-тарау. ӨЗГЕРГІШТІК КЛАССИФИКАЦИЯСЫ

Алайда  олардың  фенотиптік  алуан  түрлілігінің  себептері  түрліше  болуы  мүмкін. 
Генотиптері  бірдей  организмдер  белгілері  көрінісінің  өзгеруін  анықтаған  генотиптер 
мен орта жағдайларының айырмашылығы. Бүл принцип бойынша езгергіштіктің  екі 
типін ажыратады. 
1. ГЕНОТИПТІК ӨЗГЕРГІШТІК 
Геннің  немесе  клетканың  генетикалық  аппаратының  басқа  да  элементтерінің 
езгеруі  организмнің  қасиеттері  мен  белгілерінің  өзгеруіне  себепші  болуы  мүмкін. 
Мұдай  өзгерістерді 
мутация 
деп  атайды.  Мутациялар  жекелеген  жыныс 
клеткаларында  секірмелі  түрде  пайда  болады  және  үрпақтарда  сақталады.  Го-
мозиготалы  ақ  үй  қоянының  ұрпағында  ара  үй  қаянының,  қыл-танақты  бидайда 
қылтаыақсыз формалардың, жасыл балдыр хлореллада салат  түсті балдырдың пайда 
болуы және т. с. с. мысал бола алады. 
Өзгергіштік  гендердің  мутациялары  ғана  емес,  сондай-ақ  олардың  түрліше 
комбинациялары арқылы да жүзеге асуы мүмкін. Өзара әсер ету жағдайында гендердің 
комбинациясы жаңа белгілердің пайда болуына немесе олардың жаңаша үйлесулеріне 
еп  соғуы  мүмкін.  Мұндай  өзгергіштікті 
комбинативті  өзгер-гіштік 
деп  атайды,  ол 
шағылыстыру нәтижесінде пайда болады. Комбинативті өзгергіштік мысалдары 6, 7, 9-
тарауларда  қарастырылған  болатын.Мутациялық  және  комбинативтік  өзгергіштік 
генотиптердің  әр  түрлілігімен  қамтамсыз  етіледі,  сондықтан  олар  генотиптік  немесе 
түқым қуалайтын өзгергіштікке жатады. 

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: