М. Е. Лобашев к. В. Ватти

 ДНК-ның ГЕНЕТИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫ

жүктеу 8,1 Mb. Pdf просмотр бет 175/275 Дата 29.04.2022 өлшемі 8,1 Mb. #38344 түрі Лекция

1. ДНК-ның ГЕНЕТИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫ   Жүйелілік  болжамы.  ДНҚ-да  информация  қалай  жазылған?  Бұл  сұраққа  жауап  беру  үшін,  бір  жағынан,  ДНК  молекуласы-ның  (2-тарауды  қара)  екінші  жағынан,  белоктардың  құрылы-сын  еске  түсіру  керек.  ДНК-нің  құрамына  оның  ерекшелігін  айқындайтын  4  негіз  (аденин  және  гуанин  —  пуринді, тимин жәие цитозин — пиримидинді негіздер) кіреді. Белоктардын,  құрамына 20 амин қышкылы кіреді. Міне осылар, полипептид-тік тізбектегі  осылардың  орналасу  жүйелілігі  белок  молекула-ларының  алғашқы  күрылымыи ғана емес, сондай-ақ оның төр-тінші құрылымына дейінгі бүкіл  кейінгі  қүрылымын,  демек,  белоктардың  бүкіл  алуан  түрлілігі  мен  ерекшелігін  анықтайды.  Сонымен,  нуклеотидтердің  ДНК-да  орналасу  жүйелілігінде  амин  қышқылдарының  белок  молекуласында  орналасу  жүйёлі-лігі  туралы  тұқым  қуалау  информациясы  жазылуы  мүмкін  деп  жорамалдауға болады.  Бүл қағиданы  жүйелілік болжамы  түрінде Ф. Крик дамыт-ты. «Жүйелілік  болжамының»  әділдігі,  атап  айтқанда,  Ч.  Янов-ский  мен  оның  қызметкерлерінің  жүмыстары  арқылы  дәлелден-ді.  Авторлар  Езсһегісһіа  соіі-дегі  триптофансинтетаза  фермен-тін  бақылайтын  локуетың  нәзік  қүрылымын  зерттеп,  ДНК  молекуласындағы  нуклеотидтер  жүйелілігінің  өзгеруі  болып  са-налатын  тоғыз  мутацияны  тапты.  Мутанттық  форманың  белок-ферментіндегі  амин  қышқылдарының  орналасу  'жүйелілігін  зерттеу  оның  ДНК-дегі  нуклеотидтер  жүйелілігінің  өзгеруіне  параллельді  өзгеретінін  көрсетті,  яғни  геннің  және  ол  бақылайтын  белоктьң  колинеарлығы дәлелденді.  Бірақ  тұқым  қуалау  информациясы  ДНҚ-да  қалай  жазыл-ған,  қалай  шифрланған?  Генетикалық  информацияның  гендер-де  кодпен  1   жазылғандығы туралы идеяны алғаш рет 1954 жы-лы Д. Гамов айтқан.  жүктеу 8,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз