Бақылап
отыруды
қамтамасыз
ететін
мекемелердің
құзырлыгы:
1. ҚР СТ ИСО/МЭК 17025-2007 стандартының талаптарына
жауап беретін калибрлеу зертханалары.
2. Үлтгық метрологиялық институттар, ВІМР шараларына
белсенді қатьгаасатындар, орташа болмаса аймақтық топтар
арқылы жэне салада, көлемде бақылап отыруды қамтамасыз ететін
зертханааралық
салыстыруларды
жүргізуде
қанағаттанарлық
нәтижелері бар.
Калибрлеу зертхаңалары құзырлықты болып қашан саналады?
Егер олардың калибрлеу сертификаты мына стандарт (т. 5.10.4.1 ҚР
СТ ИСО/МЭК 17025*2007) бойынша
болса. Онда мыналар
қосылуы керек:
- бақьшап отырудың дәлелі;
- өлшеуді бакылап отыру жэне болмаса белгілі бір
метрологиялық сипатгамаларға сэйкестігі туралы өтініш.
4.6
Өлшеудің нәтижелерінің дүрмстығы
Әрбір өлшеудің нэтижесінің қателігі болады
О
і
=Х
і
- А,
мұндагы, А — өлшеңетін шаманың нағыз мэні;
Х
і
- өлщеуден алыиған нэтиже;
ст,—/-лік өлшеудің нэтиэкесінің қателігі.
Нағыз мэні белгісіз, сондықдан қателіктің дэлдік сандық мэні
де белгісіз.
Щцтимолдьщтың теориясы —
өлшеудің нэтижесіне
жақындау дэрежесі өлшенетін шаманың дэлдік мэнін бағалау эдісін
береді. Ол қателіқтердің ықтималдық шекарасын
анықтап,
қайсысының щегінен шығатынын бағалауға оларға мүмкіндік
береді.
Өлшеудің нәтцжесінің қателігінің сенімділік шекарасы
—
жоғаргы
және
төменгі
аралықгың
шекарасы,
берілген
ықтималдықпен өлшеудің қателігін жабатын.
Ңәтиже
алу
- өлщеулер үдерісінің негізгі
мақсаты.
өлшеулердің нэтижесіне ықпал ететіндер:
1) өлшеу нысаны;
2) оператор (растаушы);
3) өлшеудің эдісі;
105
I
I
4) өлшеу құралдары;
5) өлшеудің жағдайы.
мұқият
Оператор
(растаушы)
ысылған
маман
болуы
керек,
дайындықтан өткен, тиісті білімі, іскерлігі жэне практикалық
дағдысы, жинақты болуы керек, ұқыпты, еңбек жэне демалыс
қатал сақтайын. Жұмысқа
жэне 14 тен 15
Қалған уақытта
жұмысқа
бейімділік
төмендейді.
Еңбектің
өнімділігінің
жоғарылауына,
шаршағандықты
бәсеңдететін
жұмысқа
арттыратын, қызбалық жағдайды жасартатын
іу
Музыка тыныш қарқынды сазды болуы керек
Өлшеудің әдісі -
өлшеуді жүрғізу үдірісінде жүйелік
қателіктерді болдырмауға мүмкіндік береді (орнын баса тұру әдісі,
белгілі бойынша қателіктердің есесін қайыру тэсілі, қарсы қою
тәсілі, симметриялық өлшеу тэсілі).
Өлшенетін шамага ӨҚ ыцпалы
көп жағдайларда қателік
сияқты
фактормен
көрінеді:
термометр
суытылған
ортаны
жылытады, магниттік стрелка магниттік алаңда ауытқылайды ж т.б.
Өлшеу жагдайы
(температура, ылғалдық, атмосфералық
қысым, электрлік жэне магниттік алаңі
шаиқалу
ірілдеу,
сеттеп кернеу ж.б. өлшеудің нэтижесін бұрмалайды, өлшеу
нәтижесіне қателіктер енгізеді.
4.7 Өлшеудің дәлдігі - шешімдердің туралы ғы
Соңғы
жылдары
қоршаған
ортаны
қорғау,
азық-түлік
өнімдерін, алкогольды жэне алкогольсіз сусындарды, ішімдік
судың жағдайын бақылау ерекше актуалды орын алады.
Метрикалық конвенцияга қол қою, гылыми метрологиялық
орталықтар (институттар) құруга, метрологиялық іс-қимылдарды
ұйымдастыруды құруға жэне ережелерді мемлекеттік заңнамалар
деңгейінде бекітуге жэне қабылдауға ықпал етті.
РМК «ҚазМетрИн» жэне оның филиалдары өлшеулердің
бірегейлігін қамтамасыз ету саласында іс-қимылдардың негізгі
бағыттарын қамту туралы едәуір жұмыс жүргізеді.
Словакиялық үлттық аккредиттеу қызметі 8ЫА8-тың РМК
«ҚазМетрИн»
ОҚФ-ын
ҚР-ның
СТИВО/МЭК
17025-2005
106
сәйкестігіне аккредиттеу туралы шешімі, калибрлеу зертханалары
талаптарының сәйкестігін бағалау-оң нэтиже болып табылады.
Қазақстанның
эталондық
базасы
—
экономиканы
метрологиялық қамтамасыз ету жүйесінің орталық элементі.
Эталондық базаның дамуьгаың дәрежесі барлық технологиялық
өлшеулердің деңгейлерін анықтайды, дәлірек айтқанда мемлекеттік
эталондар, шындық жэне дэлдік өлшеу ақпаратын алу үшін,
метрологияның басты практикалық тапсырмасын - өлшеулердің
бірегейлігін қамтамасыз етуді шешу үшін эділ ұйгарым тудырады.
Ғылым жэңе өнеркэсіп- өлшеулерсіз өмір кеше алмайды.
Сарапшылардың багалауы бойьінша индустриалды алдыңгы
қатарлы елдер өлшеулерге жэне олармен байланысты іс-шараларга
жалпы үлттық өнімнің (Ж ¥Ө) 3-тен 6% дейін жүмсайды. Тек қана
жогаргы дэлдік жэне өлшеулердің нэтижелерінің кепілдігі тура
шешім қабылдауды қамтамасыз етеді.
қ р СТ ИСО/МЭК
17025-2001 «Сынақгау жэне калибрлеу
зертханаларының жетіктігіне жалпы талаптар» бойынша өлшеулер
жүргізетін зертханалар түрарлық деңгейде жүмыс істеуі жэне
сапага қанагаттанарлық бақылауды іске асыруы керек.
ХС ИСО 5725 терминологиясы орындалатын өлшеулерді
бақылау сияқты дәлдік эдістерін (дүрыстық жэне жаңарту,
қайталау) едэуір өзгертеді. Сол фактіні ресми мойындау, эрбір
зертханада
жүргізілген
өлшеулер,
факті
жүзінде
едэуір
айырмашылықты метрологиялық сипаттамасы бар өлшеулерді
орындаудың жүйелі және кездейсоқ қателіктерін багалау жэне
бақылау қажеттілігі тек қана жогаргы жэне төменгі (жаңарту жэне
қайталану үшін), сонымен бірге аралық (жаңарту жэне қайталану)
деңгейде бақылау эдістемеліктерін қайта қарауга мүқтаж етеді.
ХС ИСО 5725 серняларында енгізілген жэне өлшеулердің
сапасын
зертханааралық
бақылау
үшін
маңызды
негізгі
жаңалықтарды келерідегідей бөлуге болады:
- кездейсоқ қателіктердің қүралымдарын жэне олардың
пайда болу жагдайларын белгілеу үшін пайдаланатын терминдер
өзгереді;
- жүйелі қатедіктердің қүралымдарын багалау алгоритмдері
өзгереді;
I шындық
жүйелік
қателіктердің
пайда
болуының
мүмкіндіктерін мақүлдайды,
107
Достарыңызбен бөлісу: |
