Сыртқы  орта  факторларының  айқасуға  әсері

т.  б.  иондардың  болуы,  мысалы  дрозофилада  төменгі  (+9...  +  13°С)  және  жоғары  (  + 
30...  +32°С)  темпера-тура  кроссинговер  процентіи  көбейтеді;  даму  ең  қолайлы  тем-
пературада  өткенде  айқасу  проценті  өте  аз  болады.  Хромосомалардың  центромераға 
қашық  орналасқан  бөліктерімен  салыс-тырғанда  оған  жақын  орналасқан  аудандары 
сыртқы  орта  әсе-ріне  тез  үшырайды.  Иондаушы  радиация  мен  химиялык  атенттер  де 
кроссинговер  жиілігін  арттырады.  Мысалы,  этилендиаминтетрауксус  қышкылы 
хромосомадан  кальций  және  магний  иондарын  бөліп  шығарады,  сірә,  ол  иондар 
хромосомалардың  құрылым  тұтастығын  сақтауға  белгілі  бір  роль  атқаратын  болса 
керек,  сондықтан  оларды  бөліп  шығару  хромосомалар  құылымының  тұастық  күйін 
бұзады,  бүл  жағдай  хроматидтердің  үзілу  жиілігін  арттырады,  ал  ондай  үзілген 
хроматидтердің бір бөлігі гендердің рекомбинациялануына алып келеді. 
Сыртқы факторлардың кроссинговерге әсер етуінің нақты механизмі әлі анықталған 
жоқ.Жыныспен  тіркесіп  түқым  қуалауды  және  кроссинговер  құбылысын  зерттеу, 
алғашқы  күйінде  Морган  үсынған  тұым  қуалаудың  хро.мосомалык  теориясын 
тұжырымдауға мүмкіндік берді. 
Жоғарыда  айтылғанға  мынаны  қосуға  болады:  айқасудың  нәтижесінде  гендер 
комбинациялана  алады  және  белгілердің  үйлесімдері  пайда  болып  ол  үйлесімдер 
организмдердің  ортаға  жақсы  бейімделуін  қамтамасыз  етеді.  Сонымен,  кроссинговер 
комбинативтік  өзгергіштікті  арттыра  отырып  эволюция  проце-сінде  және  селекцияда 
аса маңызды роль атқарады. 

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: