М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік

 
93 
3 
Аяқталмаған өндіріс 
220000 
4 
Кассадағы ұлттық валюта түріндегі нақты ақша 
5000 
5 
Есеп айырысу шотындағы нақты ақша  
450000 
6 
Жұмыскерлердің жəне басқа тұлғалардың қарыздары  
75000 
7 
Жарғылық капитал 
841700 
8 
Жабдықтаушылармен жəне мердігерлермен есеп айырысу 
18000 
9 
Бөлінбеген таза табыс  
49000 
10 
Басқадай материалдар 
30000 
 
Кесте 5.2.  
 
Синтетикалық «Материалдар»шотына ашылған аналитикалық шоттар бойынша 200—жылдың 1-
қаңтарына анықталған сальдо (қалдықтар) 
 
Реттік 
номер 
Аналитикалық 
шоттардың атауы 
Өлшем бірлігі 
Саны 
Сомасы, теңге 
1 
Материал «А» 
т 
5 
10000 
2 
Материал «В» 
т 
10 
19000 
 
Жиынтығы  
х 
х 
2900 
 
 
Кесте 5.3.  
 
«Аяқталмаған өндіріс» синтетикалық шотына ашылған аналитикалық шоттар бойынша 200—
жылдың 1-қаңтарына анықталған сальдо (қалдықтар) 
 
Реттік 
номер 
Аналитикалық 
шоттардың атауы 
Өлшем бірлігі 
Саны 
Сомасы, теңге 
1 
«Х» өнімі  
 дана 
 
130000 
2 
«Z» өнімі  
дана 
 
90000 
 
Жиынтығы  
х 
х 
220000 
 
 
Кесте 5.4.  
 
200— жылдың қаңтар айында орындалған шаруашылық 
 операцияларын тіркеу журналы  
 
Шоттар 
корреспонденциясы 
Реттік 
номері 
Шаруашылық операцияларының мазмұны  
Сомасы, теңге  
дебет  
кредит 
1 
2 
3 
4 
5 
1. 
Кəсіпорынға келіп түскен материалдар үшін 
жабдықтаушылардың шоты қабылданды: 
 
 
 
 
«А» материалы 
115000 
 
 
 
«В» материалы 
117000 
 
 
2. 
Қосылған құн салығы (сомасын өз бетінше анықтау 
керек): 
 
 
 
 
«А» материалы 
 
 
 
 
«В» материалы 
 
 
 
3. 
Субьект қоймасына материалды тасып жеткізгені 
үшін автокөлік мекемесінің шоты төлеуге 
қабылданды:  
 
 
 
 
 
28000 
 
 
 
 
27500 
 
 
4. 
Қосылған құн салығы (сомасын өз бетінше анықтау 
керек): 
 
 
 
 
«А» материалы 
 
 
 
 
«В» материалы 
 
 
 
5. 
Материалды көлікке тиеу үшін инженер Сабыров 
А.С. ақша төледі: 
 
 
 

 
94 
 
«А» материалы 
2100 
 
 
 
«В» материалы 
2500 
 
 
6. 
Есеп айырысу шотынанақша қаражаты аударылды: 
 
 
 
 
а) жабдықтаушыға 
232000 
 
 
 
б) автокөлік мекемесіне  
55500 
 
 
7. 
Материалды автокөліктен түсірген жұмысшыларға 
еңбек ақы есептелді: 
 
 
 
 
«А» материалы 
1900 
 
 
 
«В» материалы 
2400 
 
 
8. 
Еңбек ақы қорынан əлеуметтік салық сомасы 
есептелінді (сомасын өз бетінше анықтау керек): 
 
 
 
 
«А» материалы 
 
 
 
 
«В» материалы 
 
 
 
 
Тапсырманың орындалуы:  
2.  Синтетикалық есеп шоттары 
Дебет   201 «Шикізаттар мен материалдар» 
 
 
Кредит 
 
 
 
 
 
Дебет     331 «Орны толтырылуға тиісті қосылған құн салығы»      Кредит 
 
 
 
 
 
 
3.  201 «Шикізаттар мен материалдар» синтетикалық шотына ашылған аналитикалық 
есеп шоттары 
 
Дебет                «А» материалы                        Кредит  
 
 
 
 
 
Дебет                «В» материалы                         Кредит 
 
 
 
 
 
 
12 тапсырма 
Кесте 5.5.  
 
Синтетикалық шоттар бойынша 200— жылдың қаңтар айына құрылған айналым ведомосы  
 
Сальдо (қалдық) 
01.01.200—ж.  
Айналым 
Сальдо (қалдық) 
31.01.200— ж.  
Шоттың 
коды 
Синтетикалық 
шоттың атауы 
Дебет  
Кредит 
Дебет  
Кредит 
Дебет  
Кредит 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Жиынтығы  
 
 
 
 
 
 
 
 
Кесте 5.6.  

 
95 
 
Кəсіпорынға қабылданған материалдардың нақты өзіндік құнын анықтау 
 
Қаңтар айында қабылданғаны 
Нақты өзіндік құны, теңге 
Реттік 
номері 
Материалдардың 
атаулары 
Саны, 
дана 
Сомасы, 
теңге 
Тасымалдау 
шығындары 
Барлығын 
1 тоннасының 
1.    «А» материалы 
40 
 
 
 
 
2.    «В» материалы 
45 
 
 
 
 
 
 
х 
 
 
 
х 
 
Кесте 5.7.  
 
Орташа құн əдісі бойынша материалдардың өзіндік құнын бағалау  
 
200—жылдың  
1 қаңтарына сальдо 
(қалдық) 
Қабылданды  
Жиынтығы  
Материалдардың 
атауы 
Саны, 
дана  
Сомасы, 
теңге 
Саны, 
дана  
Сомасы, 
теңге 
Саны, 
дана  
Сомасы, 
теңге 
Орташа құн 
«А» материалы 
 
 
 
 
 
 
 
«В» материалы 
 
 
 
 
 
 
 
Жиынтығы  
х 
 
х 
 
х 
 
 
 
Есеп 5.1. Өндіріс процессінің есебі. 
 
Есептің мақсаты - өнім өндіру процессі бойынша операцияларды шоттарда бейнелеуді (көрсетуді) үйрену. 
 
13 Тапсырма 
 
Есепті орындау үшін берілген мəліметтердің негізінде:  
- 
келтірілген шаруашылық операциялары бойынша шоттар корреспонденциясын 
анықтаңыздар;  
- 
шаруашылық операцияларын аналитикалық жəне синтетикалық есеп шоттарына 
жазыңыз, айналым сомаларын есептеп, ақырғы сальдоны (қалдықты анықтаңыз (кесте 
5.1., 5.2., 5.3. қараңыз);  
- 
қосымша шығындарды біліп таратыңыз;  
- 
өнімнің бір өлшем бірлігінің өзіндік құнын анықтаңыз.  
 
Тапсырманы орындау үшін мəліметтер 
Кесте 5.8.  
 
200—жылдың қаңтар айында өнімді дайындау (өндіру) бойынша  
орындаған операциялар 
 
Шоттар 
корреспонденциясы  
Реттік 
номері 
Шаруашылық операциясының мазмұны  
Сомасы, 
теңге  
Дебет 
Кредит 
1 
2 
3 
4 
5 
1.    Қоймадан «А» материалы босатылып, өндіріске 
жұмсалды  (сомасын өз бетіңізше анықтаңыз):  
«Х» өнімін өндіруге – 21т.  
«Z» өнімін өндіруге – 18т. 
 
 
 
2.    Қоймадан «В» материалы босатылып, өндіріске 
жұмсалды  (сомасын өз бетіңізше анықтаңыз):  
«Х» өнімін өндіруге – 29т.  
«Z» өнімін өндіруге – 24т 
 
 
 
3.    Өнім өндірілген (дайындаған) жұмысшыларға еңбек 
ақы есептелді:  
«Х» өнімін өндіруге  
«Z» өнімін өндіруге 
 
 
80000 
97000 
 
 
4.    Еңбек ақы қорынан əлеуметтік салық сомасы 
есептелді (сомасын өз бетіңізше анықтаңыз):