Битумдарды алу тәсілдері. Битумдарды үш жолмен алуға болады:
- мазутты терең вакуумдық айдау;
- жоғары температурада қалдық мұнай өнімдерінің ауамен тотығуы;
- қалдық және тотыққан өнімдерді араластыру (компаундирлеу).
Битум өндіру үшін ең жақсы шикізат-ауыр шайырлы-асфальтты мұнайды өңдеу өнімдері: гудрондар, крекинг-қалдықтар, асфальт және майды тазалау экстракттері. Мұнайдағы шайыр-асфальтты компоненттерінің мөлшері неғұрлым көп болған сайын, асфальтеннің қатынасы жоғары болған сайын: шайыр және қатты парафин мөлшері аз болған сайын, алынатын битумдардың сапасы соғұрлым жоғары және оларды өндіру технологиясы оңайырақ.
А/С және (А + С)/М оңтайлы қатынасы бар гудрондардан терең вакуумдық айдау битумын алады. Жоғары парафинді мұнай-битум алу үшін ең нашар шикізат. Мұнайдардағы парафиннің жоғары құрамы битумдардың маңызды пайдалану көрсеткіштеріне теріс әсер етеді:минералдық жабындыларға беріктілік пен жабысқақтық.
Битумдарды тотықтыру технологиясы. Тотыққан битумдар ауа оттегінің мұнай қалдықтарына және жоғары температураға бір мезгілде әсер еткен кезде алынады. Температура жоғары болса, процесс тез өтеді. Тым жоғары температурада, алайда, карбендер мен карбиидтердің түзілу реакциялары тездетіледі, бұл қажет емес реакция.
Компрессормен ауаны бере отырып, битум өндіру үшін үздіксіз жұмыс істейтін қондырғылардың негізгі аппараты құбырлы реактор немесе тотығу колоннасы болып табылады. Тотығу колонналары әдетте жол битумдары өндіруде, құбырлы реакторлар - құрылыс битумдарын өндіруде қолданылады. Құбырлы реакторда үздіксіз тотығумен жол және құрылыс битумдарын алуға арналған қондырғы үш бірдей параллель блоктардан тұрады. Ол бір мезгілде құрылыс битумдарының екі маркасын және жол битумының ауыр компонентін алуға мүмкіндік береді.
Жол битумын жұмсару температурасы 650С болатын тотыққан компоненттерді және сұйытқыштарды араластыру арқылы алады. Қондырғының (бір блоктың) технологиялық схемасы 29.1 суретте көрсетілген.
H-1 сораппен гудрон П-1 пеші арқылы компрессормен ауа айдайтын М-1 араластырғышына беріледі. Араластырғышқа сондай-ақ К-1 бағанасының төменгі жағыннан айналмалы өнім түседі, M-1 араластырғышынан ауа мен өнімнің қоспасы P -1 реакторына кіреді, тотығады және К-1 буландырғыштың жоғарғы бөлігіне енгізіледі. Сұйықтық жоғарыдан төмен түседі, осы уақытта одан азот, оттегі қалдығы, тотығу газдары, айдалау өнімінің буы («қара солярка») бөлінеді. K-1 бағанасының төменгі жағынан битум бөлігі рециркулят ретінде Н-2 сорабымен М-1 араластырғышқа сорылады. K-I колоннасының ортасынан дайын битум Н-3 сорабымен X-I тоңазытқыш арқылы E-1 сыйымдылығына жіберіледі, одан арнайы құю құрылғысы арқылы битуммен крафт-қаптар толтырады.
I - гудрон; II - ауа; III - реакция газдары; IV - айдау; V - дайын битум.
Достарыңызбен бөлісу: |