Мамандығы 1103000 – Кеме жасау және кеме машиналары мен механизімдеріне техникалық қызмет көрсету Біліктілігі

КҚ 2.5.1. – 2.5.7 КҚ2.8.1. – 2.8.7

Кеме жабдықтары мен үлестік заттардың бөлшектерін өңдеу және дайындау кезінде қолданылатын жабдықтар: салқын штамповкаға арналған механикалық жабдықтар (гидравликалық және пневматикалық пресстер); кесуге, майыстыруға, металды түзетуге, тесікті бұрғылауға арналған жабдықтар; ойық ойғыш станоктар. Анықталған режиммен жұмыс істейтін аспаптар мен құрылғыларды, станоктарды (жабдықты) жөнге келтіру. Кеме жабдықтары мен үлестік заттарды дайындаудағы құрылғылар, жабдықтар, станоктар қолданысымен жұмыстарды атқару тәсілдері. Дәлдікті өлшегіш аспаптарын қолдану: штангенциркулмен, микрометрмен, штангентереңдікті өлшеуіш.

Таңбалау аспаптары, құрылғысы және жабдықтары. Таңбалауға шыңдалғанды және құйылманы, табақты және профилді металды дайындау. Алюминий қорытпасы мен үлестік заттардан кеме жабдығының бөлшектері мен болатты бөлшектерін сызбалар, шаблон бойынша таңбалау (желдеткіш бөлшектерін, кеме жиhаздарын, жәшіктерді, кожухтарды, каюта бөлшектерімен толтыру, траптарды және т.б.). Пісіру жапсармасының ұстаған орнын белгілеу. Кемедегі жабдықты орнату орнын белгілеу ережелері және тәсілдері. Таңбалаудағы бөлшектерін маркілеу.

Сызбалар мен эскиздер бойынша белгілеп механикаландырылған жабдығында кеме жабдықтарының бөлшектерін дайындау (жалпыкемелік желдеткішті, кеме жабдығының жиhаздарын, жылыту кожухтарын, траптарды, майда қалқандарын және т.б.). Престегі тесікті шегелеу және бөлшекті штамповкалау, майыстыру, кесу, түзету технологиясы. Мүмкін болатын ауытқулар және бөлшектерді дайындауға жіберілу. Қолмен және механикаланған жабдықтарда үлестік заттарды дайындау (кнехт, иллюминаторды, жарық беруші люкті, қылтаны, кипті планкалар, клюзді қақпақты, есікті, траптарды, леерлі және тентті бағандарды, талрептерді, коушті және т.б.). Түсті металдан және қорытпадан, легирленген болаттан түйіндер мен көлемді ыдыстар дайындау. Берік материалдардағы ойманы кесу және тесіктерді сүргілеу. Пневматикалық рубкалар және т.б. сүргілеу, түзету (пісіруден кейін), жылумен кесу қолданысымен сызбалар бойынша кеме жабдығының бұйымдарын және түйіндерін құрастыру. Кемедегі жабдықтар түйіндерін және үлестік заттарын құрастыру және орнату, қондыру орнын белгілеу, кеме жабдығын құрастыру мен қондыруға жіберу, кемеге бұйымдарын тіке және көлденең жазықтықта қондырылуын тексеру. Оқшаулағышты бекіту, оқшаулағышқа дейінгі және оқшаулағыштан кейінгі бөлшектерін қондыру тәсілдері. Кеме бөлмесіндегі жабдығын монтаждау және тор көз салып қондыру технологиясы. Кеме бөлмесінің жабдығын монтаждаудың технологиялық процестері. Кеме құрылғыларын монтаждау тәсілдері және желдеткіш жүйесін монтаждау тәсілдері. Металсыз материалдар мен пластмассадан жасалған жабдықтарды және бұйымдарды, бөлшектерді орнату тәртібі. Арнаулы қорытпа мен легірленген болаттан, аз көміртегінен электралушы бұйымдар. Түйістіргіш машинадағы түсті металдарды, қорытпадан және болаттан бөлшектерді пісіру, жауапты пісірілген бұйымдарды түзету.

Сынақтау жүргізу кезіндегі құрылғылар мен жабдықтарды, құрал-сайманның жұмысын және құрылысын тексеру. Пісірілген және шегеленген конструкцияны алдын ала сынақтан өткізу. Суды құйып және ауаны үрлеп өткізбеушілігін сынау, сынақ жүргізудің технологиясы. Герметикалығын тексеру (газөткізбеушілігін), сынақтау кезеңі, сынақ жүргізу технологиясы. Кеме конструкциясы мен бөлмелерін өткізбеушілікке және герметикалығын сынақтау жүргізу кезіндегі еңбек қауіпсіздігі ережелері.

- негізгі кеме құрылысының әрекет ету принципін және атауларын;

- сызба мен эскиздер бойынша қарапайым бөлшекті белгілеу тәсілдерін;

- қарапайым және орташа күрделіктегі геометриялық фигураның ұңғысын және геометриялық құрылымын;

- қолданылатын материалдың қасиеттері туралы негізгі мәліметтерін;

- цехта қолданылатын пневматикалық, электрифицирлі, дәнекерлегіш, газ кескіш және механикалық жабдықтарының пайдалану ережесін және жұмыс принципін;

- атқарылатын жұмыстарға қажетті техникалық және технологиялық құжаттарды;

- кеме жасауда қолданылатын сызбалар мен схеманың шартты белгілерін;

- күрделісіз түйіндер құрастырудағы эскиздерін орындау ережелерін;

- зауытта орналасқан кеме құрылғысы мен үлестік заттың, бөлме жабдығының бұйымдар конструкциясын және тағайындалуын;

- табақты және профилді материалдар мен бұйымдарды өңдеу, түзету, ию, кесу үшін қолданылатын станокты жабдықтың құрылысын және пайдалану ережесін;

- контактылы машинасының жұмыс ережелерін және принципін;

- орта күрделі бөлшектің орнын және сызба бойынша белгілеу тәсілдерін;

- пісіру режимін және қолданылатын электрод маркасын;

- құрастыру жұмыстары кезінде қолданылатын пластмасса мен алюминилі қорытпалар, легирленген болатты өңдеу тәсілдерін және қасиеттерін;

- қарапайым бұйымдар мен үлестік заттарды монтаждау және қондыру, құрастыру, дайындау жүйелілігін;

- суөткізбеушілігін сынақтау тәсілдерін;

- орташа күрделіктегі құрастыру сызбасын оқудың ережесін;

- жабдықтардың жұмыс өндірісі кезінде пайда болатын күнделікті түрдегі ақаулар себептерін;

- өнімнің ақаулық түрлері, себептері, оның пайда болуы және болдырмау тәсілдерін және жоюды;

- техникалық пайдалану ережелерін және жабдықтарды, құрылғыларды, аспаптарды күтуді;

- орындалатын жұмыстың, оның ішінде және шектес операция бойынша немесе процестің сапасына қойылатын талаптар;

- алдыңғы қатарлы ұжымдар және өндірістегі жаңашылдардың жұмыс тәжірибесін;

- сигналдау және көтергіш-көлікті жабдығымен басқару ережелерін және стропалдық жұмыстың ережелерін;

- жұмысшы орнын тиімді ұйымдастыруды;

- қауіпсіздік тәсілдерін және жұмысты орындау әдістерін.

- кеме жабдығының қарапайым бөлшектері мен түйіндері тіреуішін демонтаждауды, қондырады, түзетеді, дайындық жүргізеді, сонымен қатар металды жиһаздарын демонтаждауды;

- қарапайым бөлшектерді таңбалауды, сонымен қатар қарапайым слесарлы және станокты өңдеулер жасауды;

- пневматикалық машинамен пісіру жапсармасын және бөлшектерді пісіруге орнату орнын мен жиегін тазалауды;

- қолданылатын аспаптарды қайрауды;

- ең жоғарғы біліктілікті кеме құрастырушысының жетекшілігімен жалпы кемелік желдеткішті, үлестік затты, құрастыру жабдығын, бұйымын, кеме жиһазының қарапайым түйіндерін жөндеу, монтаждау, қондыру, белгілеу, құрастыру, дайындау кезіндегі жұмыстарын атқаруды;

- болат пен қорыптадан тікқабырғаны, поддонды, цистернаны, көлемді ыдысты, бакты, үлестік затты, кеме жабдығы бұйымдарын, жиһазын, қарапайым түйіндерін жөндеуді, қондырады, белгілеуді, жинауды, түзетуді, дайындауды;

- қарапайым кондукторлар дайындауды;

- прес-пышақта және діріл-пышақта, престе, білікте, станокта жұқа табақты материалдарға салқын штамповка, майыстыру, кесуді орындауды

- суық жағдайдағы пневматикалық аспаппен шегелеуді орындауды;

- контактілі машинадағы ауыспалы ток және қолды ұстап тұратын пистолетпен болаттан жауапсыз бөлшектер, түйіндер мен бұйымдарын электрмен ұстау жүргізуді және жинауды;

- ең жоғарғы біліктілікті кеменің құрастырушысының жетекшілігімен моделді жүйедегі панелдер мен каркастың, жабдықтың қондыру және құрастыру, ауаны кешенді өңдеу (КОВ) және ауа тазартқыш жүйесін сынақтауды және монтаждады, кеме жиһаздарын, үлестік заттарды, кеме жабдығының бұйымдарын, айырықша күрделі түйіндерді жөндеу, орнату, құрастыру, дайындау үстіндегі жұмыстарын орындауды;

- өнімнің ақауларын ескертуді және жоюды;

- жанашылдар тәжірибесін және алдыңғы қатарлы еңбек әдістемесін қолдануды;

- шикізатты, отынды-энергетикалық және материалды ресурстарды үнемді және тиімді пайдалануды;

- көтергіш-көлікті жабдығымен басқарады және сигнал беруді қолдануды;

- жұмысқа жабдықтарды, аспаптарды, құрылғыларды дайындауды.

КҚ 2.5.1. – 2.5.7

Кеме жабдықтары мен үлестік заттардың бөлшектерін өңдеу және дайындау кезінде қолданылатын жабдықтар: салқын штамповкаға арналған механикалық жабдықтар (гидравликалық және пневматикалық пресстер); кесуге, майыстыруға, металды түзетуге, тесікті бұрғылауға арналған жабдықтар; ойық ойғыш станоктар. Анықталған режиммен жұмыс істейтін аспаптар мен құрылғыларды, станоктарды (жабдықты) жөнге келтіру. Кеме жабдықтары мен үлестік заттарды дайындаудағы құрылғылар, жабдықтар, станоктар қолданысымен жұмыстарды атқару тәсілдері. Дәлдікті өлшегіш аспаптарын қолдану: штангенциркулмен, микрометрмен, штангентереңдікті өлшеуіш.

Таңбалау аспаптары, құрылғысы және жабдықтары. Таңбалауға шыңдалғанды және құйылманы, табақты және профилді металды дайындау. Алюминий қорытпасы мен үлестік заттардан кеме жабдығының бөлшектері мен болатты бөлшектерін сызбалар, шаблон бойынша таңбалау (желдеткіш бөлшектерін, кеме жиhаздарын, жәшіктерді, кожухтарды, каюта бөлшектерімен толтыру, траптарды және т.б.). Пісіру жапсармасының ұстаған орнын белгілеу. Кемедегі жабдықты орнату орнын белгілеу ережелері және тәсілдері. Таңбалаудағы бөлшектерін маркілеу.

Кеме жабдықтары мен үлестік заттарды қондыру, түйіндерін құрастыру, бөлшектерін дайындау

Сызбалар мен эскиздер бойынша белгілеп механикаландырылған жабдығында кеме жабдықтарының бөлшектерін дайындау (жалпыкемелік желдеткішті, кеме жабдығының жиhаздарын, жылыту кожухтарын, траптарды, майда қалқандарын және т.б.). Престегі тесікті шегелеу және бөлшекті штамповкалау, майыстыру, кесу, түзету технологиясы. Мүмкін болатын ауытқулар және бөлшектерді дайындауға жіберілу. Қолмен және механикаланған жабдықтарда үлестік заттарды дайындау (кнехт, иллюминаторды, жарық беруші люкті, қылтаны, кипті планкалар, клюзді қақпақты, есікті, траптарды, леерлі және тентті бағандарды, талрептерді, коушті және т.б.). Түсті металдан және қорытпадан, легирленген болаттан түйіндер мен көлемді ыдыстар дайындау. Берік материалдардағы ойманы кесу және тесіктерді сүргілеу. Пневматикалық рубкалар және т.б. сүргілеу, түзету (пісіруден кейін), жылумен кесу қолданысымен сызбалар бойынша кеме жабдығының бұйымдарын және түйіндерін құрастыру. Кемедегі жабдықтар түйіндерін және үлестік заттарын құрастыру және орнату, қондыру орнын белгілеу, кеме жабдығын құрастыру мен қондыруға жіберу, кемеге бұйымдарын тіке және көлденең жазықтықта қондырылуын тексеру. Оқшаулағышты бекіту, оқшаулағышқа дейінгі және оқшаулағыштан кейінгі бөлшектерін қондыру тәсілдері. Кеме бөлмесіндегі жабдығын монтаждау және тор көз салып қондыру технологиясы. Кеме бөлмесінің жабдығын монтаждаудың технологиялық процестері. Кеме құрылғыларын монтаждау тәсілдері және желдеткіш жүйесін монтаждау тәсілдері. Металсыз материалдар мен пластмассадан жасалған жабдықтарды және бұйымдарды, бөлшектерді орнату тәртібі. Арнаулы қорытпа мен легірленген болаттан, аз көміртегінен электралушы бұйымдар. Түйістіргіш машинадағы түсті металдарды, қорытпадан және болаттан бөлшектерді пісіру, жауапты пісірілген бұйымдарды түзету.

Сынақтау жүргізу кезіндегі құрылғылар мен жабдықтарды, құрал-сайманның жұмысын және құрылысын тексеру. Пісірілген және шегеленген конструкцияны алдын ала сынақтан өткізу. Суды құйып және ауаны үрлеп өткізбеушілігін сынау, сынақ жүргізудің технологиясы. Герметикалығын тексеру (газөткізбеушілігін), сынақтау кезеңі, сынақ жүргізу технологиясы. Кеме конструкциясы мен бөлмелерін өткізбеушілікке және герметикалығын сынақтау жүргізу кезіндегі еңбек қауіпсіздігі ережелері.

- негізгі кеме құрылысының әрекет ету принципін және атауларын;

- сызба мен эскиздер бойынша қарапайым бөлшекті белгілеу тәсілдерін;

- қарапайым және орташа күрделіктегі геометриялық фигураның ұңғысын және геометриялық құрылымын;

- қолданылатын материалдың қасиеттері туралы негізгі мәліметтерін;

- цехта қолданылатын пневматикалық, электрифицирлі, дәнекерлегіш, газ кескіш және механикалық жабдықтарының пайдалану ережесін және жұмыс принципін;

- атқарылатын жұмыстарға қажетті техникалық және технологиялық құжаттарды;

- кеме жасауда қолданылатын сызбалар мен схеманың шартты белгілерін;

- күрделісіз түйіндер құрастырудағы эскиздерін орындау ережелерін;

- зауытта орналасқан кеме құрылғысы мен үлестік заттың, бөлме жабдығының бұйымдар конструкциясын және тағайындалуын;

- табақты және профилді материалдар мен бұйымдарды өңдеу, түзету, ию, кесу үшін қолданылатын станокты жабдықтың құрылысын және пайдалану ережесін;

- контактылы машинасының жұмыс ережелерін және принципін;

- орта күрделі бөлшектің орнын және сызба бойынша белгілеу тәсілдерін;

- пісіру режимін және қолданылатын электрод маркасын;

- құрастыру жұмыстары кезінде қолданылатын пластмасса мен алюминилі қорытпалар, легирленген болатты өңдеу тәсілдерін және қасиеттерін;

- қарапайым бұйымдар мен үлестік заттарды монтаждау және қондыру, құрастыру, дайындау жүйелілігін;

- суөткізбеушілігін сынақтау тәсілдерін;

- орташа күрделіктегі құрастыру сызбасын оқудың ережесін;

- жабдықтардың жұмыс өндірісі кезінде пайда болатын күнделікті түрдегі ақаулар себептерін;

- өнімнің ақаулық түрлері, себептері, оның пайда болуы және болдырмау тәсілдерін және жоюды;

- техникалық пайдалану ережелерін және жабдықтарды, құрылғыларды, аспаптарды күтуді;

- орындалатын жұмыстың, оның ішінде және шектес операция бойынша немесе процестің сапасына қойылатын талаптар;

- алдыңғы қатарлы ұжымдар және өндірістегі жаңашылдардың жұмыс тәжірибесін;

- сигналдау және көтергіш-көлікті жабдығымен басқару ережелерін және стропалдық жұмыстың ережелерін;

- жұмысшы орнын тиімді ұйымдастыруды;

- қауіпсіздік тәсілдерін және жұмысты орындау әдістерін.

- кеме жабдығының қарапайым бөлшектері мен түйіндері тіреуішін демонтаждауды, қондырады, түзетеді, дайындық жүргізеді, сонымен қатар металды жиһаздарын демонтаждауды;

- қарапайым бөлшектерді таңбалайды, сонымен қатар қарапайым слесарлы және станокты өңдеулер жасауды;

- пневматикалық машинамен пісіру жапсармасын және бөлшектерді пісіруге орнату орнын мен жиегін тазалауды;

- қолданылатын аспаптарды қайрауды;

- ең жоғарғы біліктілікті кеме құрастырушысының жетекшілігімен жалпы кемелік желдеткішті, үлестік затты, құрастыру жабдығын, бұйымын, кеме жиһазының қарапайым түйіндерін жөндеу, монтаждау, қондыру, белгілеу, құрастыру, дайындау кезіндегі жұмыстарын атқарады;

- болат пен қорыптадан тікқабырғаны, поддонды, цистернаны, көлемді ыдысты, бакты, үлестік затты, кеме жабдығы бұйымдарын, жиһазын, қарапайым түйіндерін жөндейді, қондырады, белгілейді, жинайды, түзетеді, дайындайды;

- қарапайым кондукторлар дайындайды;

- прес-пышақта және діріл-пышақта, престе, білікте, станокта жұқа табақты материалдарға салқын штамповка, майыстыру, кесу орындайды

- суық жағдайдағы пневматикалық аспаппен шегелеуді орындайды;

- контактілі машинадағы ауыспалы ток және қолды ұстап тұратын пистолетпен болаттан жауапсыз бөлшектер, түйіндер мен бұйымдарын электрмен ұстау жүргізеді және жинайды;

- ең жоғарғы біліктілікті кеменің құрастырушысының жетекшілігімен моделді жүйедегі панелдер мен каркастың, жабдықтың қондыру және құрастыру, ауаны кешенді өңдеу (КОВ) және ауа тазартқыш жүйесін сынақтау және монтаждау, кеме жиһаздарын, үлестік заттарды, кеме жабдығының бұйымдарын, айырықша күрделі түйіндерді жөндеу, орнату, құрастыру, дайындау үстіндегі жұмыстарын орындайды;

- өнімнің ақауларын ескертеді және жояды;

- жанашылдар тәжірибесін және алдыңғы қатарлы еңбек әдістемесін қолданады;

- шикізатты, отынды-энергетикалық және материалды ресурстарды үнемді және тиімді пайдаланады;

- көтергіш-көлікті жабдығымен басқарады және сигнал беруді қолданады;

- жұмысқа жабдықтарды, аспаптарды, құрылғыларды дайындайды.

Арматуралық болатты материал маркасы, ұзындығы, диаметрі және профилі бойынша сорттау. Арматуралық болатты таңбалау, түзету, қолмен тазартуға арналған аспаптар, құрылғылар, берілген өлшем бойынша арматура мен стерженьді дайындау, арматура ұштарын бекітуге, түйіскен жерін арналған арматуралық дайындаманы әзірлеу. Байламадағы арматураларды жалғау тәсілдері және негізгі түрлері, темір бетон конструкциясының арматурасын байлауын, арматуралық түйіскен жерінде темір бетон кемесінің корпус құрастырма бөлшегін төрт жалғауышпен байлаудағы кеме корпусы құрастырғыш элементін шығаратын арматуралық жалғағышты орындау тәсілдері. Арматуралық торды дайындаудың технологиялық процестері, қолданылатын технологиялық жабдықтар.

Бетонды қоспаны дайындау, материалдарын дозалау, оларды жүктеу, араластыру және оны беру. Цементке, толтырушыға арналған қолмен басқарылатын таразылы дозалаушының жұмысы және құрылғысы. Механикаланған бетон зауытының жұмысы және құрылғысы. Дірілдеткіш және араластырғыш пневматикалық машинасының жұмысы және құрылғысы. Темір бетонды секцияларын механикалық пішіндеудің технологиялық процестері, дірілмен пішіндеу агрегатының, буландыру камерасының, бұқтырғыш қалпағының жұмысы және құрылғысы. Қалпақ астындағы және камерадағы температураны тексеру.

Шекуші балғасының, шапқы темірдің, пневматикалық кескіштің жұмыс принципі және құрылғысы. Темір бетон бөлшектерін және бетонды жиектерін монтаждап өңдеу, беттерін өңдеу үшін дайындау. Пневматикалық шекуші балғасымен түйіскен жерлерін шекімелеу, пневматикалық балғамен және шапқы темірмен бетонды ою.

Кеме корпусының құрамалы темірбетонды бөлшектерін, арматурасы мен армоконструкциясын монтаждаудың технологиялық процестері. Салмағы 10 т дейінгі армоконструкциясын және дайындалған арматураны, құрама секцияларды, бөлшектерді, темір бетон плиталарын тасымалдаудың және оларды жинау талаптары. Көтеру үшін қолданылатын көтергіш-көлікті жабдығындағы жұмыстың тәсілдері, қолданылатын такелажды құрылғылар мен механизмдерді, кеме корпусының құрамалы темір бетон бөлшектері мен армоконструкциясын, арматурасын орнату және тасымалдау.

Кеменің корпусын стапелді құрылысына арналған көлікті және көтергіш құралдар, жабдықтар, құрылғылар, аспаптар, технологиялық құжаттар, сызбалар. Оптикалық құралдары мен таңбалау аспаптары қолданысымен белгілеу және тексеру жұмыстары, стапелдегі кеме корпусын және секциясының тұратын орнын белгілеу. Секцияны стапелге тасымалдау, көтеру операциясын орындау, кеме корпусын жинау кезіндегі каркасты, арматуралық торды, дайын құрамалы темір бетонды бөлшекті стапелге орнату және тасымалдау. Құрамалы темір бетон бөлшектерін бекітілген остер бойынша салыстыру және стапелде оларды бекітіп тастау. Монтажды жалғағыш секцияны мономенттеу және қалабын орнату. Секцияны тұтастыру түйіндерінің герметикалығын, түйіскен жерін шекімелеу және бетонды вибрациямен тығыздау, ярустар бойынша түйіскен жерінде бетонды төсеу. Пневматикалық шекіме балғасымен және кескішімен, электрлі тереңдікті және пневматикалы штыкті вибраторымен жұмыс істеудің тәсілдері.

Қалқымалы доктарды және темір бетон кемелерін жасау үшін қолданылатын арматуралық болаттар. Арматуралық болаттар мен арматуралық стерженге қойылатын талаптар. Бетонды арматурлау түрлері, шарттары, арматура мен бетонның бірге жұмыс істеуін қамтамасыз ету, әртүрлі пішіндегі, қимадағы және диаметрдегі арматурамен бетонның беттік ілінісу шамасына байланыстылығы. Кеме корпусындағы темір бетонды арматура түрлері, пісіру үшін арматураны салудағы шығу шамасы және бетонда ерікті бекіту, жобадан арматура өлшемінің мүмкін болатын ауытқулары. Арматуралық торларды дайындау тәртібі және көлемдік арматуралық секцияны құрастыру, арматуралық тордың типтері, кемелер мен доктар үшін тордың габариттік өлшемдері. Пісіру және байлау көмегімен арматуралық каркасты дайындау әдістері. Секция аралық және монолитті бөлігін дайындау кезіндегі стапелде бөлшектерді тұрғызып орнату және дайындау технологиясы мен тәсілдері. Қалқымалы доктар және темір бетон кемелерді құрамалы және құрамалы-монолитпен жасау қосылыстың негізгі типтері. Секцияның негізгі жалғағышы. Темір бетон кемелерін құрастырудағы жұмысты орындаудың барлық түрлері кезіндегі еңбек қауіпсіздік талаптары.