«Құлыншақ балалар бақшасы»
«Мектепке дейінгі білімнің тәрбиелене –оқыту үдерісінің
жоспарлануы және ұйымдаструы»
(кеңес)
Тәрбиешісі: Оразалина Ү.Е.
2016-17 жыл.
Кеңес Мектепке дейінгі білімнің тәрбиелене –оқыту үдерісінің
Жоспарлануы және ұйымдаструы»
Оқу-тәрбие жұмысының жоспарлану түрлері келесіде қолданады :
1. Ұйымдасқан оқыту қызметінің жоспарлануы.
Қызметтік түрлері бойынша 1 жалға арналған болашақ тақырыптық жоспар ;
Б. Ұйымдасқан оқыту қызметінің мақұлданған кесте бойынша айыға арналған болашақ тақырыптық жоспар.
в.Ұйымдастырылған оқыту қызметінің технологиялық картасы.
2. Тәрбие қызметінің жоспарлануы:
а.Балалардың өмірін ұйымдастыру және балаларды тәрбиелеу
кестесі.
Қ.Р Білім және Ғылым министрлігінің келесі ұсынған бағдарламасы:
а.Балбөбек бағдарламасы.
б.Балабақша Қайнар негізінде балаларды тәрбиелеу, оқыту және дамытудың бағдарламасы.
в.Қарлығаш бағдарламасы.
2010 жылдан Алғашқы қадам ,Зерек бала ,Біз мектепке барамыз атты бағдармалар әзірленген және ұсынылған.
ҚР ГОСО талаптарын жүзеге асыру үшін балабақшада тәрбиелеу және оқыту-әдістемелік комплекс бағдарламасы берілген бағдарламаға байланысты қолдануы керек.
Білім үдерісінің мектпепке дейінгі білім беру ұйымында жоспарлануы.
Жоспарлау –оқу тәрбие жұмысының қажетті жағдай ,зат,форма және әдістерге бағытталған уақтылы нақтылауды жүзеге асыру.
Мектепке дейінгі білім беру ұйымында жоспарлауға жүйе құрастру үшін әртүрлі жоспардың түрлері қолданады.
1.Перспективалық жоспар немесе мектепке дейінгі білім беру
Ұйымының бағдарламасы 3жылға.
2. Мектепке дейінгі білім беру ұйымының жылдық жоспары.
3.Тақырыптық жоспарлар (ерекше қызметтік түрлері іскерлік.)
4.Бастық пен мамандардың жеке жоспарлары;
5. Жастық топтағы күнтізбелік және перспективалық жоспарлану.
Жоспарлаудың тәрбиешіге қажетті 2 түрін қарастырайық –перспективалық және күнтізбелік тақырыптық,тәжірибеде
көрсеткендей, тәрбиешілер жоспарлауда тек қана күнтізбелік
жоспарды қолдану арқылы көп қажеттіліке ұшшырайды.
Перспективалық және күнтізбелік –тақырыптық жоспарлану
үдересі.
-3 қағиданы жазып алайық,ал содаң сон талығымен оларды қарастырамыз.
1.Балаларға оқу сғатың дұрыс сақтау.
Көлемі,ұзақтығы сабақтың Сан ПиНа-ға сәйкес болуы керек.
2.Жоспарланған педагогиқалық үдерістің балалардың физиологиялық өсу және дамуына сәйкес келуі (биоритмдер қарастырлады,күрделі сабақтар сейсенбі,сәрсенбі күніне жоспарланады.
3.Гигиеналық жағдайларға педагогикалық үдерісті өткізуге
байланысты.
-Сендер қалай ойлайсыңдар, 3. қағиданың қандай мақсаты бар.
(Балалардың денсаулығың сақтау және бекіту)
1-бетті алыңыз да, айтыңыз 1 қағиданы алу үшін қандай пунктар қажет екенін.
4.Жергілікті ауа райының ерешеліктерінің көрінісі.
-әсіресе барлық бағдарлама жергілікті ауа райының жағдайына
қарай құрастырылған және өзгертуді қажет етпейді.
5.Жыл мезгілі және табиғи жағдайлардың көрінісі. Бұл қағида далаға шыққанда,суда жүзгенде және денсаулық сақтау сабақтарын ұйымдастырылған да,экологиялық сабақтарда жүзеге асырылады.
6.Жеке ерекшеліктерінің көріністері .(баланың темпераментінің түрін білу қажет,оның
қызығушылығын,жетістігін және кепшілігін білу қажет,педагогиқалық үрдіске баланы енгізу үшін).
7.Ұйымдастырылған және жеке қызметтік жоспардың дұрыс орындалуы.(сбақтар,ойындар,үйірме сабақтары,біріккел жұмыстар балалармен тәрбиешілердің,сонымен қатар ойын қызметіжәне достармен қарым-қатынастың бос болуы.)
8.Балалардың жұмыс істеу қабілетінің өзгеруі апта бойы олардың сабақтарың жоспарлауын негізге ала отырып (жоғары білімді жоспарлау сабағы сейсенбі және сәрсенбі күніне,күн ара жоғары қимылдық сабақтары.)
9.Балалардың дамуының көрінісі (сабақ өткізу,жеке жұмыстар,топ бойынша ойындар.)
10.Оқыту мен дамуыдың өзара байланысы (оқытудың міндеттері сабақтар ғана жоспарланбайды, сонымен басқа да қызметтің жүрлерінде.)
11.Тәрбиелеу жүйелерінің күнделекті болуы,қайталануы (1 ойын бірнеше рет жоспарланады, бірақ өзгереді және міндеттер күрденеледі –ойынмен таныстыру,ойынның шартымен таныстыру,шарттарды орындау,балаларға қарым-қатынас тәрбиелеу, шарттарды күрделендіру,ойынның шартың беқіту).
Мысал келтіріп көрейік,сюжетті-рольдік ойын: Отбасы» 1-2АПТАДА М -ІНДЕТ ЖОСПАРЛАНуы мүмкін.
1-күн балаларда рөльдік тәртіпті орындау ережелерін құрастыруға үйрету.
2-күн ойынның жоспарын алдын ала құруға балаларға үйрету;
3-күн «Дүкен» ойынымен қосуға үйрету,сөйлеу мәдениетіне көңіл аудару;
4-күн ойында бастықтың заттарың қолдануға үйрету;
5- күн балаларға мейірімділік қарым-қатынасты тәрбиелеу.
12. Эмоциялық түрде жер ететін қызметтін элементтерді қосу
(психогимнастика,релакция күнде,сонымен қатар гүл терапия,музыка.)
13.Барлық мамандардың күні арқылы жоспарлануы құрастырлады.
Басқа мамандармен қарым-қатынаста болу керек.1 тақырып бойынша жоспар құру, дайындық сабақтарын өткізуге жеке жұмыс дайындау,кіріккен сабақтарды өткізу.
14.Жоспарланатынқызмет негізделген болуы керек.Мотив (негізі -қызығушылық).
Күнтізбелік –тақырыптық жоспар ,1 күнге жоспарлануы тиіс,бірақ тәжірибе көрсеткендей,тәрбиешілер,екеулеп жұмыс істеп,бір-бірінікін қолданады.
Тәжірибелік түрткі жасауға үйрену. Оыйндық түткі (сабақта ойын түрлерін қолдану :мысалы: Дымбілмес қеннаққа келеді,
Онымен оған көмектесу керек.Қалай?..)
Тану түрткі (жаңа ақпаратқа қызығушылық-орманда құстар
Қалай өмір сүретінін білгілерің келеді ме?)
15.Әр түрлі қызметті жоспарлау,әрбір баланың ашуға болатын
қырларына жер ететін.
Берілген қағиданы жүзеге асыру үшін тек қана әр түрлі қызметті жоспарлау ғана емес,сонымен қатар топта толық пән-
дік-дамытатын орта жасау керек. Бұрыштар-экологиялық,спорттық,театырлық-музыкалық,патриоттық-(үлкен топта) ,көркем сөз,қол еңбегі және кішкентай топта –үлкен топта сенсорлық ; Білім ,Қызықты математика орталықтары, сюжеттік-рөлдік ойындар орталығы.
Педагогтың жоспарланған қызметті балалармен бірдей ДОУ-міндеттерімен құрастырлуы қажет.
Міндетті түрде ата-аналарды ортақ оқыту үдерісіне қатыстыруға рұқсат етіледі:
(кеңестер, әңгімесулер, жаңа жұмыс) «Үйде неге үйрету қажет?», « Бала жыл соңында нені біліп, үйрену керек?» Үй жұмысын орындау тек қана демалыс күндеріне беріледі.
Дұрыс жоспарлауға әсер ететін жағдайлар:
Бағдарламалық міндетті білу
2. Балалардың жеке икемін анықтау
3. Қағиданы қайта күрделі міндеттермен (3-4 рет) үлкен емес қашықтықта қолдану.
Барлық бағдарламаның тақырыбына кестелік міндеттер қолданған өте ыңғайлы. Егер міндет 4 реттен көп сабақта қолданылса, оның қызметтік шығару.
4. Екі тәрбиешінің бірге жоспарды құрауы, сонымен қатар бір-бірімен әрқашан балаларды бақылаған нәтижелері бойынша өз ойларын ортаға салуы керек: өткен тақырыпты қалай түсінетінің, өздерінің міндеттерін қалай орындайды, олардың мәдени тәртібі қандай, қандай мінездер қарастырылып, анықтайды және басқалар. Сонымен қатар, екінші тәрбиеші жоспардың негізгі бөлімін құрастырады, ал құрылысын -әрбіреуі бөлек.
Перспективалық жоспарлау
Перспективалық жоспар- кварталға немесе жылға құрастырылады. (жоспардың бұл түріне өзгертілген жұмыстар кіреді)
Перспективалық жоспарда жоспарланады:
Мақсат және міндеттер (кварталға)
Балалық қызметтің түрлері:
а) ойын қызметі
ә) әлеуметтік даму
б) денсаулық сақтау жұмысы
в) суға түсу, спорт, жаттығу, қозғалыс ойындары
г) танырлық –тәжірибелік қызмет, қадағалаулар, таныстырулар және тәжірибелдер, эксперименттер;
д) көркем қызмет (сөйлесу, театырлық, музыкалық, ойындық, бейнелікі)
е) Еңбек қызметінің элименттері
3. Отбасымен жұмыс істеу.
Күнтізбелік тақырыптық жоспар-оқыту оқыту үдерісінің мазмұның құрылымдастырады.
Күнтізбелік тақырыптық жоспарды толық әзірлеу үшін мыналар қажет:
Шартты оқыту сағаты бойынша жоспардың көлемін тағайындау;
Әрбір тақырыпты өткізу үшін сабақтың тақырыбын, мазмұның көлемін анықтау қажет.
Мысалы:
Көкөністер-2 сабақ, денсаулық- 6 сабақ, жыл мезгілдері- 4 сабақ.
Қойылған мақсат және міндеттерідің табысқа жетуі үшін сабақты өткізу және оқытудың әдістердің үйлесімді формаларын таңдау керек.
Реттелмеген қызметті әсірелеуге болмайды, себебі жоспар өте тығыз болады. Қойған қызметтің түрлерің күнтізбелік жоспардың қажеттілік бойынша жүруіне байланысты жыл аралығында қосуға болады.
Күнтізбелік жоспарлау
Мақсат: Педагогикалық үдерістің тұтасқан, үзіліссіз, мазмұнды ұйымдастыру. Педагогикалық үдеріс- тәрбиешімен баланың бірлескен қызметі.
Күнтізбелік жоспар- балалардың барлық қызметтік түрлерін жоспарлауды қарастырады және олардың күнделікті сәйкес келу формасын ұйымдастырады.
Күнтізбелік жоспар міндетті құжат болып саналады (1987)
Күнтізбелік жоспардың компонеттері мыналар:
Мақсат. Ол дамытуға, тәрбиелеуге, лқытуға оқтаулы.
Мазмұны. (қызметтің түрлері және міндеттері) бағдарламамен анықталады.
Ұйымдасқан –қызметтік компонент (әдіс пен формалар қойылған міндеттерге сәйкес келуі керек)
Нәтиже алдын-ала жоспарланған мен пайда болған нәтиже бір-біріне сәйкес болуы керек.
күнтізбелік тақырыптық жоспардағы мақсат пен міндет диагностикалық болуы керек.
Мысалы: табиғатқа махаббатты тәрбиелеу (су құю, жұлмау және т.б) диагностикалық емес, ал гүлге, баққа жақсы қарым-қатынасты құрастыру, диагностикалық мақсат.
Жоспарды 1-2 аптаға құрастырады,қандай үйрмелер және уақыт аралығы қандай болу керек екенін қарастырайық:
Біркелкі қызмет:
Таңертең.Мақсат:бакытты,өмір сүреге ынталы,жұмыскерлік
Көңіл-күйді болдыру.
Таңертеңгі уақытты жоспарлау балалардың қажеттіліктеріне
Байланысты болады(ойындар,сөйлесу,еңбек,жеке жұмыс және т.б.),бірақ олар келесі сұрақтарға жауап беруі керек:
1.Қызмет 15-20 минуттан аспауы тиіс,бала өзінің жұмысының нәтижесін көруі тиіс,мысалы:сюжеттік-рөлдік және құрылыстық ойындар көпке созылады,сондықтан орта және үлкен топтарда жоспарланбайды.
2.Таңертеңге үлкен дайындықты қызметті жоспарлаудың қажеттігі жоқ.
3. Таңертең еңбекте қолданылатын кесуші,өткір заттардың қолданылу қызметін жоспарлауға болмайды.
4.Таңертең балаларға таныс қызмет түрлерін ғана жоспарлаймыз.
5.Таңертеңгілік жаттығу жоспарланады.Жаттығулар 2 аптадан соң өзгеріп отырады.
Қыдыру. Мақсат:жоғары активті,мазмұнды,әр түрлі,қызықты қызметтермен қамтамасыз ету және де шаршағанды шығару.
Қыдыру қарастырудан басталады,егер оған динамиқалық сабақ әсер етсе(музыкалық,спорттық,би жәнет.б.)қозғалыс және спорттық ойындардан басталады,егер қыдыру статикалық сабақтан кейін болса.
Толығырақ қарастырайық,қыдыру кезінде нені жоспарлау қажет:1.Бақылау (ауа-райын,табиғатты,жолды,еңбекті(үлкен адамдардың),киімнің мезгілдіқ өзгерістерінжәне т.б.
Табиғатты бақылау күнделікті жүргізіледі.
2.Қозғалыс ойыны (сюжеттік «Қаздар-қаздар….»,сюжеттсіз «Күн -түн»),жарыстырушы-«Кім жылдам»топтағы барлық балалар қатысады.Ол ауа-райына және мезгілдің ерекшелігіне байланысты жоспарланады.
3.Спорттық ойын,жаттығу немесе спорттық ойындардың элементтері үлкен топтарда жоспарланады(бадминтон,баскетбол,футбол,хоккей,жылжымақтар).
4.Дидактиқалық ойындар,топтық ойындар,шығармашылық ойындар.
5.Жеке жұмыс қозғалысты дамыту бойынша,математика,тілді дамыту сабақтарына дайындық бойынша,3-7мин.материалды игере алмағандар,дарынды балалармен,мейрамға дайындық бойынша жүргізіледі.
6.Топтар бойынша еңбек (балалардың қажеттіліктері бойынша –немесе айналысқысы келсе).Кішкентайларда еңбекке деген сұранысты құрастыру қажет.
7.Мәдени сөйлесу бойынша әңгімелесу жоспарланады,ұнамды болып тәрбиеленуі бойынша.
Кеш. Мақсат:балалардың көңіл-күйін котеру,ертенгі күні балабақшаға бақытты болып келуі үшін.
Бұл уақытқа жоспарланады:
1.Барлық ойындардың түрлері –үстелдік-басымдық,сюжеттік-рөлдік,құрлыстық,қозғалстық,дидактиқалық дамытушылық,театрлық. Балалардың қызығушылықтарына байланысты.
2.Мейрамдар,сыйлықтар тәрбиеші 1 рет аптасына (бейсенбі және жұма) жоспарланады.
Мейрамдардың тақрыптары «Сабынды шарлар»,Ауа шарлары,Қағазды қарлар,Қағазды(жіпті)қуыршақтар,Ұшқан көгершін,Секіруші бақа,Қызықты сөзі және т.б. мейрамдар.
Сонымен қатар балаларға арналған театр түрлері,мини концертер жоспарланады, онда балалар жақсы көретін өлең,әндерін және билерін билеп,ойыншықтар ұтып алады.
3.Еңбек (қол еңбегі,үй жұмысы (кір жуу,жинау) ұжымдық,топ бойынша.Кезекшіліктің түрін жоспарлаудың керегі жоқ,жоспарда тек қана кіріспесі көрсетіледі.
4.Барлық қызметтін түрлері бойынша жеке жұмыс бейнелеу қызметті бойынша,сабаққа дейін құрастыру,сабақ бұл тәрбиешінің жұмысы. Сабаққа дейін қиын балалармен жеке жұмыс жасаудың жоспарын құру қажет,бұл балалар өздерін сенімді ұстауы үшін.
5.Шығармашылық әдебиетті оқу.
6.Ата-аналармен жұмыс.
7.ЗКР бойынша жұмыс.
Сабақтан тыс жоспарды жүйелеу үшін кесте құру қажет.Үзділіссіз білімдін қызмет.Үзіліссіз білімдін қызметткекунтізбелік жоспарды жасау үшін,мыналар қажет:
Тақырып.Міндеттер(бағдармалық мазмұн) .Міндеттер (оқу,дамутышы және тәрбиелеуші).Нені құрастыру қажет,қандай психикалық үдерісті дамыту(ойлау,ес,көзбен олшеу)және қандай ұнамдылықты қою.
3-тін міндет міндеттін түрде.
Мысалы: «Оқу,тындау»деген сияқты міндеттерді жазу қойыл-майды,өйткені тындай білу,есте сақтау және орындау тәрбиеші не айтса,барлық үзіліссізбілімдіқ қызметтің барлығында оқуы және даму міндеттері көрсетіледі және тәрбиешін міндеттер болмайды(Васильева бағдармаласынан қараңыз).
Мысалы:тәрбиелеу –мейрімділік,балаларды бағуды білу.Сөйлесушіні тыңдау,өзін шыдамды түрде көрсету бөлмеде (айқайламау,жүгірмеу).Тоқсан соңында қорытынды сабақтар, викторина,кв түрінде жоспарланады.
Құрылыс.Сөздікті активтендіру.Әдістер.Әдебиеттер.
Жоспарлаудың формалары.
Тәрбиешінің мамандандырылғанына және бағдарламаның жаспарлануына байланысты. Келесі жоспарлау формалары бар:
Мәтіндік –ең толық жоспардың формасы. Ол бастап жатқан тәрбиешілерге қажет. Мұнда толық қызметтін барлық түрлері, міндеттері, әдістері және формалары жазылады.
Схема-ілмек
1-бет балалардың тізімі
2-бет сабақтардың кестесі
3-бет ерекше оқу міндеттері, дамуту және тәрбиелеу
Бұл міндеттер барлық аптаға, барлық қызмет түрлеріне байланысты қойылады.
Мысалы: ойынды жазып аламыз «Сиқырлы қап» ал қасына жабық түрде міндеттің нөмірі. Балалардың 2-ден 6-жасқа дейінгі тізімі дәптердің сонында жазыладыжәне қарандашпен толтырылад, себебі жыл сайын топ өзгеруі мүмкін.
Кішкентай бала көп болса, топтарда көп болады. Топтар балалардың ұнатушылықтарына қарай бөледі.
Жоспарланған үйірше бір тақырыппен байланысты болуы кере, барлық апта бойынша. әр үйірменің күрделенуі ертеңгі жағдайдың жалғасы болуы қажет. Схема-ілмекті мамандандырылған тәрбиеші қолданады.
Блоктық жоспарлау. Шығармашы, жауапты тәрбиешілерге аналған.
Бір апта бойы 1-зат ойналады, жағдай немесе тақырып.
Бұл жоспардың орындалуы кіші жастағы және кіші топтарда:
Мысалы: «Балық» тақырыбы. Тілдің дамуы. өлең оқу. «Балық қайда ұйықтайды». Сурет салу. «Балыққа құйрық саламыз». Заттық әлем. «Әр түрлі түсті балықтар» және т.б.
Басты критери, ол жақсы жоспардың болуымен анықталады, бұл әр баланы мазмұнды және қызықты қызметпен қамтамасыз ету.
Достарыңызбен бөлісу: |