылыстары . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
|
2 Механикалық берілістер жөнінде жалпы мағлұматтар . . . . . . .
|
|
2.1 Фрикционды берілістер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
|
Әдебиеттер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
|
С.Т. Дүзелбаев, М.Е. Байөміров, Р.М. Алтыбасаров
Ш.М. Медетов, Е.К. Сарымов, Ш.Н. Сарымова
Р.К. Омарбекова, А.Ж. Тайшубекова
Машина құрастыру негіздері
жоғарғы және орта кәсіптік мамандар дайындайтын техникалық оқу орындарының студенттері үшін арналған дәрістік конспект
Басуға _____Пішімі 60х84х16. Офсеттік қағаз. Әріп түрі «Times». Шартты баспа табағы ____. Таралымы 500 дана. Тапсырыс____. Бағасы келісім бойынша. Ғылыми баспа орталығы С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті 140008, Павлодар қ., Ломова к., 64 т. 45-11-43 E-mail: publish @ psu. kz
Достарыңызбен бөлісу: |