ОРТАҒАСЫРЛАРДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ (МОҢҒОЛ КЕЗЕҢІ)

ОРТАҒАСЫРЛАРДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ (МОҢҒОЛ КЕЗЕҢІ)

• Шыңғыс хан империясының Қазақстанды жаулап алуына байланысты Қазақстан территориясында жаңа мемлекеттер пайда болып, көшпенділердің тарихында жаңа кезең басталды.

ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫ

• Қазақ хандығының негізін салушылар Ақ Орда билеушісі Ұрұс ханның ұрпақтары Керей мен Жәнібек. Қазақ хандығы 1465-1847 жж. өмір сүрді.

МҰХАММЕД ХАЙДАР ДУЛАТИ (1499-1551)

• XVI ғ. тарихи еңбектердің авторы, қоғам қайраткері, ортағасырлық мемлекеттердің әскер басшысы болған.

М.Х. ДУЛАТИ ДЕРЕГІ БОЙЫНША ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛҒАН ЖЫЛЫ

• М.Х. Дулати өзінің “Тарих-и Рашиди” кітабында Қазақ хандығының құрылған жылын Хижраның 870 жылы (1465-1466) деп көрсетеді. 

М. Х. ДУЛАТИДІҢ КІТАБЫНАН

• “Сол уақытта Дешті Қыпшақты Әбілқайыр хан биледі. Ол Жошы әулетінен шыққан сұлтандарды көп мазалады. Жәнібек хан мен Керей хан одан Моғолстанға қашып кетті. Есен-Бұға хан оларды шын ықыласымен қарсы алып, Моғолстанның батыс шебін құрайтын Шу және Қозыбасы округын берді. Олар бұл жақта жақсы жайғасып алған кезде, Әбілқайыр өлген соң, өзбек ұлысы бұзылып сала берді: онда үлкен-үлкен шатақтар басталды. Оның қол астындағылардың үлкен бөлігі Керей хан мен Жәнібек ханға көшіп кетті, сөйтіп олардың төңірегіне жиналғандардың саны екі жүз мың адамға жетті. Олар енді өзбектер-қазақтар (өзбек-қазақ) деп аталатын болды. Қазақ сұлтандарының билігі сегіз жүз жетпісінші жылдан басталады, бәрін де бір Алла біледі”.