М. Е. Лобашев к. В. Ватти

келтіреді. Осыидай бүзылудың себептері полиплоидия, хромосомалық қайта 
қүры-лулар,  ядро-цитоплазмалық  сәйкес  келмеуінеи  болады  (13-та-рауды 
қара).  Көрсетілген  қүбылыстардың  әрқайсысы  особьтардың  еркін 
шағылысуын  шектеуге  жоне  будандардың  бедеу  болып  қалуына,  демек 
гендердің  еркін  комбинациялануын  те-жеуге,  яғни  өз  ішінде  өсімталдығы 
жоғары болатын үрпақ бере алатын формаларды генетикалық изоляциялауға 
әкеп соқтыра алады. 
Популяцияның  изоляциясы  сонымен  бірге 
физиологиялъщ  факторлар 
арқылы да қамтамасыз етіп отырылуы мүмкін. Өзен-де уылдырық шашатын 
теңіз балықтары уылдырық шашу үшін өздері дүниеге келіп, теңізге түскенге 
дейін  «жастық»  тіршілі-гін  өткізген  езенге  шығатындығы  белгілі.  Бүл 
балықтардың тіршіліғін өткізген өзеніне қайтып оралуын қамтамасыз ететін 
физиологиялық  процесс,  осы  езен  балықтарының  популяциясы  үшін 
изоляция  факторы 
болып  табылады.  Мұндай  бөлектену  бір  түр  ішіндегі 
особьтардың  өзара  шағылысу  еркіндігін  шек-тейді.  Жануарларда 
изоляцияны  шартты  рефлекс  (тәуліктік  және  маусымдық  жыныс 
активтілігінің  өзгеруі,  жүптасудьщ  таңдамалы  болуы  және  т.  с.  с.) 
қамтамасыз етеді. Мәселен, қайсыбір қораз қауырсыны езіне үнайтын түске 
боялған  тауық-пен  шағылысады.  Насекомдар  үшін  де  шағылысуды 
таңдаушы-лық қү бы лысы анықталып отыр. 
Популяциядан  организмдер  тобының  оқшаулануы  генетика-лык, 
жағынан  үқсас  особьтардың  өзара  шағылысу  мүмкіндігін  арттыра  түседі. 
Сөйтіп,  изоляция аллогамды организмдер ара-сында инбридингтің күшейе 
түсуіне  жол  ашады.  Міне,  осыдан  барып  изоляцияның  езі  популяцияның 
дифференциясының бо-латынын айқындай түседі. 
Сонымен,  популяциялардың  генетикалық  қүрылымына  әсерін  тигізетін 
көптегеи  факторлардың  әсерлері  арқасында  олар-да  қалыптасу  және 
генетикалық динамика процестері жүреді, бүл микроэволюцияны құрайды. 
 

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: