М. Е. Лобашев к. В. Ватти

-сурет. Мутан-тардың адаптациялық табиғатын көрсететін таң-балар әдісі

жүктеу 8,1 Mb.

Pdf просмотр

бет	165/275
Дата	29.04.2022
өлшемі	8,1 Mb.
	#38344
түрі	Лекция

1 ... 161 162 163 164 165 166 167 168 ... 275

Lobashev

75-сурет. Мутан-тардың адаптациялық табиғатын көрсететін таң-балар әдісі:
1
—  стрептомицині  жоң  ортада  өсіріл-ген  бактериялар  ко-пониясынан  алынған
таңбалар;
2
— стреп-томицині  бар  орта-да өсірілген коло-ниядан  алынған  таңбалар:
колония  клеікаларын  себу;
3
—сезімтал  жэне
4
—  төзімді  колонияла-рын
стрептомицині  бар  ортаға    себу.бактерия  культурасын  табақшада  антибиотиксіз
ортада  есір-се,  одан  соң  мұндай  себуден  антибиотигі  бар  селектив -тік  орта
жасалған  табақшаға  бірқатар  таңба  түсірсе,  онда  әр-бір  табақшада  антибиотикке
тезімді жекелеген колониялар өсіп шығады. Бұл жағдайда барлық табақшалардағы
колония-лардың  орналасуы  ұқсас  болып  шығады.  Егер  бастапқы  куль-тураның  осы
колонияларға  сай  келетін  жерлерінен  антибиотик-ті  ортада  сынап  көру  үшін
клеткалар  алатын  болсақ,  олар  ан-тибиотиктерге  төзімді  болып  шығады.  Демек,
оларда  аитибио-тикке  жанасқанға  дейін  де  осындай  қасиет  болғаны.  Сәйтіп,  бұл
қасиеттің
преадаптациялық  табиғаты
бар,  ал  селективтік  орта  популяцияда
бұрыннан бар төзімді мутанттық клеткаларды анықтауды жеңілдетті.

Бактериофагтар  мен  вирустарда  белгілер  ретінде  көбінесе
негативті
колониялардың  (стерильді  дақтың  немесе  лизис  да-ғының)  қасиеттері  немесе
зақымданған жерлер мен зақымда-нушы иенің өзі пайдаланылады.
Петри  табақшасындағы  коректік  ортадағы  біркелкі  кебей-ген  иесі  —
бактериялардың бетіндегі ақшыл дақты (жалаңаш-танған агар) негативті колония деп
атайды.  Ақшыл  дақ,  әдетте  фагтың  кәбейген  жекелеген  белшектерінің  әсерінен
болатын бактерия лизисі есебінен алынады. Демек, негативті колония-ның формасы
мен мөлшері фагтың қасиеттерімен анықталады, сондықтан да оны сипаттаушы белгі
қызметін  атқарады  (V  таб-лица,
В).
Мысалы,  темекі  жапырағындағы  некроздық
дақтардың  формасы  мен  мөлшері  де  осыған  ұқсас  темекі  мозаикасы  вирусының
сипаттамасы бола алады.
Белгілердің  екінші  тобы  (зақымданған  иесі)  жөнінде  мынадай  мысал  келтіруге
болады:  Г
4
  фагының  г  II  мутанты  Езсһе-гісһіа  соіі  бактериясының  К  штаммасын
зақымдамайды және оның сипаттамасы болып табылады.
Микрорганизмдер  белгілерін  белгілеудің  өсімдіктер  мен  жануарлар  үшін
қабылданған  системадан  біраз  айырмашылы-ғы  бар.  Мұнда  белгілерді  олардың
атауының  бірінші  әрпімен  белгілеп,  доминанттық  белгілерге  «  +  »  және  рецессивті
белгі-лерге  «—»  таңбасын  береді.  Мысалы,  ашытқылардың  тегіс  ко-лониялары
г§һ
+
;
ал бұдырлы колониялары — г§һ~; аденин жө-нінен ауксотрофтар — ас1е~ таңбасымен
белгіленеді,  өйткені  ол  ас!е+  прототрофына  қатынасы  жөнінен  рецессивті  болады
және т. с. с.
Микроорганизмдердің  ерекшеліктерімен  қысқаша  танысқан-нан  кейін  тұкым
қуалаушылық  бірлуі  —  геннің  химиялық  та-биғаты  қандай  деген  негізгі  мәселеге
оралайық.

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 161 162 163 164 165 166 167 168 ... 275